Δύο χρόνια πέρασαν από την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, γεγονός που προκάλεσε την κατακραυγή της παγκόσμιας κοινότητας. Αν και η κυβέρνηση Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συστηματικά χρησιμοποιεί τη θρησκεία στην υπηρεσία των πολιτικών της επιδιώξεων, δεν έχουν ληφθεί ούτε εφαρμοστεί ουσιαστικά αποτρεπτικά μέτρα. Μνημείο εν κινδύνω, ζήτησε ο Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Ορθοδοξίας (ΔΣΟ) Μάξιμος Χαρακόπουλος, να ανακηρυχθεί η Αγία Σοφία, στον απόηχο των συστηματικών φθορών και καταστροφών που έχει υποστεί.
Από την ανάγνωση του Κορανίου και την τέλεση προσευχής εντός του μνημείου πολιτιστικής κληρονομιάς, της Αγίας Σοφίας, έως την πρόκληση φθορών, η τουρκική κυβέρνηση προσβάλει το θρησκευτικό αίσθημα και το αίσθημα σεβασμού και μνήμης της παγκόσμιας ιστορίας.
«Υπάρχει μια εργαλειοποίηση της θρησκείας από το καθεστώς Ερντογάν, αφενός για να αξιοποιήσει το εσωτερικό ακροατήριο και αφετέρου γιατί θέλει ο ίδιος να παρουσιαστεί ως ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου», όπως επεσήμανε σήμερα ο Μάξιμος Χαρακόπουλος στην ertnews.gr.
Όπως ο ίδιος αποκάλυψε, ορθόδοξοι βουλευτές από 25 χώρες, έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την διάσωση της Αγίας Σοφίας.
«Στην UNESCO παρουσιάσαμε έναν πλήρη φάκελο με δημοσιεύματα ξένων μέσων μαζικής ενημέρωσης, κυρίως τουρκικών, τα οποία εφιστούν την προσοχή στις καταστροφές που υφίσταται το μνημείο και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι το μνημείο το 2050, εάν συνεχιστεί αυτή η αθρόα προσέλευση δεκάδων χιλιάδων μουσουλμάνων, κινδυνεύει με κατάρρευση», τόνισε ο κ. Χαρακόπουλους.
«Ζητήσαμε το μνημείο να κηρυχθεί εν κινδύνω. Η Αγία Σοφία κινδυνεύει και το λέμε πια οι ίδιοι οι Τούρκοι. Το λένε οι αρχαιολόγοι της Τουρκίας, το λένε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Τουρκίας. Δεν μπορεί ένας διεθνής οργανισμός να παρακολουθεί, αν θέλετε, με χαμηλά αντανακλαστικά την καταστροφή ενός τέτοιου μνημείου και ζητήσαμε την ενεργοποίηση της UNESCO», υπογράμμισε ο Έλληνας πολιτικός.
Άρθρο που είχε δημοσιεύσει στις 25 Μαΐου από την αντιπολιτευόμενη τουρκική εφημερίδα Μπιργκιούν, με τίτλο «Μιλάνε για κληρονομιά, και διαπράττουν δολοφονία» αποκάλυψε το μέγεθος των καταστροφών. «Συνεχίζονται ασταμάτητα τα σκάνδαλα στην Αγία Σοφία, η οποία από μουσείο έχει μετατραπεί σε τζαμί. Ενώ ο ισχυρισμός ότι κομμάτια αφαιρέθηκαν από την ιστορική θύρα και «φαγώθηκαν» στην 1.500 ετών Αγία Σοφία παραμένει στην ημερήσια διάταξη, τώρα υποστηρίζεται ότι οι επισκέπτες ξύνουν τους τοίχους και βάζουν τα τρίμματα σε σακούλες», ανέφερε το δημοσίευμα.
Σημειώνεται ότι η αλλαγή καθεστώτος της Αγίας Σοφίας σε τζαμί έγινε με απόφαση του Ερντογάν, στις 10 Ιουλίου του 2020, κάτι που αποτέλεσε μια πολιτική κίνηση, η οποία καταδικάστηκε διεθνώς και από διεθνή όργανα του Πολιτισμού, όπως το ICOM (διεθνές συμβούλιο μουσείων) και το ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών). Έτσι την Παρασκευή 24 Ιουλίου 2020 έγινε η πρώτη ισλαμική προσευχή στην Αγία Σοφία, κατά τη διάρκεια της οποίας έγινε 3ωρη μετάδοση.
Gelen bir şikayet fotoğrafı üzerine bu akşam (18.04.2022) saat 20.45 civarı Ayasofya Camisinin, tarihi “İmparatorluk Kapısının” bu halde olduğunu tespit ettim ve fotoğrafladım. Nöbetçi güvenlik müdürünün bilgim yok demesi üzerine ismini Talip Bey olduğunu söyleyen ve Ayasofya’nın pic.twitter.com/BH7qKNjVpg
— Sanat Tarihi Derneği (STD) (@SanatTarihiSTD) April 18, 2022
Μάξιμος Χαρακόπουλος: Να κηρυχθεί μνημείο εν κινδύνω η Αγία Σοφία
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος, κατά τη χθεσινή συνάντησή του με την εκπρόσωπο του Κέντρου Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO κα Berta de Sancristóbal στην έδρα της, στο Παρίσι, μετέφερε την αναλυτική κατάσταση του μνημείου με δημοσιεύματα που περιγράφουν τις καταστροφές που έχει υποστεί.
Όπως εεσήμανε ο Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Ορθοδοξίας (ΔΣΟ), η έως σήμερα αντίδραση της διεθνούς κοινότητας δεν ήταν η αναμενόμενη κι αυτό αποθρασύνει τον θύτη και απομειώνει και το κύρος διεθνών οργανισμών.
«Η βέβηλη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δεν είναι μόνο μία προσβολή προς την ιστορική αλήθεια, συνιστά μια ευθεία απειλή για το μνημείο. Η Αγία Σοφία πρέπει να κηρυχθεί μνημείο εν κινδύνω. Γι’ αυτό ακριβώς ενημέρωσα, την εκπρόσωπο του Κέντρου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, για τις καταστροφές που υφίσταται το μνημείο, μετά την μετατροπή του σε τζαμί και καταγγέλλονται πια ευθέως και από θεσμούς και από Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Τουρκίας.
Ενεχείρισα στην εκπρόσωπο της UNESCO αναλυτική κατάσταση με δημοσιεύματα που περιγράφουν αυτές τις καταστροφές. Η έως σήμερα αντίδραση της διεθνούς κοινότητας δεν ήταν η αναμενόμενη κι αυτό αποθρασύνει τον θύτη και απομειώνει και το κύρος διεθνών οργανισμών.
Τέλος, συζήτησα με την εκπρόσωπο της UNESCO τη δυνατότητα παρουσίασης του Τόμου που εξέδωσε η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας με τους 37 εμβληματικούς ναούς αφιερωμένους στην του Θεού Σοφία, εδώ στην έδρα του Οργανισμού, στο Παρίσι, και την ενημέρωσα, βεβαίως, για τη διεθνή εκστρατεία που έχουμε αναλάβει ως διακοινοβουλευτικός θεσμός για την αφύπνιση της διεθνούς κοινής γνώμης», τόνισε ο κ. Χαρακόπουλος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της 44ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομίας της UNESCO, αποτυπώθηκε η βαθύτατη λύπη της Επιτροπής για την έλλειψη διαλόγου και σχετικής πληροφόρησης των προθέσεων της Τουρκίας για την αλλαγή του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις προς την Τουρκία να συμμορφωθεί με τις οδηγίες των κατευθυντήριων γραμμών του Οργανισμού. Ακόμη, η Επιτροπή κάλεσε την Τουρκία να γνωστοποιήσει τις προθέσεις της και να προχωρήσει σε διάλογο πριν αποφασίσει οποιαδήποτε άλλη ριζική αλλαγή η οποία θα αφορά τα δύο μνημεία.
Ερντογάν: Όνειρο πολλών γενεών να ανοίξει η Αγία Σοφία ως τζαμί
Την Αγία Σοφία θυμήθηκε ο Ερντογάν κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στην Άγκυρα με τίτλο «Αιώνας της Τουρκίας». Όπως τόνισε, η μετατροπή του μνημείου σε τζαμί ήταν ένα όνειρο γενεών, όπως αρμόζει στον πορθητή Μωμάμεθ: «Ακόμη και το γεγονός ότι ανοίξαμε την Αγία Σοφία ως τζαμί, που ήταν όνειρο γενεών, σύμφωνα με την κληρονομιά του Μωάμεθ του Πορθητή, είναι μια μεγάλη πρόκληση ενάντια στην παγκόσμια κηδεμονία».
«Αυτός που προχωράει με τον έρωτα στην πλάτη του μπορεί να κουβαλήσει όλο τον κόσμο. Αυτός όμως που προχωράει δίχως τον έρωτα, αντί για το σώμα, κουβαλάει ένα πτώμα. Εμείς σε αυτά τα είκοσι χρόνια προχωρήσαμε με τον έρωτα», είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος Πρόεδρος.
Δυτική στα λόγια, αντιδυτική στην πράξη
Σύμφωνα με άρθρο του Τούρκου Πολιτικού Επιστήμονα, Herkül Millas, η κυβέρνηση Ερντογάν είναι “δυτική” μόνα στα λόγια, και λέγοντας δυτική αναφέρεται στην έννοια του κράτους δικαίου, της ελευθερίας του Τύπου και της έκφρασης και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με την έκθεση του “Freedom House του 2022″, «Οι αντιδημοκρατικές δυνάμεις έχουν το πάνω χέρι στην Τουρκία, η οποία για άλλη μια φορά κατατάχθηκε ως η λιγότερο ελεύθερη χώρα στην περιοχή». Όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας, την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία έχει πέσει κατά 31 μονάδες ως προς τις δημοκρατικές ελευθερίες στην χώρα.
έκθεση για το 2022 freedomhouse.org
Η έκθεση της Human Rights Watch είναι παρόμοιας φύσης: «Η αυταρχική και άκρως συγκεντρωτική προεδρική κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει φέρει την χώρα σε ιστορικό χαμηλό ποσοστό ως προς τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με συστηματική στόχευση πολιτικών αντιπάλων, επικριτών του, την υπονόμευση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος και την καταστροφή των δημοκρατικών θεσμών».
Ακόμη, έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το 2022, αποτύπωσε μια αρνητική εικόνα για την Τουρκία: «Αυθαίρετες δολοφονίες, ύποπτοι θάνατοι ατόμων υπό κράτηση, αναγκαστικές εξαφανίσεις, βασανιστήρια, αυθαίρετες συλλήψεις και παρατεταμένες κρατήσεις δεκάδων χιλιάδων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών της αντιπολίτευσης και πρώην μελών του κοινοβουλίου, δικηγόρων, δημοσιογράφων, ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και υπαλλήλων της αποστολής των ΗΠΑ, για υποτιθέμενους δεσμούς με «τρομοκρατικές» ομάδες.