Βεροίας Παντελεήμων: Στην εποχή μας δεν γνωρίζουν βασικά στοιχεία της πίστης μας – Η άγνοια συνδυάζεται με απουσία από τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας
Η καθιερωμένη εσπερίδα των «Λ΄ Παυλείων» πραγματοποιήθηκε χθες για τους κατηχητές και τους κυκλάρχες της Ιεράς Μητρόπολης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Βεροίας. Το φετινό θέμα ήταν «Λειτουργική κατήχηση».
Την εσπερίδα προλόγισε και παρουσίασε ο Αρχιμ. Παύλος Σταματάς, Αρχιερατικός Επίτροπος Αντιγονιδών και υπεύθυνος των κατηχητικών συνάξεων της Ιεράς μας Μητροπόλεως, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων.
“Είναι, νομίζω, αυτονόητο ότι η κατήχησή μας δεν μπορεί να μην είναι συγχρόνως και «λειτουργική κατήχηση». Στην εποχή μας δυστυχώς, και αυτό είναι κάτι που διαπιστώνουμε συχνά, οι άνθρωποι, και πολύ περισσότερο τα παιδιά και οι νέοι μας, δεν γνωρίζουν βασικά στοιχεία της πίστεώς μας και της ζωής της Εκκλησίας μας, τα οποία παλαιότερα θεωρούντο αυτονόητα. Δεν γνωρίζουν ακόμη και τι ακριβώς εορτάζουμε στις μεγάλες εορτές της Εκκλησίας μας. Και η άγνοια αυτή συνδυάζεται με την απουσία των ανθρώπων από τη θεία λειτουργία και γενικότερα από τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Δεν μετέχουν, γιατί δεν γνωρίζουν, και δεν γνωρίζουν, γιατί δεν μετέχουν”, είπε χαρακτηριστικά ο Σεβασμιώτατος κ. Παντελεήμων.
Πρώτος ομιλητής ήταν ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Φαναρίου κ. Αγαθάγγελος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Τα μυστήρια της Εκκλησίας» και δεύτερος ομιλητής ήταν ο Ιεροκήρυκας Αρχιμ. Μιχαήλ Σαντοριναίος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Προσευχή και κατήχηση και η δι’ αυτών παιδαγωγία προς τον εκκλησιασμό».
Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν το νέο πόνημα του Μητροπολίτου Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου με τίτλο: «Μικρό εισοδικό στα μυστήρια της Εκκλησίας» και έτυχαν της φιλοξενίας της ενορίας των Αγίων Αναργύρων.
Ο χαιρετισμός του Μητροπολίτη Βεροίας
Ο Σεβασμιώτατος κ. Παντελεήμων προσέφερε τα αναμνηστικά των «Λ΄ Παυλείων» στους εκλεκτούς ομιλητές και εξέφρασε τις ευχαριστίες του για την ανταπόκριση στην πρόσκληση της Ιεράς Μητροπόλεως, λέγοντας μεταξύ άλλων: Γιά ἀκόμη μία φορά ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ἱδρυτής τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, εὑρίσκεται στό ἐπίκεντρο τῆς προσοχῆς μας, τοῦ ἐνδιαφέροντός μας καί τῆς ζωῆς μας μέ τά Λ´ Παύλεια, τά ὁποῖα διοργάνωσε καί πραγματοποιεῖ φέτος ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη.
Τό πρόγραμμα τῶν Λ´ Παυλείων, πού ἔχουν ὡς θέμα «Ἡ λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας», περιλαμβάνει πλῆθος ἐκδηλώσεων καί Ἡμερίδων, ἀπό τίς ὁποῖες ἀσφαλῶς δέν θά μποροῦσε νά λείπει καί ἡ καθιερωμένη Ἑσπερίδα τῶν κατηχητῶν καί τῶν κατηχητριῶν, τῶν κυκλαρχῶν καί τῶν κυκλαρχισσῶν τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως, καθώς ἐσεῖς ἀποτελεῖτε τούς στενούς συνεργάτες μας στό ἔργο τῆς κατηχήσεως τῶν παιδιῶν, τῶν νέων μας ἀλλά καί τῶν μεγαλυτέρων ἀδελφῶν μας.
