Μπορεί ο φιλοκυβερνητικός Τύπος στην Τουρκία να καυχιέται για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος και να απορρίπτει ως αβάσιμες όλες τις κατηγορίες περί βεβήλωσης, καταστροφών και πλημμελούς προστασίας του μνημείου, ωστόσο υπάρχουν ακόμα κάποιοι που τολμούν να καταγράψουν την θλιβερή αλήθεια.
- Της Δέσποινας Σωτηρίου
Η εφημερίδα Cumhuriyet έγραψε πρόσφατα για το “ατελείωτο μαρτύριο της Αγίας Σοφίας” , αποκαλύπτοντας ότι οι καταστροφές στο εσωτερικό του συμβόλου της ορθοδοξίας συνεχίζονται, με την ανοχή της τουρκικής κυβέρνησης.
H Τουρκάλα ξεναγός Eζλέμ Καμπασακάλ μίλησε στην τουρκική εφημερίδα και αποκάλυψε ότι υπεύθυνοι εργασιών χρησιμοποίησαν τόσο βαριά πλατφόρμα στο εσωτερικό του ναού, με αποτέλεσμα να σπάσουν τα ιστορικά μάρμαρα.
Τα μηχανήματα X-ray στην είσοδο του κτιρίου, που δεν λειτουργούσαν από τότε που μετατράπηκε σε τέμενος, ενεργοποιήθηκαν εδώ και δύο εβδομάδες. Οι υπεύθυνοι εξακολουθούν να προειδοποιούν τις γυναίκες που εισέρχονται δίχως μαντίλα, καθώς και όσους επιχειρούν την είσοδο με απρεπή ενδυμασία.
Η πόρτα εισόδου είναι κατά καιρούς κλειστή, προκειμένου να ελέγχεται το πλήθος στο εσωτερικό.
Σύμφωνα με την Καμπασακάλ, επιστρατεύτηκε μία πλατφόρμα καθαρισμού. Αποτέλεσμα ήταν να σπάσουν ιστορικά μάρμαρα σε πολλά σημεία. Η Τουρκάλα ξεναγός είπε, “αυτό το ιστορικό κτήριο έχει υποστεί μεγάλη ζημιά. Όταν η Αγία Σοφία ήταν μουσείο, την επισκεπτόταν με μεγάλο σεβασμό. Τώρα έχει μετατραπεί σε πανηγύρι”.
Πολλά άτομα
Η Αγία Σοφία είναι ένα ιστορικό μνημείο στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Όταν ήταν μουσείο, έπρεπε κανείς να πληρώσει για να την επισκεφθεί. Ωστόσο, τώρα που είναι τέμενος η είσοδος είναι δωρεάν: καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι περιμένουν στην ουρά για να μπουν στην Αγία Σοφία και οι επισκέψεις συνεχίζονται όλη την ημέρα.
Συνταξιούχος λέκτορας, αρχιτέκτονας, εμπειρογνώμονας αναστηλώσεων η Δρ. Zeynep Ahunbay και το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Ιστορίας της Τέχνης Şerif Yaşar απαριθμούν τους λόγους για την τρέχουσα κατάσταση της Αγίας Σοφίας ως τον ανεξέλεγκτο αριθμό επισκεπτών, την ανεπάρκεια ασφάλειας και την ανικανότητα.
Ο Şerif Yaşar και η Zeynep Ahunbay μίλησαν στο bianet για τους κύριους λόγους της καταστροφής στην Αγία Σοφία και τα νομικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν.
«Η πρωταρχική ευθύνη ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού»
Ο Ahunbay λέει ότι η εποπτεία πρέπει να αυξηθεί για την προστασία των πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων και ότι η Αγία Σοφία, η οποία βρίσκεται στον κατάλογο προστασίας της UNESCO, είναι υπό την ευθύνη του Υπουργείου Πολιτισμού.
“Ο πρωταρχικός λόγος για την καταστροφή είναι η ξαφνική είσοδος πολλών επισκεπτών και η ανεπαρκής επίβλεψη. Σε όποιο μουσείο και να πάτε, σίγουρα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα σας παρακολουθούν κατά την επίσκεψή σας. Αν αγγίξετε ένα σημείο θα σε προειδοποιούν και δεν σε αφήνουν να το αγγίξεις.
