Για την στατικότητα της Αγίας Σοφίας μίλησε, μεταξύ άλλων, στην εκπομπή “ΝEWSROOM” της ΕΡΤ η Τόνια Μοροπούλου, Καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), με αφορμή τις αναφορές του Τούρκου ιστορικού Ιλμπέρ Ορταϊλί ότι ο ναός-σύμβολο της Ορθοδοξίας πρέπει να κλείσει γιατί κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Ως μέλος της ελληνικής ομάδας για την προστασία και συντήρηση του ναού στην Κωνσταντινούπολη εξέφρασε την άποψη ότι αν και οι επεμβάσεις στον τρούλο ήταν απαιτούμενες εδώ και χρόνια, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η καταπόνηση από την αυξημένη επισκεψιμότητα το απειλεί.
Πώς έσωσε το μνημείο ο αντισεισμικός σχεδιασμός
Η κ. Μοροπούλου αναφέρθηκε στην υπογραφή συμφωνίας παρέμβασης το 1994, μετα από δική της πρωτοβουλία, ότι δεν μπορεί να ανασχεδιαστεί η αντισεισμική προστασία του μνημείου εάν δεν γνωρίζουμε τα υλικά κατασκευής του.
Όπως δήλωσε στην εκπομπή στους δημοσιογράφους Σταυρούλα Χριστοφιλέα και Μάκη Προβατά, βάσει της τότε ελληνοτουρκικής συμφωνίας, έγινε μελέτη με ακριβή αποτίμηση των υλικών και ακριβή αντισεισμικό επανασχεδιασμό με σένσορες που τοποθετήθηκαν σε όλα τα κρίσιμα σημεία του κτηρίου.
Οι επεμβάσεις στον τρούλο ήταν απαιτούμενες
«Το έργο εκτελέστηκε από το Επιστημονικό Συμβούλιο της Αγιάς Σοφιάς,σύμφωνα με τις προτάσεις μας και με τη συμβολή τοπικών συνεργείων και μηχανικών. Το έργο εκτελέστηκε τον Ιούνιο του ’99» σημείωσε η καθηγήτρια του ΕΜΠ.
Και όπως περιέγραψε, όταν άκουσε στις 17 Αυγούστου του ’99, μετά το μεγάλο σεισμό, ότι η Αγιά Σοφιά στάθηκε στη θέση της «χάρη στο Θεό των Ελλήνων και των Τούρκων που συνεργάστηκαν», όπως ανέφερε Τούρκος σχολιαστής, ένιωσε ιδιαίτερη ικανοποίηση για την επιτυχή παρέμβαση.
Σχολιάζοντας τις ανησυχίες των Τούρκων ειδικών εξήγησε ότι έχει να κάνει με την μεγάλη επισκεψιμότητα της Αγιάς Σοφιάς. «Είναι λογική ανησυχία ότι τα υψηλότερα και μηχανικά φορτία που φέρουν οι χιλιάδες κόσμου, καταπονούν το μνημείο. Κανείς, βέβαια, δεν μπορεί να πει ότι από μια τέτοια καταπόνηση, που εντάθηκε τα τελευταία χρόνια -μετά την αποκατάσταση της Αγιά Σοφιάς και την αντισεισμική προστασία της- ότι το μνημείο κινδυνεύει να πέσει», είπε. Δεν παρέλειψε να τονίσει ότι κάποιες από τις ήδη προγραμματισμένες επεμβάσεις, όπως για παράδειγμα στον τρούλο, ήταν απαιτούμενες και από τότε.
Η παρακολούθηση σταμάτησε όταν λειτούργησε ως τέμενος
«Η παρακολούθηση που κάναμε θεσμικά ήταν στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής μορφωτικής και πολιτιστικής συνεργασίας που υπεγράφη σαν συνέχεια της συνεργασίας στην Αγια Σοφια. Συμφωνία που κυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων και των Τούρκων το 2000 και διήρκησε μέχρι το 2020. Από την μονομερή ανακήρυξη της Αγιάς Σοφιάς σε τέμενος σταμάτησε η λειτουργία αυτή», αποκάλυψε η κα Μοροπούλου.
Δεν παρέλειψε να πει ότι εφόσον έχει πλέον αναθερμανθεί ο διάλογος ανάμεσα στις δύο χώρες, θα ήταν απαραίτητο να εκκινήσει και ο διάλογος για τα θέματα πολιτισμού. «Όπως εύστοχα είχε πει τότε ο καθηγητής Τσακμάκ, οι λαοί που έφτιαξαν και επαναχρησιμοποίησαν από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα την Αγιά Σοφιά του Ιουστινιανού, θα πρέπει να συνεργαστούν ξανά για να την διατηρήσουν», σημείωσε η καθηγήτρια του ΕΜΠ.
«Η Αγιά Σοφιά είναι ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία του κόσμου. Πρακτικά το μεγαλύτερο. Είναι σίγουρο ότι από την αρχή της χρησιμοποιήθηκε από χιλιάδες κόσμο, ήδη από το Βυζάντιο. Τα μεγάλα μνημεία, και αυτά που έχουν μεγάλα φορτία, θα πρέπει να παρακολουθούνται και για τις μετατοπίσεις λόγω των σεισμών και για τα φορτία που φέρουν. Είναι σίγουρο ότι πρέπει να παρακολουθείται η Αγιά Σοφιά. Είναι σίγουρο ότι χρειάζεται μια επικαιροποίηση, με βάση τα νέα δεδομένα, τις χρήσεις της, το πρόγραμμα της συντήρησης και ενδεχομένως και της συμπληρωματικής αποκατάστασής της» υποστήριξε η κα Μοροπούλου.
Η μεγάλη επισκεψιμότητα της Αγιάς Σοφιάς επιβαρύνει την στατικότητα
Η ίδια εστίασε στη βεβήλωση της μετά την μετατροπή της από τον Ταγίπ Ερντογάν σε τέμενος. «Το γεγονός ότι βεληλώθηκαν οι αξίες του μνημείου είναι πολύ σημαντικότερο από τα τεχνικά προβλήματα που δημιουργούνται» είπε. Επιπλέον τόνισε ότι δεν πρέπει να συνεχιστεί η μονομερής λειτουργία της ως τζαμί χαρακτηρίζοντάς το «ως αγκάθι στον Πολιτισμό».