Χρησιμοποιώντας τόν ὅρο κατήχηση πολλοί μποροῦν νά νομίζουν ὅτι ταυτίζεται μέ τή διδασκαλία τῶν βασικῶν ἀρχῶν τῆς πίστεως καί τῆς Ἐκκλησίας μας, τίς ὁποῖες ὀφείλει νά γνωρίζει ὁ κάθε πιστός. Νά τόν ταυτίζουν, δηλαδή, μέ μαθήματα καί θεωρητικές γνώσεις ἐπί συγκεκριμένων θεμάτων.
Ἡ ἀντίληψη ὅμως αὐτή δέν εἶναι ἁπλῶς λανθασμένη ἀλλά θά μποροῦσα νά πῶ εἶναι καί ἐπικίνδυνη. Ἀσφαλῶς ἡ κατήχηση περιλαμβάνει καί τή διδασκαλία. Τίς βασικές ἀρχές τῆς πίστεώς μας, τά δόγματα τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλά καί τήν ἱστορία τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου, τή ζωή τοῦ Κυρίου, τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τῶν ἁγίων μας. Τό ζητούμενο ὅμως δέν εἶναι μόνο ἡ γνώση. Δέν εἶναι νά τά γνωρίζουν ὅσοι παρακολουθοῦν τούς κύκλους μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τά κατηχητικά μαθήματα ὅλα αὐτά θεωρητικά, γιατί ἄν ἀποβλέπουμε στήν ἁπλῆ γνώση, ἀφενός σύντομα μπορεῖ νά τήν ξεχάσουν καί ἀφετέρου μπορεῖ κάποιοι νά τήν βρίσκουν κουραστική ἤ καί χωρίς σκοπιμότητα. Αὐτό φυσικά δέν σημαίνει ὅτι θά πρέπει νά τήν καταργήσουμε.
Ὁ σκοπός τῆς κατηχήσεως εἶναι νά βοηθήσουμε τούς ἀδελφούς μας, μικρότερους ἤ μεγαλύτερους στήν ἡλικία, νά γίνουν συνειδητά μέλη τῆς Ἐκκλησίας μας. Νά τούς βοηθήσουμε νά κατανοήσουν ὅτι τό ζητούμενο εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ ζωή καί αὐτό πρέπει νά ἐπιδιώκουμε ὅλοι μας. Καί ἡ ἐν Χριστῷ ζωή δέν εἶναι θεωρητική γνώση μόνο. Εἶναι βίωμα, εἶναι ζωή, εἶναι ἐμπειρία, εἶναι χάρη τοῦ Θεοῦ.
Δέν ἀρκεῖ νά μάθουμε μόνο γιά τόν Θεό, ἀλλά νά τόν αἰσθανθοῦμε καί νά τόν ζήσουμε. Αὐτό εἶναι τό ζητούμενο. Γι᾽ αὐτό στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν μιλοῦμε μόνο γιά τήν Ἁγία Γραφή ἀλλά καί γιά τήν ἱερά παράδοση, γιά τήν ἐμπειρία τῶν ἁγίων. Γι᾽ αὐτό λέμε «γεύσασθε καί ἴδετε ὅτι χρηστός ὁ Κύριος». Γι᾽ αὐτό ἔχουμε τίς ἱερές ἀκολουθίες, τά ἱερά μυστήρια, ὅλη τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, καί δέν ἔχουμε μόνο κήρυγμα, ὅπως συμβαίνει σέ ἄλλες ὁμολογίες.
Ἡ ζωή τοῦ πιστοῦ καί ὁ πνευματικός ἀγώνας γιά τήν ἐν Χριστῷ ζωή δέν νοεῖται μόνο ὡς γνώση. Ἄλλωστε ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο νοῦς, εἶναι καί ψυχή καί σῶμα, καί αὐτά μετέχουν ἐξίσου στήν προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου γιά ἁγιασμό. Καί δέν νοεῖται ἁγιασμός, δέν νοεῖται πνευματική προσπάθεια, δέν νοεῖται ὁ,τιδήποτε στή ζωή μας χωρίς τή χάρη τοῦ Θεοῦ. «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν», εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός στούς μαθητές του.
Ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς προσφέρει αὐτή τή χάρη τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία ἔχουμε ἀνάγκη καί τήν ὁποία θά πρέπει νά ἐπιζητοῦμε μέσα ἀπό τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας καί μέσα ἀπό τή λειτουργική της ζωή.
Τή σημασία τῆς χάριτος μποροῦμε νά τήν κατανοήσουμε εὔκολα, ἄν σκεφθοῦμε τήν ἑορτή, τήν ὁποία θά ἑορτάσουμε σέ λίγες ἡμέρες, τήν ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς, κατά τήν ὁποία κατῆλθε κατά τήν ὑπόσχεση τοῦ Κυρίου τό Ἅγιο Πνεῦμα «ἐπί τούς ἁγίους μαθητάς καί ἀποστόλους» του.
Οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ εἶχαν τή θεωρητική γνώση. Εἶχαν ζήσει κοντά στόν Χριστό. Τόν εἶχαν ἀκούσει νά διδάσκει. Τόν εἶχαν δεῖ νά θαυματουργεῖ. Γνώριζαν δηλαδή ὅλα αὐτά τά ὁποῖα θά ἔπρεπε, γιά νά κηρύξουν σέ ὅλη τήν οἰκουμένη. Δέν εἶχαν ὅμως ἀκόμη τή χάρη, αὐτή πού τούς ἀλλοίωσε πνευματικά καί ψυχικά. Αὐτή πού τούς ἔκανε νά κατανοήσουν ὅσα εἶχαν δεῖ καί ἀκούσει ἐπί τρία χρόνια. Αὐτή πού τούς ἐνίσχυσε νά ἀντέξουν καί τούς πειρασμούς καί τούς διωγμούς καί τά πάντα. Αὐτή πού τούς μετέβαλε ἀπό ἁλιεῖς ἰχθύων σέ ἁλιεῖς ἀνθρώπων καί ἀπό ταπεινούς καί ἀγραμμάτους σέ φωστῆρες τοῦ κόσμου.
Εἶναι, νομίζω, αὐτονόητο ὅτι ἡ κατήχησή μας δέν μπορεῖ νά μήν εἶναι συγχρόνως καί «λειτουργική κατήχηση». Στήν ἐποχή μας δυστυχῶς, καί αὐτό εἶναι κάτι πού διαπιστώνουμε συχνά, οἱ ἄνθρωποι, καί πολύ περισσότερο τά παιδιά καί οἱ νέοι μας, δέν γνωρίζουν βασικά στοιχεῖα τῆς πίστεώς μας καί τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μας, τά ὁποῖα παλαιότερα θεωροῦντο αὐτονόητα. Δέν γνωρίζουν ἀκόμη καί τί ἀκριβῶς ἑορτάζουμε στίς μεγάλες ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ἡ ἄγνοια αὐτή συνδυάζεται μέ τήν ἀπουσία τῶν ἀνθρώπων ἀπό τή θεία λειτουργία καί γενικότερα ἀπό τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Δέν μετέχουν, γιατί δέν γνωρίζουν, καί δέν γνωρίζουν, γιατί δέν μετέχουν.
Γι᾽ αὐτό ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό κατήχηση ἡ ὁποία, ἀφενός θά παρουσιάζει καί θά γνωρίζει καί στά παιδιά καί στούς νέους τῶν κατηχητικῶν καί τῶν νεανικῶν συναντήσεων, ἀλλά καί στούς ἐνήλικες ἀδελφούς μας πού παρακολουθοῦν τούς κύκλους μελέτης Ἁγίας Γραφῆς καί τά ἑσπερινά κηρύγματα, τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί ἀφετέρου θά προσφέρει εὐκαιρίες κοινῆς συμμετοχῆς στή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας.
