Τρία χρόνια συμπληρώθηκαν στις 12 Ιουλίου από τότε που ο Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν μετέτρεψε αυθαίρετα την Αγιά Σοφιά σε τζαμί.
Σε ανοιχτή επιστολή του ο Ελληνογερμανικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος (DHW) προς τους Γερμανούς πολιτικούς τους θέτει προ των ευθυνών τους και ζητούν ακυρωθεί η μετατροπή του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, της Αγίας Σοφίας.
Ολόκληρη η επιστολή του DHW
Σεβασμός στην Αγιά Σοφιά!
Στις 12.7.2023 κλείνουν 3 χρόνια από την μετατροπή της σε τζαμί.
100 χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923), η Τουρκία θέλει να αποδείξει στον νέο πολυπολικό κόσμο ότι είναι πάλι περιφερειακή δύναμη. Η Τουρκία του προέδρου Ερντογάν παρουσιάζεται ως διάδοχος της παλιάς αυτοκρατορικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διεκδικώντας για τον εαυτό της τον ρόλο του θεματοφύλακα και υπερασπιστή του ισλαμικού κόσμου.
Προς αυτή την κατεύθυνση, ήταν ένα ισχυρό μήνυμα με μεγάλη συμβολική σημασία γι αυτόν τον επιθυμητό ρόλο της Τουρκίας, όταν ο Ερντογάν, πριν από τρία χρόνια, στις 12 Ιουλίου 2020, κατήργησε έναν νόμο του Ατατούρκ του 1934 και δήλωσε ότι στο εξής η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη δεν είναι πλέον μουσείο αλλά και πάλι τζαμί.
Η Αγία Σοφία είχε χτιστεί από τους Βυζαντινούς ως ορθόδοξη εκκλησία το 532-537. Μετά την οθωμανική κατάκτηση το 1453, ανακηρύχθηκε τζαμί και έγινε αρχιτεκτονικό θαύμα και πρότυπο για αμέτρητα τζαμιά με τρούλο αλλά και ομώνυμες εκκλησίες σε όλο τον κόσμο. Ο Ατατούρκ χρησιμοποιούσε τότε τέτοιες συμβολικές πράξεις για να προωθήσει την νέα Τουρκική Δημοκρατία και να κερδίσει το παγκόσμιο κοινό. Έτσι, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 1934, η Αγία Σοφία ανακηρύχθηκε μουσείο ανοιχτό σε όλους, σε ένδειξη εορτασμού του διαιρεμένου θρησκευτικού παρελθόντος. Με αυτόν τον τρόπο, ο Ατατούρκ θέλησε να αποδείξει στη Δύση ότι οι πόρτες της Αγίας Σοφίας ήταν ανοιχτές για όλους.
Αντίθετα, το μήνυμα του προέδρου Ερντογάν σήμερα είναι διαφορετικό. Αυτό φαίνεται πολύ καλά στα μηνύματά του στα κοινωνικά δίκτυα. Στα κείμενά του στο Twitter, γραμμένα στα αγγλικά και στα τουρκικά, μιλάει για ένταξη και άνοιγμα στον κόσμο. Το τζαμί της Αγίας Σοφίας θα είναι ... “ανοιχτό σε όλους, είτε είναι ξένοι είτε υπήκοοι, είτε μουσουλμάνοι είτε μη μουσουλμάνοι”. Η Αγία Σοφία, ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, θα συνεχίσει να αγκαλιάζει όλους, με ακόμη πιο σοβαρό και πρωτότυπο τρόπο από ό,τι πριν, είπε. Ωστόσο, όσοι μπορούν να διαβάσουν το αραβικό κείμενο της ανακοίνωσης στην ιστοσελίδα του Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας εκπλήσσονται. Εκεί διαβάζει κανείς ποιό ήταν το πραγματικό υπόβαθρο του μέτρου του προέδρου Ερντογάν, δηλαδή “προάγγελος της απελευθέρωσης του τζαμιού Αλ Άκσα”, το οποίο υψώνεται στο Όρος του Ναού στην Ιερουσαλήμ πάνω από το Τείχος των Δακρύων των Εβραίων. Η απόφαση του προέδρου Ερντογάν – συνεχίζει η ανακοίνωση – είναι μια νέα αρχή για τους μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο και “η καλύτερη απάντηση σε όλες τις αποτρόπαιες επιθέσεις κατά των αξιών και των συμβόλων μας σε όλες τις ισλαμικές περιοχές… Με τη βοήθεια του Αλλάχ του Παντοδύναμου, θα προχωρήσουμε και θα περπατήσουμε αυτό το ευλογημένο μονοπάτι χωρίς σταματημό, χωρίς κόπωση ή κούραση, αλλά με αποφασιστικότητα, θυσίες και επιμονή μέχρι να φτάσουμε στον επιθυμητό στόχο μας”. Ποιος είναι όμως αυτός ο στόχος, αυτό δεν μας το λέει.