«Αν και η Αγία Σοφία είναι τζαμί, είναι ένα μουσείο με αντικείμενα σημαντικής αξίας. ένα τέτοιο μέρος και ένας πολύ μεγάλος χώρος. Πόσοι παρατηρητές μπορούν να τοποθετηθούν; Επομένως, ο περιορισμός του αριθμού είναι ένα από τα καταλληλότερα μέτρα. Εάν ο αριθμός είναι περιορισμένος, είναι πιο εύκολο να ελέγξετε τις κινήσεις.
“Το Υπουργείο Πολιτισμού είναι πρωτίστως υπεύθυνο για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών. Εξασφαλίζει την προστασία αντικειμένων ή αρχιτεκτονικών κατασκευών. Αλλά πηγαίνετε στην Αδριανούπολη, για παράδειγμα, τα παιδιά τρέχουν γύρω-γύρω στο Σελιμιγιέ Τζαμί. Πρέπει να ληφθούν μέτρα για αυτό.”
“Οι επισκέπτες δεν ξέρουν πώς να αντιμετωπίζουν τα έργα τέχνης”
“Οι άνθρωποι πρέπει να ξέρουν πώς να συμπεριφέρονται σε μέρη όπως η Αγία Σοφία. Όταν μπαίνουν σε ένα τέτοιο μέρος, πρέπει να αντιμετωπίζονται με μια συγκεκριμένη συνείδηση. Πρέπει να κοιτούν γύρω τους και να σέβονται , να εκτιμούν το έργο τέχνης. Διαφορετικά, η καταστροφή θα αυξηθεί εάν οι άνθρωποι ενεργούν με σκέψεις όπως «Αφήστε με να πάρω ένα αναμνηστικό από εκεί».
«Ο λόγος της καταστροφής είναι το κλείσιμο του επιστημονικού συμβουλίου»
Ο Şerif Yaşar αξιολογεί το θέμα μέσω του κλεισίματος της επιστημονικής επιτροπής. Ο Yaşar λέει ότι η επιστημονική επιτροπή συνήλθε λίγο πριν η Αγία Σοφία γίνει τζαμί και στη συνέχεια διαλύθηκε:
“Πρώτα απ’ όλα, ο λόγος της καταστροφής ήταν η αποτυχία εφαρμογής των αποφάσεων της επιστημονικής επιτροπής και η διάλυση της επιτροπής. Η Αγία Σοφία είναι τόσο παλιά που ακόμη και η υγρασία που προκαλείται από την αναπνοή περισσότερων από 20 ανθρώπων την ίδια στιγμή προκαλεί πρόβλημα. Αυτή ήταν η απόφαση που πάρθηκε στην τελευταία συνάντηση πριν η Αγία Σοφία γίνει τζαμί. Σήμερα, εκατοντάδες άνθρωποι βρίσκονται μέσα στο την ίδια ώρα.
«Δουλεύουν οι ανειδίκευτοι»
«Οι άλλοι λόγοι της καταστροφής είναι η καθυστέρηση της αποκατάστασης και η εργασία ανειδίκευτων ανθρώπων στην Αγία Σοφία. Άνθρωποι που δεν ξέρουν πώς να προστατεύσουν την πολιτιστική κληρονομιά και δεν μιλούν τη γλώσσα εργάζονται στην Αγία Σοφία. Επιπλέον, ο αριθμός του προσωπικού για τη διασφάλιση της ασφάλειας του κτιρίου είναι ανεπαρκής. Υπάρχει καθορισμένος αριθμός επισκεπτών αλλά όχι ο ίδιος αριθμός συνοδών. Υπάρχει επίσης ένα ανεξέλεγκτο πλήθος αυτή τη στιγμή.”
Σύμφωνα με τον Yaşar, υπάρχουν τρεις τρόποι για να αποτραπεί η καταστροφή στην Αγία Σοφία:
“1. Θα πρέπει να συσταθεί μια επιστημονική επιτροπή το συντομότερο δυνατό και να δώσει λύση.
2. Θα πρέπει να κλείσει για μικρό χρονικό διάστημα και να υποβληθεί σε αποκατάσταση.
3. Όλο το προσωπικό που εργάζεται στην Αγία Σοφία πρέπει να είναι ειδικοί.