Μέ αὐτή τή συμμετοχή καί θά κατανοοῦν περισσότερο τίς ἀρχές τῆς πίστεως καί ὅ,τι ἄλλο περιλαμβάνουν τά κατηχητικά μαθήματα, ἀλλά καί θά ἀποκτοῦν προσωπική ἐμπειρία καί μέθεξη στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, θά λαμβάνουν τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί θά φωτίζονται ἀπό αὐτήν, ὥστε νά κατανοοῦν ὅσα ἀκοῦν ὄχι μόνο διανοητικά ἀλλά καί οὐσιαστικά.
Καί ὅταν κατανοοῦν τί συμβαίνει στή θεία λατρεία, ὅταν βλέπουν τόν πλοῦτο της καί αἰσθάνονται τή χαρά πού προσφέρει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τότε θά ἐπιθυμοῦν ἀκόμη περισσότερο νά μετέχουν σ᾽ αὐτήν καί θά ὠφελοῦνται ἀπό αὐτήν τή μετοχή στήν πνευματική τους ζωή.
Ἡ λειτουργική ζωή ἀποτελεῖ βασικό καί ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μας καί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς τοῦ πιστοῦ καί ἑπομένως δέν μπορεῖ νά μήν ἀποτελεῖ καί μέρος τῆς κατηχήσεως πού προσφέρει ἡ Ἐκκλησία στά μέλη της κάθε ἡλικίας.
Ἡ λειτουργική κατήχηση προσφέρει, ἄλλωστε, καί στούς κατηχητές ἕνα μέσο κατηχήσεως πολύ πρόσφορο, γιατί θέτει στή διάθεση τοῦ κατηχητοῦ παραστατικά μέσα πού πολλές φορές ἀναζητᾶ ἀλλά δέν μπορεῖ νά βρεῖ.
Μέσα στόν ναό καί μέσα στή θεία λατρεία μπορεῖ νά γνωρίσουν τά παιδιά ἀλλά καί οἱ μεγαλύτεροι ἀδελφοί μας τή ζωή τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων μας, νά γνωρίσουν τούς μεγάλους ἀλλά καί τούς τοπικούς ἁγίους, νά κατανοήσουν εὐκολότερα τά μυστήρια, ἀλλά καί τό νόημα τῆς θείας Λειτουργίας καί πολύ περισσότερο τοῦ κατ᾽ ἐξοχήν μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας.
Κατανοοῦν ἀκόμη καλύτερα τό νόημα πού ἔχουν οἱ καθημερινές ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὄρθρος, ὁ ἑσπερινός, τό ἀπόδειπνο, ἀλλά καί οἱ εὐκαιριακές ἀκολουθίες, οἱ χαιρετισμοί καί οἱ παρακλήσεις τῆς Παναγίας μας, τό ἱερό εὐχέλαιο καί ὅλα ὅσα συναπαρτίζουν τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας.
Γι᾽αὐτό καί χρειάζεται νά συνδυάζουμε ὅσα λέμε γιά τή θεία λατρεία, γιά τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ τή συμμετοχή ὅσων παρακολουθοῦν τά κατηχητικά καί τούς κύκλους μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς μέ τήν κοινή λειτουργική ζωή. Ἔτσι τά παιδιά καί οἱ νέοι θά ἐξοικειωθοῦν μέ αὐτή καί θά στηρίζονται καί θά ἀναπαύονται σέ αὐτήν, καί δέν ἀποκλείεται νά παρακινήσουν καί τήν οἰκογένειά τους, τούς γονεῖς ἤ τά ἀδέλφια τους, πού μπορεῖ νά μήν ἐκκλησιάζονται, νά συμμετέχουν.
Τό ἴδιο ἰσχύει φυσικά καί γιά τούς μεγαλυτέρους ἀδελφούς μας, οἱ ὁποῖοι, ὅταν μέ τή λειτουργική κατήχηση καί μέ τή συμμετοχή τους στή θεία λατρεία κατανοήσουν περισσότερα καί αἰσθανθοῦν τή χάρη τοῦ Θεοῦ περισσότερο, μπορεῖ νά γίνουν ἀφορμή γιά νά πλησιάσουν στή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί ὁ σύζυγος ἤ ἡ σύζυγός τους, τά παιδιά τους ἤ τά ἐγγόνια τους. Ἔτσι καί στίς δύο περιπτώσεις ἡ ὠφέλεια θά εἶναι διπλή.
