Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του Τόμου «Αγία Σοφία: Οι Ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον κόσμο» από τη Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.) στη Βασιλεία της Ελβετίας.
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε μετά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας, στην οποία προέστη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελβετίας και Έξαρχος Ευρώπης κ. Μάξιμος.
Άρνηση των ευρωπαϊκών αξιών
«Η Ευρώπη σήμερα, χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, αυτή την πνευματική δύναμη που της δίνει το παρελθόν της. Γιατί αυξάνονται οι φυγόκεντρες δυνάμεις και ο ευρωσκεπτικισμός. Ιδιαίτερα όταν οι ευρωπαϊκές πολιτικές δομές συγκλονίζονται από εξωφρενικά οικονομικά σκάνδαλα τα οποία αμαυρώνουν το κύρος τους», τόνισε ο Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (ΔΣΟ), Μέλος της Βουλής των Ελλήνων, δρ Μάξιμος Χαρακόπουλος κατά την παρουσίαση του Τόμου και πρόσθεσε:
«Κάποιοι, θεωρούν ότι ο αποχριστιανισμός της Ευρώπης, θα υποβοηθήσει στην αφομοίωση των μεταναστών που εισρέουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αναζητώντας καλύτερες ημέρες στη “Γη της Επαγγελίας”. Ωστόσο, αυτό που παρατηρούμε είναι μια αντίστροφη τάση, που φτάνει στο σημείο της άρνησης εξ ολοκλήρου των ευρωπαϊκών αξιών, αυτών που άπτονται των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η ισότητα των φύλων και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των γυναικών. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε φαινόμενα εργαλειοποίησης θρησκευτικών ομάδων εντός της Ευρώπης, από εξωευρωπαϊκές δυνάμεις για την επίτευξη αλλότριων σκοπών. Όλα αυτά, είναι φαινόμενα επικίνδυνα, τα οποία οφείλουμε να προσέξουμε».
Η διάσωση της Αγίας Σοφίας
Αναφορικά με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί σημείωσε ότι «μόνον μέσω της κοινής προσπάθειας μπορεί να πιεστεί η Άγκυρα και να αντιληφθεί το λάθος της απόφασής της. Αν δεν το πράξουμε, αν αφήσουμε ένα έγκλημα κατά της ιστορίας, της αλήθειας και του δικαίου να διαπράττεται χωρίς επιπτώσεις, χωρίς συνέπειες, τότε αυτές οι συμπεριφορές θα πολλαπλασιαστούν. Ο αγώνας για τη διάσωση της Αγίας Σοφίας, δεν περιορίζεται μόνον στον αναμφίβολα, σπουδαίο αυτόν Ναό, είναι αγώνας, για την υπεράσπιση των υψηλότερων αξιών του πολιτισμού μας».
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο Καποδίστριας
Χαρακτήρισε «μεγάλη πληγή τον πόλεμο στην Ουκρανία, που διεξάγεται μεταξύ ομοδόξων λαών. Και γι’ αυτό, εξ αρχής, δεν κουραζόμαστε να επαναλαμβάνουμε την ανάγκη παύσης των εχθροπραξιών, που έχουν προκαλέσει χιλιάδες θύματα, εκατομμύρια πρόσφυγες, ερείπια, πόνο και απόγνωση. Καλούμε για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών, βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και καταδίκης κάθε αναθεωρητισμού. Λύσεις υπάρχουν! Αυτό που δεν επαρκεί, είναι η πολιτική βούληση.
Και σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αναφερθώ στο ελβετικό θαύμα. Αυτό που κατέστησε τη χώρα, όαση αιώνιας ειρήνης, ευημερίας για τον λαό της, πρότυπο δημοκρατίας και συνεργασίας, όπου η ανεξαρτησία των μερών της δεν αποβαίνει σε βάρος του συνόλου. Ως Έλληνες καυχιόμαστε για τη σημαντική συμβολή σε αυτή την επιτυχία του ελβετικού μοντέλου, ενός μεγάλου συμπατριώτη μας, ίσως του μεγαλύτερου των νεώτερων χρόνων, του Ιωάννη Καποδίστρια. Γιατί ήταν αυτός που το 1813, ως εκπρόσωπος της Ρωσίας στην Ελβετία, συνέβαλε στην ενότητα και ανεξαρτησία του κράτους της Ελβετίας υπό την νέα της δομή, με 19 τότε καντόνια, καθώς και στην μετέπειτα ουδέτερη στάση της χώρας. Και για τον λόγο τούτο, ο μετέπειτα, πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και πρωτοπόρος υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ενότητας, έλαβε ως αναγνώριση των υπηρεσιών του την ελβετική υπηκοότητα. Πράγματι, λοιπόν, η εποχή μας χρειάζεται ‘‘νέους Καποδίστριες’’, για να μπορέσει να ξεπεράσει τα πολλά αδιέξοδα που έχουν συσσωρευθεί στη διεθνή πολιτική».
Εκτός του Μάξιμου Χαρακόπουλου, για το βιβλίο μίλησε εκτενώς ο Γερμανός ιστορικός δρ. Ekkehard Krao, που επιμελήθηκε τη γερμανική έκδοση του Τόμου, ενώ ο Σύμβουλος της ΔΣΟ δρ Κώστας Μυγδάλης παρουσίασε συνοπτικά τη δράση του θεσμού από την ίδρυσή της το 1993 έως σήμερα.
Μετά το πέρας της παρουσιάσεως ο Μάξιμος Χαρακόπουλος πρόσφερε στον Μητροπολίτη Ελβετίας τον Τόμο με τους Ναούς της Αγίας Σοφίας.
Αναλυτικά η ομιλία του Γενικού Γραμματέα της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας δρ Μάξιμου Χαρακόπουλου στην παρουσίαση του Τόμου «Αγία Σοφία: Οι Ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον κόσμο» στη Βασιλεία της Ελβετίας:
Σεβασμιώτατε,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Είναι μεγάλη η χαρά μας που βρισκόμαστε σήμερα, εδώ στην Ελβετία στην πόλη της Βασιλείας, για να παρουσιάσουμε τον Τόμο «Αγία Σοφία: οι Ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον κόσμο».
Η όμορφη πόλη σας, είναι ένας ακόμη σταθμός στη μαραθώνια εκστρατεία ενημέρωσης της Ευρωπαϊκής και διεθνούς κοινής γνώμης για τους Ναούς της Αγίας Σοφίας και ιδιαίτερα, για τον μεγαλύτερο, τον σπουδαιότερο, τον λαμπρότερο και ιστορικότερο εξ αυτών, την Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη, που βρίσκεται εν κινδύνω.
Η επιλογή της πόλης σας από τη Διακοινοβουλευτική Συνέλευσητης Ορθοδοξίας, δεν έγινε τυχαία. Η απόφαση ελήφθη, γιατί και εδώ υπάρχει αυτός ο ναός της Αγίας Σοφίας, όπως και σε πολλές άλλες χώρες. Σε ένα τεράστιο τόξο από τη Σκωτία μέχρι τη Ρωσία, όπως παρουσιάζονται και στον Τόμο, καταδεικνύοντας έτσι μια πνευματική ενότητα ενός τεράστιου γεωγραφικά χώρου.
Ένα πνευματικό υπόβαθρο, που παρήγαγε πολιτισμό σε όλες του τις εκφάνσεις και τη διαφορετικότητα, αλλά με κοινό στοιχείο τον Χριστιανισμό, τις χριστιανικές αξίες, τη χριστιανική παράδοση. Αυτή, η οποία υπήρξε υπόβαθρο πνευματικό, μαζί με την αρχαία ελληνική γραμματεία και το ρωμαϊκό δίκαιο, του κοινού μας σπιτιού, της Ευρώπης, της οποίας η Ελβετία αποτελεί το ιδεατό κέντρο της.
Γι’ αυτό μας προκαλεί προβληματισμό, η εμμονή που επιδεικνύεται από συγκεκριμένους κύκλους, να διαγραφεί από την ταυτοτική μας σύσταση αυτό το χριστιανικό παρελθόν, να εξοβελισθούν οι χριστιανικές αξίες.
Ποιές είναι οι αντοχές ενός δένδρου, όμως, χωρίς τις ρίζες του; Τα φύλλα του και τα λουλούδια του, γρήγορα θα μαραθούν και θα ξεραθούν αν δεν λαμβάνουν τους χυμούς της ζωής που δίνει η γη. Κι ο κορμός θα πέσει αργά ή γρήγορα.
Και η Ευρώπη σήμερα, χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, αυτή την πνευματική δύναμη που της δίνει το παρελθόν της. Γιατί αυξάνονται οι φυγόκεντρες δυνάμεις και ο ευρωσκεπτικισμός. Ιδιαίτερα όταν οι ευρωπαϊκές πολιτικές δομές συγκλονίζονται από εξωφρενικά οικονομικά σκάνδαλα τα οποία αμαυρώνουν το κύρος τους.
Κάποιοι, θεωρούν ότι ο αποχριστιανισμός της Ευρώπης, θα υποβοηθήσει στην αφομοίωση των μεταναστών που εισρέουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αναζητώντας καλύτερες ημέρες στη “Γη της Επαγγελίας”. Ωστόσο, αυτό που παρατηρούμε είναι μια αντίστροφη τάση, που φτάνει στο σημείο της άρνησης εξ ολοκλήρου των ευρωπαϊκών αξιών, αυτών που άπτονται των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η ισότητα των φύλων και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των γυναικών.
Δεν πρέπει να επιτρέψουμε φαινόμενα εργαλειοποίησης θρησκευτικών ομάδων εντός της Ευρώπης, από εξωευρωπαϊκές δυνάμεις για την επίτευξη αλλότριων σκοπών. Όλα αυτά, είναι φαινόμενα επικίνδυνα, τα οποία οφείλουμε να προσέξουμε.
Βεβαίως, η Ευρώπη στην παρούσα φάση είναι αντιμέτωπη και με μια ακόμη, ιδιαίτερη, επώδυνη εξέλιξη. Τον πόλεμο στην Ουκρανία, που προκλήθηκε έπειτα από τη ρωσική εισβολή. Οδεύουμε ήδη, στη συμπλήρωση 11 μηνών από την έναρξή του και κανένα φως δε διαφαίνεται στην άκρη του τούνελ. Καμία πραγματική διάθεση επιστροφής, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Για τη ΔΣΟ, αυτός ο πόλεμος συνιστά μια ακόμη, μεγαλύτερη πληγή, αφού διεξάγεται μεταξύ ομοδόξων λαών. Και γι’ αυτό, εξ αρχής, δεν κουραζόμαστε να επαναλαμβάνουμε την ανάγκη παύσης των εχθροπραξιών, που έχουν προκαλέσει χιλιάδες θύματα, εκατομμύρια πρόσφυγες, ερείπια, πόνο και απόγνωση.
Καλούμε για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών, βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και καταδίκης κάθε αναθεωρητισμού. Λύσεις υπάρχουν! Αυτό που δεν επαρκεί, είναι η πολιτική βούληση.
Και σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αναφερθώ στο Ελβετικό θαύμα. Αυτό που κατέστησε τη χώρα, όαση αιώνιας ειρήνης, ευημερίας για τον λαό της, πρότυπο δημοκρατίας και συνεργασίας, όπου η ανεξαρτησία των μερών της δεν αποβαίνει σε βάρος του συνόλου.
