Μετά το πρόσφατο ηχηρό μήνυμα που έστειλε προς την Τουρκία σχετικά με το Κυπριακό, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος αναφέρθηκε για ακόμη μια φορά στην μετατροπή της Αγιά Σοφιάς σε τέμενος ανήμερα της ιστορικής βεβήλωσης της Μεγάλης Εκκλησίας.
Η Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου τελέστηκε σε κάθε ναό της Αρχιεπισκοπής Αμερικής την Παρασκευή 24 Ιουλίου 2020, με αφορμή την ημέρα πένθους που εξήγγειλε η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος εξαιτίας της μετατροπής της Αγιά Σοφιάς από μουσείο σε τέμενος.
Την θλίψη του για το ντροπιαστικό γεγονός εξέφρασε ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος, ο οποίος χοροστάτησε στην Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου στον Ιερό Αρχιεπισκοπικό Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδος Νέας Υόρκης.
“Σήμερα είναι μια μέρα πένθους. Σήμερα πενθεί ο Ελληνισμός. Σήμερα πενθεί όλη η Ορθοδοξία. Σήμερα πενθεί όλη η Χριστιανοσύνη, διότι σήμερα η Αγία Σοφία βιάστηκε για άλλη μια φορά στην ιστορία της. Το μνημείο αυτό του Χριστιανισμού, το μνημείο αυτό της ενότητας του Χριστιανισμού για άλλη μια φορά υπέστη την βαρβαρότητα, υπέστη την προσβολή, υπέστη την ιεροσυλία την σημερινή, διότι δεν εσεβάσθησαν τον χώρο, δεν εσεβάσθησαν ούτε τι σήμαινε αυτός ο χώρος για τους Χριστιανούς, και ιδιαίτερα για τους Ορθοδόξους, και ακόμα πιο ιδιαίτερα τι σημαίνει για τους Έλληνες. Και αυτός ο χώρος δυστυχώς υπέστη αυτή την μεγάλη προσβολή και μετετράπη ξανά σε τέμενος. Θλιβόμαστε, αλλά η θλίψη μας δεν μας οδηγεί στην απελπισία. Αυτό που έγινε στην Αγία Σοφία φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που ανέμεναν. Μας ένωσε η Αγία Σοφία όπως ένωνε πάντοτε ακόμα με την Ρώμη, με την Δύση, εκκλησιαστικά, σήμερα ένωσε όχι μόνο όλο τον Ελληνισμό, όχι μόνο όλη την Χριστιανοσύνη, αλλά ένωσε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, ο οποίος πολιτισμένος κόσμος δεν πιστεύει πια στο δίκαιο του ξίφους, δεν πιστεύει σε άλωση, δεν πιστεύει στην βία.” , – ανέφερε, μεταξύ άλλων, στο κήρυγμα του ο Σεβασμιώτατος.
Στο ίδιο μήκος κύματος η επίκαιρη ανάρτηση του Σεβασμιωτάτου σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης όπου αναφέρει: “Σήμερα, με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί πενθούμε όχι μόνο για μας, αλλά για όλο τον κόσμο. Πενθούμε για τους ανθρώπους κάθε πίστης και συνείδησης, οι οποίοι βιώνουν την απώλεια αυτής της βίαιας αλλαγής.”
Παρακολουθήστε ολόκληρη την ομιλία του Σεβασμιωτάτου:
Παρακολουθήστε ολόκληρη την Ακολουθία όπως μεταδόθηκε στο Διαδίκτυο μέσω του επισήμου καναλιού της Αρχιεπισκοπής Αμερικής:
ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒ. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ κ. ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΗΜΕΡΑ ΠΕΝΘΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Ιερός Αρχιεπισκοπικός Καθεδρικός Ναός Αγίας Τριάδος
24 Ιουλίου 2020
Νέα Υόρκη
Αγαπητοί μου χριστιανοί και φίλοι ανά τον κόσμο,
Η σημερινή μέρα είναι μια μέρα, κατά την οποία ο πόνος και η θλίψη συνδυάζονται με την πίστη και την ελπίδα. Αυτή είναι η μέρα, κατά την οποία οι ύμνοι μας προς τη Θεοτόκο Παρθένο αποκτούν έναν επείγοντα χαρακτήρα, καθώς παραβιάζεται η ίδια η θρησκευτική μας ταυτότητα. Αυτή είναι η δική μας Εθνική Ημέρα Πένθους για την κατάσχεση της Αγίας Σοφίας μας και του ιερού περιβόλου της. Όσοι επιζητούν να μειώσουν τη Μεγάλη Εκκλησία από μία έκφραση υψηλότατης αισθητικής και πνευματικής ανάτασης σε ένα σύμβολο φυλετικής αλαζονείας, δεν θα επιτύχουν, εν τέλει, τίποτα.
