Η εικόνα της Παναγίας της Βηματάρισσας βρίσκεται στη θέση του συνθρόνου του ιερού βήματος στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου και σχετίζεται με την εξής παράδοση.
Τον 10ο αιώνα, κατά τη διάρκεια επιδρομής των Αράβων στη Μονή, ο ιεροδιάκονος Σάββας, βηματάρης τότε, πρόλαβε και έκρυψε μέσα στο πηγάδι του ιερού βήματος την εικόνα και το σταυρό του Μ. Κωνσταντίνου, τοποθετώντας μπροστά τους και μία αναμμένη λαμπάδα. Οι Άραβες λεηλάτησαν τη Μονή και ο ιεροδιάκονος Σάββας μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Κρήτη, απ’ όπου ελευθερώθηκε μετά από εβδομήντα χρόνια και επέστρεψε σ’ αυτήν. Οι νέοι μοναχοί, που δεν γνώριζαν τίποτε για τα κρυμμένα κειμήλια, άνοιξαν, με υπόδειξή του, το πηγάδι και βρήκαν την εικόνα και το σταυρό όρθια πάνω στο νερό και τη λαμπάδα ακόμη αναμμένη.
Η εικόνα αυτή λέγεται και «Κτητόρισσα», γιατί η ανεύρεσή της έγινε την εποχή των τριών κτητόρων της Μονής, Αθανασίου, Νικολάου και Αντωνίου. Σε ανάμνηση μάλιστα του θαύματος εκείνου ψάλλεται παρακλητικός κανόνας στην Υπεραγία Θεοτόκο κάθε Δευτέρα εσπέρας, και κάθε Τρίτη τελείται στο καθολικό θεία λειτουργία.
Και ένα άλλο περιστατικό συνδέεται με την εικόνα αυτή. Κάποτε ένας μοναχός δυσκολευόταν να κατανοήσειτό νόημα του χωρίου:«χίλια έτη εν οφθαλμοίς σου, Κύριε, ως ημέρα η εχθές» και λυπόταν που δεν έβρισκε άνθρωπο να του λύσει την απορία του αυτή. Συμπτωματικά τότε διέμεναν στη Μονή οι πρώην πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλος και Κυπριανός, και είχαν μαζευτεί πολλοί μοναχοί απ’ όλο το Άγιον Όρος για να λάβουν την ευλογία τους. Κατά την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που πανηγυρίζει η Μονή, και ενώ ο πατριάρχης Κύριλλος πήγαινε να προσκυνήσει τα άγια λείψανα μετά τον καθιερωμένο αγιασμό, ο παραπάνω μοναχός άκουσε μία φωνή από την εικόνα της Βηματάρισσας που του ερμήνευε ακριβώς το νόημα του χωρίου. Τότε αυτός ικανοποιημένος για τη λύση της απορίας του με θαυματουργικό τρόπο, ευχαρίστησε με δάκρυα την Κυρία Θεοτόκο.