Ως Έλληνες καυχιόμαστε για τη σημαντική συμβολή σε αυτή την επιτυχία του ελβετικού μοντέλου, ενός μεγάλου συμπατριώτη μας, ίσως του μεγαλύτερου των νεώτερων χρόνων, του Ιωάννη Καποδίστρια.
Γιατί ήταν αυτός που το 1813, ως εκπρόσωπος της Ρωσίας στην Ελβετία, συνέβαλε στην ενότητα και ανεξαρτησία του κράτους της Ελβετίας υπό την νέα της δομή, με 19 τότε καντόνια, καθώς και στην μετέπειτα ουδέτερη στάση της χώρας. Και για τον λόγο τούτο, ο μετέπειτα, πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και πρωτοπόρος υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ενότητας, έλαβε ως αναγνώριση των υπηρεσιών του την ελβετική υπηκοότητα.
Πράγματι, λοιπόν, η εποχή μας χρειάζεται “νέους Καποδίστριες”, για να μπορέσει να ξεπεράσει τα πολλά αδιέξοδα που έχουν συσσωρευθεί στη διεθνή πολιτική.
Όπως είπαμε, όμως, η παρουσία μας εδώ σχετίζεται με το ζήτημα της Αγίας Σοφίας στην Πόλη. Και θέλουμε να κάνουμε γνωστό και στο ελβετικό κοινό, ότι αυτός ο περικαλλής Ναός, του 6ου αιώνος, ένα θαύμα της αρχιτεκτονικής, που κατέστη σύμβολο της οικουμενική ορθοδοξίας, απειλείται, όχι τόσο από τη φθορά του πανδαμάτορα χρόνου, αλλά από την αλαζονεία του ανθρώπου.
Γιατί το 2020, η τουρκική ηγεσία, υπό την επήρεια των νεοοθωμανικών της μεγαλοϊδεατισμών, μετέτρεψε τον Ναό από Μουσείο σε Τζαμί.
Το αποτέλεσμα είναι να συρρέουν ανεξέλεγκτα καθημερινώς χιλιάδες ανθρώπων, χωρίς κανόνες προστασίας, χωρίς προφυλάξεις, με ανεξέλεγκτες συμπεριφορές, που φθάνουν μέχρι το ξύσιμο των τοίχων για σουβενίρ, ή ακόμη για λόγους δεισιδαιμονίας.
Ατελείωτος ο κατάλογος των φθορών που καταγράφουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης και οι αρμόδιοι φορείς. Από την αυτοκρατορική πύλη, μέχρι τα μάρμαρα, όλα χρονολογημένα πριν από σχεδόν 1500 χρόνια.
Και παρά το γεγονός, ότι η Αγιά Σοφιά συγκαταλέγεται στον κατάλογο των προστατευόμενων μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, η τουρκική ηγεσία μέσα στον εθνικιστικό της παροξυσμό, αγνοεί κάθε παραίνεση για επιστροφή στη λογική.
Για τον λόγο αυτό, πιστεύουμε ότι απαιτείται μια διεθνής συστράτευση κυβερνήσεων, εκκλησιαστικών θεσμών, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών.
Μόνον μέσω της κοινής προσπάθειας μπορεί να πιεστεί η Άγκυρα και να αντιληφθεί το λάθος της απόφασής της.
Αν δεν το πράξουμε, αν αφήσουμε ένα έγκλημα κατά της ιστορίας, της αλήθειας και του δικαίου να διαπράττεται χωρίς επιπτώσεις, χωρίς συνέπειες, τότε αυτές οι συμπεριφορές θα πολλαπλασιαστούν.
Ο αγώνας για τη διάσωση της Αγίας Σοφίας, δεν περιορίζεται μόνον στον αναμφίβολα, σπουδαίο αυτόν Ναό, είναι αγώνας, για την υπεράσπιση των υψηλότερων αξιών του πολιτισμού μας.