Δεν πενθούμε μόνο για τους εαυτούς μας. Πενθούμε για όλο τον κόσμο, διότι η υπόθεση της Αγίας Σοφίας συνιστά απώλεια για όλο τον κόσμο. Θρηνούμε, επίσης, για όλους τους ανθρώπους της πίστης και της καθαρής συνείδησης, διότι κάθε θρησκευτική πίστη και κάθε συνείδηση παραβιάζεται απ’ αυτή τη βεβιασμένη μετατροπή.
Μακάρι να μπορούσαν να ακουστούν οι πέτρες της Αγίας Σοφίας, διότι λαχταρούν αυτές να κραυγάσουν ακόμα κι αν πολλοί σε όλο τον κόσμο που διατήρησαν την ειρήνη, κάμπτονται σήμερα από το φόβο. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός θρηνεί πάνω απ’ αυτές τις πέτρες, όπως έκανε και με την παλαιά Ιερουσαλήμ.
Αλλά, επί τη ευκαιρία, οι πέτρες της Μεγάλης Εκκλησίας δεν θα θρηνούσαν. Θα διακήρυτταν και θα έψαλαν μαζί μας τον ύμνο που ψάλλουμε απόψε:
Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε·
ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.
Η δική μας Αγία Σοφία –και επαναλαμβάνω– η δική μας Αγία Σοφία θα είναι πάντοτε η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία. Η δική μας Αγία Σοφία θα αποτελεί πάντοτε τη μαρτυρία της αληθινής Ορθόδοξης Πίστης του Χριστού σε όλη την οικουμένη. Η δική μας Αγία Σοφία παραμένει ανέπαφη στην καρδιά, την ψυχή και το θείο προορισμό της.
Πριν από 1.153 χρόνια, στις 29 Μαρτίου, Μεγάλο Σάββατο εκείνης της χρονιάς, παρουσία των Αυτοκρατόρων, κατά τη Θεία Λειτουργία εντός της Αγίας Σοφίας, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Φώτιος, ο αποκληθείς “Μέγας”, αποκάλυψε την υπέροχη, αέρινη και παραδεισένια εικόνα της Παναγίας που κυριαρχεί στην αψίδα της Αγίας Σοφίας μέχρι σήμερα. Αυτή ήταν η πρώτη ιερή εικόνα που τοποθετήθηκε μέσα στη Μεγάλη Εκκλησία μετά την οδυνηρή περίοδο της Εικονομαχίας, κατά την οποία οι εικόνες αποτέλεσαν αντικείμενο επιθέσεων εντός της Χριστιανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Στην ομιλία του ο Πατριάρχης χρησιμοποίησε ένα απόσπασμα από την Αγία Γραφή:
“Ἰδοὺ ἐπὶ τῶν χειρῶν μου ἐζωγράφησά σου τὰ τείχη, καὶ ἐνώπιόν μου εἶ διὰ παντός”.
Ο Κύριος των πάντων διακηρύττει ότι τα τείχη της Αγίας Σοφίας βρίσκονται “ἐπὶ τῶν χειρῶν Του!”. Το γεγονός ότι οι εικόνες είχαν προηγουμένως αποκαθηλωθεί από τους εικονοκλάστες, δεν αποτελούσε το τέλος της ιστορίας. Αλλά και το γεγονός ότι οι εικόνες επικαλύφθηκαν, όταν η Μεγάλη Εκκλησία μετατράπηκε για πρώτη φορά σε τζαμί, δεν σήμανε το τέλος της ιστορίας. Κατά τον ίδιο τρόπο, και το γεγονός ότι οι εικόνες θα αποκρυβούν για μία ακόμη φορά, εξαιτίας του ότι η Αγία Σοφία μας μετατρέπεται με τη βία σε κάτι διαφορετικό από τη φύση και το σκοπό της, δεν θα αποτελέσει το τέλος της ιστορίας.
Διότι ο Κύριός μας ανοίγει τους οφθαλμούς των τυφλών! Χριστιανών, Μουσουλμάνων, Ιουδαίων, πιστών και μη πιστών. Ο Κύριος είναι το φως του κόσμου και “ἐν τῷ φωτί Του ὀψόμεθα φῶς”. Οι ζωγραφισμένοι τοίχοι της Αγίας Σοφίας δεν θα σιωπήσουν ποτέ, διότι ομιλούν για την παρουσία του Θεού σ’ αυτό τον κόσμο· ομιλούν για το έλεος του Θεού· ομιλούν για την αγάπη του Θεού για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο.
Το επουράνιο όραμα στην αψίδα της Αγίας Σοφίας, δηλαδή η Θεοτόκος Μαρία που κρατά τον Υιό της και Κύριο μας Ιησού Χριστό, έχει μιλήσει στις καρδιές αναρίθμητων ανθρώπων δια μέσου των αιώνων. Και τώρα, με μία πράξη βεβήλωσης, θα καλυφθεί, για τον απλούστατο λόγο ότι είναι η ίδια η Μητέρα του Θεού που κάνει το χώρο ιερό. Αλλά αυτός ο χώρος τώρα βεβηλώνεται για να μετατραπεί σε χώρο για έναν αλλότριο σκοπό και μία ξένη αντίληψη.
Πολλοί από μας σήμερα έχουμε θαυμάσει αυτή την υπέροχη εικόνα που βρίσκεται στην αψίδα της Αγίας Σοφίας, η οποία συνδέει τον κατάφωτο θόλο του ουρανού με τις ισχυρές πέτρες που θεμελιώνουν αυτόν τον Ναό της του Θεού Σοφίας. Ας ακούσουμε για μία στιγμή τα λόγια του Αγίου Πατριάρχη Φωτίου, όταν για πρώτη φορά στην ιστορία αποκάλυψε την παρουσία της:
“Τοιαύταις ἡμᾶς ἡ τῆς παρθένου μορφή ἐγχαραττομένη κατευφραίνει δεξιώσεσιν, οὐκ οἴνου κρατῆρος, ἀλλά καλοῦ θεάματος παρέχουσα ἀπαρύεσθαι, ὑφ’ οὗ τό νοερόν ἡμῶν τῆς ψυχῆς διά τῶν σωματικῶν ὀμμάτων καταρδόμενον, καί πρός ἔρωτα θεῖον ὀρθοδοξίας τήν βλάστησιν ὀμματούμενον τήν τοῦ ἀληθοῦς ἀκριβεστάτην θέαν ἐν λόγῳ καρποφορίας προβάλλεται. Οὕτως ἡ τῆς παρθένου χάρις εὐφραίνει, θάλπει, ῥωννύει καί εἰκονίσμασι. Παρθένος μήτηρ, ἁγναῖς ἀγκάλαις τόν κοινόν φέρουσα πλάστην, εἰς κοινήν τοῦ γένους σωτηρίαν ὡς βρέφος ἀνακλινόμενον, τό μέγα τοῦτο καί ἄφραστον τῆς οἰκονομίας μυστήριον! Παρθένος μήτηρ, παρθένον ἅμα καί μητρικόν ὁρῶσα…”
Αγαπητοί μου χριστιανοί και φίλοι,
Mπορεί να υπάρξει ένα πιο ένδοξο όραμα; Μπορούμε να το αφήσουμε έτσι απλά να εξαφανιστεί; Ή μήπως τούτη τη νύχτα, που έχουμε συγκεντρωθεί από τη μία άκρη της χώρας έως την άλλη για να ψάλλουμε με θέρμη, αφοσίωση, δάκρυα και αγάπη τον Ακάθιστο Ύμνο, είμαστε πρόθυμοι και δεσμευόμαστε να γίνουμε τα “τέκνα της μνήμης”, όπως μας έχει καλέσει να γίνουμε ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης Βαρθολομαίος;
Ο Κύριος δεν θριαμβεύει καταστρέφοντας τους άλλους, αλλά συντρίβοντας το θάνατο με το δικό Του θάνατο.
Δεν επιβαλλόμαστε με το ξίφος, αλλά με την αλήθεια. Και τελικά είμαστε νικητές, διότι θυμόμαστε. Θυμηθήκαμε που βρισκόταν ο Τάφος της Ανάστασης, ακόμα και όταν οι Ρωμαίοι τον έθαψαν κάτω από τόνους λίθων και βράχων. Θυμηθήκαμε που βρισκόταν το Σπήλαιο της Βηθλεέμ παρ’ ότι βεβηλώθηκε από αλλότριες θυσίες. Και θα θυμόμαστε πάντοτε –μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού– τι είναι η Αγία Σοφία μας. Στην ουσία της, στους λίθους της, στους τοίχους της, στις εικόνες της και στην καρδιά της που δεν μπορεί ποτέ να αφαιρεθεί!
Ευλογημένε και αγαπητέ λαέ του Θεού,
Απόψε, καθώς φεύγουμε από τους ναούς μας και επιστρέφουμε στα σπίτια μας, καθώς ολοκληρώνουμε την Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου και επιστρέφουμε στην καθημερινότητά μας, ας μην ξεχάσουμε την Αγία Σοφία μας. Ας φυλάξουμε στην καρδιά, το μυαλό και την ψυχή μας το Ναό της του Θεού Σοφίας. Ας δημιουργήσουμε από τα σώματά μας έναν ιερό χώρο για τη Μεγάλη Εκκλησία. Ας γίνουμε “λίθοι ζῶντες” για το Θεό.
Ας γίνουμε εμείς οι ίδιοι τα τείχη που είναι βαμμένα από τα χέρια του Θεού, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε, όπως λέγει ο Άγιος Φώτιος, “τήν τοῦ ἀληθοῦς ἀκριβεστάτην θέαν”, που οδηγεί “πρός ἔρωτα θεῖον ὀρθοδοξίας”.
Ας είμαστε, τέλος, σοφοί και ας εμπνέουμε τη σοφία και στους άλλους. Διότι, όπως λέγει ο Προφήτης:
“Ἡ σοφία ᾠκοδόμησεν ἑαυτῇ οἶκον καί ὑπήρεισε στύλους ἑπτά· ἔσφαξε τά ἑαυτῆς θύματα, ἐκέρασεν εἰς κρατῆρα τόν ἑαυτῆς οἶνον καί ἡτοιμάσατο τήν ἑαυτῆς τράπεζαν”.
Ας γίνουμε ο οίκος της Σοφίας. Οι δικοί μας επτά στύλοι ας είναι οι αρετές της αγάπης, της καλοσύνης, της συμπόνιας, του ελέους, της συγχωρητικότητας, της υπομονής και της ταπείνωσης. Ας δίνουμε κάθε στιγμή και σε κάθε μέρος την Προσφορά που έχει καθαγιαστεί “ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς” συνδυάζοντας το “αἷμα τῆς σταφυλῆς”, για να λάβουμε τη Θεία Ευχαριστία από την Αγία Τράπεζα της Σοφίας του Θεού.
Έτσι, αγαπητοί μου, θα ξεπεράσουμε την παρούσα θλίψη και θα κατακτήσουμε το θεϊκό όραμα που αποτελεί και πάντα θα αποτελεί η Μεγάλη Εκκλησία. Τη Βασιλεία του Θεού επί γης. Τη Βασιλεία της ειρήνης. Τη Βασιλεία της χαράς. Τη Βασιλεία της αγάπης.
Δια πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, μπορούμε να κατακτήσουμε αυτή τη Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος που δοξάζεται και λατρεύεται στους αιώνες των αιώνων. Αμήν!