Γιά νά ἔχει ὅμως ἀποτέλεσμα αὐτή ἡ προσπάθεια ὑπάρχει καί μία ἀπαραίτητη προϋπόθεση. Αὐτή εἶναι νά ζοῦμε πρῶτα ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, οἱ κατηχητές καί οἱ κυκλάρχες, μέσα στή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, γιατί αὐτό καί θά μᾶς βοηθήσει νά μιλήσουμε γνωρίζοντας ἀπό προσωπική ἐμπειρία τή λειτουργική ζωή καί τά ὀφέλη της στή ζωή μας καί εἰδικότερα στήν πνευματική ζωή, ἀλλά καί νά καθοδηγήσουμε τούς νέους μας καί ὅλους τούς ἀδελφούς μας δίδοντας καί μέ τή ζωή μας τό παράδειγμα.
Φέτος ἔχουμε τή χαρά νά ἔχουμε ὡς ὁμιλητές στήν Ἑσπερίδα τῶν κατηχητῶν καί τῶν κυκλαρχῶν τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως δύο ἐκλεκτούς ὁμιλητές, οἱ ὁποῖοι διαθέτουν μακροχρόνια πείρα στόν τομέα τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας μας.
Εἶναι ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Φαναρίου κ. Ἀγαθάγγελος, Γενικός Διευθυντής τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὁ ὁποῖος ἀσχολήθηκε συστηματικά μέ τό κατηχητικό ἔργο ἀπό διάφορες θέσεις εὐθύνης, τόσο ὡς κληρικός τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θηβῶν καί Λεβαδείας, ἀπό ὅπου ξεκίνησε τήν ἱερατική πορεία του, ὅσο καί ὡς γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί ὡς Γενικός Διευθυντής τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας ἀπό τό 2001 καί ὡς Μητροπολίτης, συμβάλλοντας σημαντικά καί μέ πολλούς τρόπους καί στήν προαγωγή τοῦ ἔργου τῆς κατηχήσεως μέ τίς ἐκδόσεις τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας.
Τό θέμα πού θά μᾶς ἀναπτύξει σήμερα εἶναι «Τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας» καί θά μᾶς παρουσιάσει καί τό νέο του ἔργο μέ τίτλο «Μικρό εἰσοδικό στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας». Τό βιβλίο εἶναι ἕνα κατηχητικό βιβλίο καί κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα.
Τόν εὐχαριστῶ ἀπό καρδίας, γιατί μέ πολλή ἀγάπη δέχθηκε τήν πρόσκληση τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως καί παρά τίς πολλές, ὅπως γνωρίζω, ὑποχρεώσεις του, ὑπεβλήθη στόν κόπο νά ἔλθει στή Βέροια καί νά μᾶς ὁμιλήσει ἀπόψε.
Ὁ δεύτερος ὁμιλητής μας εἶναι ὁ πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Μιχαήλ Σαντοριναῖος, ἱεροκήρυκας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, καί αὐτός μέ μακρά ἐμπειρία στό ἔργο τῶν κατηχητικῶν καί τῶν κύκλων μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς, καί θά μᾶς μιλήσει μέ θέμα: «Προσευχή καί κατήχηση καί ἡ δι᾽ αὐτῆς παιδαγωγία πρός τόν ἐκκλησιασμό».
Τόν εὐχαριστῶ καί ἐκεῖνον θερμά γιά τή θετική ἀνταπόκρισή του στήν πρόσκλησή μας καί γιά τόν κόπο του.
Τούς καλωσορίζω καί τούς δύο μέ πολλή ἀγάπη, εὐγνωμοσύνη καί τιμή στήν Ἱερά μας Μητρόπολη καί στή Βέροια καί ἀναμένουμε μέ ἰδιαίτερη χαρά νά ἀκούσουμε ὅσα θά μᾶς πεῖ ἡ ἀγάπη τους.
H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ORTHODOXIANEWSAGENCY.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.
Ακολούθησε το ORTHODOXIANEWSAGENCY.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις.