Νέα παρέμβαση αναφορικά με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί πραγματοποίησε η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, κάνοντας λόγο στοχευμένες προσπάθειες να διαγραφεί η πολιτιστική κληρονομιά των Ορθοδόξων Χριστιανών.
Με ανακοίνωσή της γνωστοποιεί ότι έχει ζητήσει από εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών να καταστήσουν υπόλογη την Τουρκική Δημοκρατία για τις στοχευμένες πολιτικές που εφαρμόζει, προκειμένου να διαγραφεί η πολιτιστική κληρονομιά των Ορθοδόξων Χριστιανών. Η εν λόγω αναφορά στρέφεται κατά της πρόσφατης μονομερούς απόφασης του Τούρκου Προέδρου Recep Tayyip Erdoğan να μετατρέψει Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, όπως η Αγία Σοφία, σε τζαμιά.
Σχολιάζοντας τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος σημείωσε τα εξής: «Η εκ μέρους της Τουρκίας μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτελεί μία ακραία κατάχρηση της ορθόδοξης πολιτιστικής κληρονομιάς και των ζωντανών χριστιανικών κοινοτήτων στην Τουρκία. Η διαχείριση, αλλά και η μετατροπή του καθεστώτος των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO προκαλεί την ανησυχία της διεθνούς κοινότητας στο σύνολό της».
Χτισμένη κατά τη βυζαντινή περίοδο και ειδικότερα τον 6ο αιώνα μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄, η Αγία Σοφία έχει ιδιαίτερη θρησκευτική και πολιτιστική σημασία για τους Χριστιανούς σε όλο τον κόσμο, αλλά και για τη διεθνή κοινότητα συνολικά. Κατά τα προηγούμενα 86 χρόνια, η Αγία Σοφία είχε λειτουργήσει ως μουσείο στο πολιτιστικό σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης.
Το 1985 ενεγράφη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και αναγνωρίστηκε το μουσειακό της καθεστώς ως άξιο προστασίας και διατήρησης στο πλαίσιο της Σύμβασης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς.
Σε δήλωσή της, η UNESCO εξέφρασε την ανησυχία της για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας και κάλεσε τις τουρκικές αρχές να αποτρέψουν οποιαδήποτε επιβλαβή επίδραση σε τούτη την παγκόσμιας εμβέλειας εξαιρετική κληρονομιά.
“Τα κράτη έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι τροποποιήσεις δεν επηρεάζουν την εξαιρετική καθολική αξία των εγγεγραμμένων μνημείων της UNESCO στην επικράτειά τους. Η UNESCO πρέπει εκ των προτέρων να ενημερώνεται για οποιεσδήποτε τροποποιήσεις, οι οποίες, αν κριθεί απαραίτητο, εξετάζονται στη συνέχεια από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς”. Η συγκεκριμένη μονομερής μετατροπή της Αγίας Σοφίας θα εξεταστεί από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς κατά την επόμενη συνεδρίασή της.