Ήταν η άμεση επέμβαση και επιμονή της οργάνωσης Ομόνοια στην ελληνική κυβέρνηση που καθιερώθηκε το πολυπόθητο επίδομα (σύνταξη το είπαν κάποιοι) του ΟΓΑ στους υπερήλικες Βορειοηπειρώτες.
Δεν θα αναφέρουμε τα θετικά του, όπως την αναβάθμιση της ζωής και της αξιοπρέπειας στην αλβανική κοινωνία των Βορειοηπειρωτών, μα θα σταθούμε κυρίως την ριζική αλλαγή των κοινοτήτων μας με ολοκαίνουργα σπίτια-βίλες, με περιποιημένους αυλόγυρους, με πηγάδια πόσιμου και αρδευτικού νερού, με την τάση να παραμείνουν στον τόπο τους και ν’ ανοίξουν τις δικές τους εργασίες.
Ήταν τα γεγονότα του 1997 που διατάραξαν αυτή την ισορροπία και γαλήνη. Άλλαξαν οι στατιστικές των εναπομεινάντων. Προς την κάτωθεν. Όμως ξανά η ζωή προχωρούσε. Συνέχιζε η ανοικοδόμηση και η απασχόληση με την κτηνοτροφία και τη γεωργία.
Ο δείκτης, όμως, της επιβίωσης αυτού του χώρου, την τελευταία δεκαετία παρουσιάζει μόνον ύφεση, κάμψη και βουτιές. Και η κάθοδος του δείκτη οφείλεται στην αλβανική και στην ελληνική πλευρά.
Η αλβανική πλευρά δεν αμέλησε ποτέ το βασικό της στόχο που ήταν και είναι η αφομοίωση, η αλλοίωση και ο ξεριζωμός των Βορειοηπειρωτών από τα πάτρια εδάφη τους.
Αυτό διαμέσου της αύξησης των έκτροπων στο χώρο που διαβιεί η Ελληνική Κοινότητα, της βίας και της φοβέρας, των πιέσεων και προστυμμάτων από κάθε είδους ευφορία, αστυνομία, μα και από τους λωποδύτες όργανά τους. Της ταλαιπωρίας για την νομιμοποίηση της δικής τους περιουσίας (των αγρών και λιβαδιών που κέρδισαν από το νόμο 7501). Της οδήγησης για την επίλυση κάθε προβλήματος στα δικαστήρια, που αν κάποιος έπαιρνε μια θετική απόφαση, μετά από 10-15 ακροαματικές διαδικασίες, θα ξόδευε μεγάλα χρηματικά ποσά. Της αντιμετώπισης του άλλου μεγάλου «δράκου», που λέγεται υποθηκοφυλακείο (με εσωτερική εντολή να μην εφοδιάζουν τους Βορειοηπειρώτες με «περιουσιακά πιστοποιητικά») κι άλλα πολλά.
Η ελληνική πλευρά την δεκαετία αυτή έδωσε μεγαλύτερη προτεραιότητα στους Σύρους και Λιβανούς και αμέλησε την Βόρεια Ήπειρο με κλειστές μυστικές συμφωνίες εις βάρος της. Κόπηκε το επίδομα του ΟΓΑ και αντικαταστάθηκε με ψίχουλα σε μερικούς. Οι Βορειοηπειρώτες στον ελλαδικό χώρο, έχοντας την αστάθεια και φοβία από δω, και την οικονομική κρίση από κει δεν επιστρέφουν. Οι υπερήλικοι μήνα σε μήνα λιγοστεύουν.
Με το σκεπτικό της μη επιστροφής, της εδώ αστάθειας και φοβίας βγάζουν στο «σφυρί» τα σπίτια και τα οικόπεδα. Με καταγραμμένες τέτοιες περιπτώσεις.
Αυτό θα είναι και το τέλος των δικών μας κοινοτήτων, του δικού μας χώρου.
Πηγή: ΣΦΕΒΑ