Στην ομιλία που ανακοίνωσε την απόφασή του, ο πρόεδρος Ερντογάν υπενθύμισε τέσσερις μεγάλες μάχες στην αραβική και τουρκο-οθωμανική ιστορία: “Η ανάσταση της Αγίας Σοφίας μας θυμίζει τις κορυφαίες στιγμές της ιστορίας μας από το Badr (624, νίκη του Μωάμεθ επί των απίστων από τη Μέκκα) έως το Μαντζικέρτ (1071, νίκη των Τούρκων Σελτζούκων επί των Βυζαντινών), από τη Νικόπολη (1396, νίκη των Οθωμανών επί των Σταυροφόρων) έως την Καλλίπολη (1915, νίκη των Τούρκων επί της Αντάντ)”.
Κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, είδαμε τον επικεφαλής της τουρκικής θρησκευτικής αρχής Diyanet (οργάνωση-ομπρέλα της DITIB), ιμάμη Ali Erbas, να ανεβαίνει στον άμβωνα της Αγίας Σοφίας με ένα σπαθί στο χέρι. Η εξήγηση είναι σαφής: την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν παράδοση να μετατρέπεται η μεγαλύτερη εκκλησία σε κατακτημένη περιοχή σε τζαμί ως πολεμικό επίτευγμα και να υψώνονται σημαίες στον άμβωνα της και να υπάρχει ένα σπαθί στην περιοχή της εισόδου. Εάν το σπαθί κρατείται στο δεξί χέρι, σημαίνει ότι κάποιος είναι έτοιμος να το χρησιμοποιήσει. Αν το κρατάει στο αριστερό χέρι, συμβολίζει την ασφάλεια των συμμάχων. Ο Ali Erbas κρατά το σπαθί στο δεξί του χέρι και το θηκάρι στο αριστερό. Αυτό σημαίνει: Είμαστε έτοιμοι τόσο για ειρήνη όσο και για πόλεμο.
Οι ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές αρχές πρέπει να καταστήσουν σαφές ότι μετά από τρία χρόνια εξακολουθούν να απορρίπτουν ριζικά αυτή τη σκηνοθετημένη μετατροπή του μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, της Αγίας Σοφίας, από μουσείο σε ενεργό τέμενος όπως και την σχετική προκλητική και εχθρική πολιτική της τουρκικής κυβέρνησης και του κρατικού Diyanet. Το μήνυμα προς τον πρόεδρο Ερντογάν και την τουρκική κυβέρνηση πρέπει να είναι: Αυτοί που ισχυρίζονται ότι σέβονται το Ισλάμ πρέπει επίσης να δείξουν ότι σέβονται τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω γεγονότα, απευθύνουμε έκκληση σε όλα τα πολιτικά κόμματα καθώς και στις ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές αρχές μέχρις ότου ακυρωθεί η μετατροπή του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, της Αγίας Σοφίας,
– να θέτουν πάντοτε το ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί σε όλες τις συνομιλίες τους με εκπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης και να καταστούν σαφή την αντίθεσή τους σε αυτή την εχθρική πράξη,
– κανένας εκπρόσωπος της DITIB να μην γίνεται επίσημα δεκτός από μέλη των παραπάνω κομμάτων ή μέλη κάποιας ομοσπονδιακής, πολιτειακής και τοπικής αρχής,
– να μην επιτραπεί η περαιτέρω κατασκευή τζαμιών από την DITIB σε ολόκληρη την Γερμανία,
– να μη χορηγηθεί καμία κρατική χρηματοδότηση στην DITIB ή σε οργανώσεις που είναι συνδεδεμένες μαζί της,
– κανένας εκπρόσωπος των κομμάτων που εκπροσωπούνται στην Βουλή ή άλλοι τοπικοί πολιτικοί ναμην συμμετέχει σε ανοικτές ημέρες ή εκδηλώσεις γύρω από το σπάσιμο της νηστείας των τζαμιών της DITIB.
Κολωνία, 10.7.2023
Τί είναι η Diyanet;
Η Diyanet είναι ένα κατεξοχήν δημιούργημα του Κεμαλικού κράτους με σκοπό ταυτόχρονα τον κρατικό έλεγχο των θρησκευτικών πραγμάτων αλλά και την προώθηση μιας ιδιαίτερης εκδοχής του Ισλάμ που αποτέλεσε εξαρχής και τμήμα της αναδυόμενης Τουρκικής ιδεολογίας. Η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων υπάγεται απ ευθείας στον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Με τον Ερντογάν η Diyanet έχει γίνει έτσι ένας ιδιαίτερα σημαντικός φορέας μέσα στο πλαίσιο της τουρκικής κυβέρνησης. Ο προϋπολογισμός της το 2021 έφτανε τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια και την φέρνει έτσι στη 13η θέση ανάμεσα σε 40 φορείς του τουρκικού δημοσίου που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Το 2020 το προσωπικό της Diyanet έφτασε τα 128.000 άτομα. Έχει υπό την ευθύνη της 90.000 τζαμιά σε όλη την Τουρκία και περίπου 20.000 εκπαιδευτήρια κορανιού. Επιπλέον οργανώνει προσκυνηματικές επισκέψεις στη Μέκκα για περίπου 125.000 Τούρκους πολίτες κάθε χρόνο. Παράλληλα, το Ίδρυμα Diyanet, που εκτός όλων των άλλων λαμβάνει και δωρέες από ιδιώτες και ξένα κράτη διαθέτει πανεπιστήμιο, εκδοτικό οίκο και τηλεοπτικό κανάλι.
Τί είναι η DITIB;
Η DITIB είναι η αρμόδια οργάνωση της DIYANET για τους απανταχού Τούρκους που ανήκουν στο σουνιτικό Ισλάμ. Είναι αυτήν την στιγμή η ισχυρότερη οργάνωση σουνιτών μουσουλμάνων στην Γερμανία και λειτουργεί σύμφωνα με τους γερμανικούς νόμους για συλλόγους και το καταστατικό της έχει καταχωρηθεί στο Πρωτοδικείο της Κολωνίας. Πρόεδρος της οργάνωσης είναι ο εκάστοτε Σύμβουλος θρησκευτικών υποθέσεων της Πρεσβείας στο Βερολίνο, ο οποίος σαν διπλωματικός υπάλληλος χαίρει ασυλίας (!).
Στην οργάνωση ανήκουν αυτήν την στιγμή 896 τζαμιά σε όλη την Γερμανία. Από την Τουρκία διορίζονται γι αυτά 970 Ιμάμηδες οι οποίοι όμως ως επί το πλείστον δεν γνωρίζουν την γερμανική γλώσσα και κουλτούρα και ως εκ τούτου δεν μπορούν διόλου να συνεισφέρουν στην καλλίτερη ενσωμάτωση του ποιμνίου τους στην γερμανική κοινωνία.
Η οργάνωση έχει κατηγορηθεί επανειλημμένως από πολιτικούς, εκκλησιαστικούς άρχοντες και διανοουμένους για προπαγάνδα, παρακολούθηση και κατασκοπία υπέρ του τουρκικού κράτους ειδικά μετά από το ψευτοπραξικόπημα του 2016. Το 2018 η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος ξεκίνησε την επίσημη παρακολούθηση της οργάνωσης για τις σχέσεις της με οργανώσεις των Αδελφών Μουσουλμάνων και της Χαμάς όπως και για αντισημιτισμό.
Δυστυχώς πολλοί Γερμανοί πολιτικοί δυσκολεύονται να εναντιωθούν ανοικτά κατά της οργάνωσης και να δυσκολεύσουν την ύπαρξή της με το επιχείρημα ότι σαν θρησκευτικός φορέας δήθεν ενδιαφέρεται για την ειρηνική συμβίωση των πολιτών. Επίσης είναι φορέας πολλών κρατικών προγραμμάτων ενσωμάτωσης σε σειρά μεγάλων πόλεων, περιφερειών και κρατιδίων απ όπου αντλεί μεγάλα ποσά χρηματοδότησης αλλά δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα.