Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας: Αναστάσιμη ενατένιση στα προβλήματα κάθε εποχής
Για τις προκλήσεις και προοπτικές της Θεολογίας στον 21ο αιώνα αναφέρθηκε η εισήγηση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου στο Διεθνές Θεολογικό Συνέδριο που διοργανώνει η Θεολογική Σχολή Αθηνών υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος με θέμα: «Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα. Προκλήσεις και προοπτικές».
Την ομιλία του Αρχιεπισκόπου κ.κ. Αναστασίου ανέγνωσε ο Μητροπολίτης Απολλωνίας και Φίερ κ. Νικόλαος, ο οποίος και εκπροσώπησε στο Συνέδριο τον Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας.
Αναλυτικά η εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας:
Η Ορθόδοξη Θεολογία κατά τον 21ο αιώνα, θεμελιωμένη στην κρηπίδα του Συμβόλου της Πίστεως, οφείλει να παραμένει πιστή στις πατροπαράδοτες αξίες και βεβαιότητες της Εκκλησίας, της οποίας κεφαλή είναι ο Χριστός (Κολ. 1:18). Ταυτόχρονα οφείλει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Η Θεολογία διακονεί την Εκκλησία και την εκφράζει, συνδεόμενη άμεσα με τη ζωή της.
1. Θεμελιώδης προτεραιότητα τη Θεολογίας είναι η διατήρηση και η ενίσχυση της ενότητος της ανά τον κόσμον Ορθοδοξίας, η οποία δεν είναι απλώς θεσμική, αλλά πνευματική, μυστηριακή, βασιζόμενη στην κοινή πίστη και την ἐν Χριστῷ ζωή. Κέντρο της είναι η Θεία Ευχαριστία, το ἀσυλλήπτου ἱερότητος μυστήριο της απείρου αγάπης και άκρας ταπεινώσεως του Χριστού. Η ενότητα της Ορθοδοξίας εκφράζεται με τη συνοδικότητα, η οποία, όπως δηλώνεται στο Μήνυμα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου (Κρήτη), «διαπνέει την οργάνωση, τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις και καθορίζεται η πορεία της». Οι αποφάσεις σε τοπικό επίπεδο λαμβάνονται από τις επισκοπικές συνόδους. Τις Συνάξεις των Προκαθημένων των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, ως Πρώτος μεταξύ των ίσων, συντονίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
2. Η Ορθόδοξη Θεολογία είναι δοξολογική πνοή για τους θριάμβους του Σταυρού και της Αναστάσεως. «Ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς» (Ματθ. 28:18) διαβεβαίωσε ο Αναστάς Κύριος. Άμεσα συνδεδεμένος με την έννοια της εξουσίας είναι ο τονισμός της αγάπης του Τριαδικού Θεού. Πρόκειται για εξουσία που υπερνικά τους ποικίλους πόνους και τις αβεβαιότητες που ταλανίζουν την εποχή μας. Μέσα στην κόπωση, τη σύγχυση και την ανησυχία για όσα οδυνηρά συμβαίνουν στον πλανήτη μας, μέσα στην εξουθενωτική αδυναμία από πολλές προσωπικές δυσκολίες, ο Σταυρός και η Ανάσταση του Χριστού αποτελούν το κέντρο της Ορθοδόξου Θεολογίας∙ φωτίζουν άπλετα και προσφέρουν τη δύναμη της Αναστάσεως, τον θρίαμβο της εξουσίας του Θεού της αγάπης. Ο Χριστός εκουσίως αποδέχτηκε την ταπείνωση του Πάθους και συνέτριψε τη δυναστεία της δαιμονικής εξουσίας, που στηρίζεται στην αλαζονεία και την ιδιοτέλεια: προσήλωσε τις αμαρτίες μας στον Σταυρό «καί τόν θάνατον νεκρώσας ζωήν ἡμῖν ἐδωρήσατο».
Πρόκειται για μία εξουσία αγάπης. Η αγάπη είναι η συνεκτική δύναμη όλων των αρετών. Εκφράζεται ως μυστική κίνηση του Θεού προς τον άνθρωπο και του ανθρώπου προς τους συνανθρώπους του και τον αγαπώντα Θεό. Και όπως διευκρινίζει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «Πολλοὶ μὲν πολλὰ περὶ ἀγάπης εἰρήκασιν, ἐν μόνοις δὲ τοῖς Χριστοῦ μαθηταῖς ταύτην ζητήσας εὑρήσεις, ἐπεὶ καὶ μόνοι αὐτὴν εἶχον τὴν ἀληθινὴν ἀγάπην τῆς ἀγάπης διδάσκαλον» (Κεφάλαια περί ἀγάπης, Δ΄ Ἑκατοντάς, 100). Εκείνος, λοιπόν, που απέκτησε την αγάπη, απέκτησε τον Θεό, επειδή «ὁ Θεός ἀγάπη ἐστί».
3. Η βεβαιότητα της εξουσίας της αγάπης έχει ως συνέπεια το χρέος να διαδοθεί το χριστιανικό μήνυμα «εἰς πάντα τά ἔθνη», σε όλη τήν οικουμένη «πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη» (Ματθ. 28:19). Οι μαθητές οφείλουν να πορευθούν και να γίνουν μάρτυρες του Αναστάντος Χριστού, «ἔν τε Ἰερουσαλήμ καί ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καί Σαμαρείᾳ καί ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πραξ. 1:8). Το χρέος της μαρτυρίας επεκτείνεται σε όλον τον χώρο και τον χρόνο, για να κορυφωθεί στα έσχατα.
ּ4. Η μαρτυρία αυτή περιλαμβάνει όλα όσα μας έχουν αποκαλυφθεί, «πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Ματθ. 28:19)∙ πληρότητα και καθολικότητα, όλο το φάσμα των αποκαλύψεων και των εντολών του Τριαδικού Θεού: Ενατένιση και εμβάθυνση στη θεολογική διδασκαλία των Οικουμενικών Συνόδων, στη διάκριση ακτίστου ουσίας του Θεού και κτιστής δημιουργίας, αμέθεκτης ουσίας και μεθεκτών ενεργειών Του.
5. Βίωση της λειτουργίας μετά τη Θεία Λειτουργία. Όπως κατά καιρούς έχουμε τονίσει, κάθε πιστός καλείται να συνεχίσει μία προσωπική λειτουργία επάνω στο μυστικό θυσιαστήριο της καρδιάς του και της εργασίας του, ώστε να πραγματώσει μία ζωντανή διακήρυξη του Ευαγγελίου υπέρ του σύμπαντος κόσμου. Εφόσον με το ευχαριστιακό γεγονός ενσωματωνόμαστε σε Αυτόν, ο οποίος ήλθε για να διακονήσει τον κόσμο και να θυσιαστεί γι’ αυτόν, οφείλουμε να εκφράσουμε με συγκεκριμένη διακονία στη ζωή της κοινωνίας το νέο μας «εἶναι ἐν Χριστῷ».
6. Οι σύγχρονες εξελίξεις επιβάλλουν προσοχή σε θέματα που θέτει η τεχνολογία με τον κίνδυνο να αλλοιωθεί ο άνθρωπος από πρόσωπο αγάπης σε απροσδιόριστο νοητικό μηχανισμό. Η Ορθόδοξη Θεολογία οφείλει να προσλάβει δημιουργικά τις δυνατότητες της επιστήμης και να τις αξιοποιήσει για την αποδοτικότερη μεταφορά του χριστιανικού μηνύματος, προσφέροντας τον πλούτο της Ορθοδοξίας.
7. Θεολογική κατανόηση του θρησκευτικού φαινομένου. Το θρησκευτικό βίωμα ανοίγει έναν ορίζοντα προς μία υπερβατική πραγματικότητα, προς το «Άγιο», το «Άπειρο», προς Κάτι ή Κάποιον, που υπάρχει πέρα από τα αντιληπτά φαινόμενα. Η χριστιανική στάση είναι αυστηρώς κριτική απέναντι στα θρησκεύματα ως συστήματα και οργανικές ενότητες∙ οι χριστιανοί, όμως, οφείλουμε να σταθούμε με πολλή κατανόηση απέναντι στους ανθρώπους που ζουν στο κλίμα αυτών των πεποιθήσεων.
*
Βασισμένη σε συνεχή μελέτη της βιβλικής και πατερικής παράδοσεως, μέσα σε ατμόσφαιρα προσευχής και στοχασμού, η Ορθόδοξη Θεολογία διατηρεί προσωπικό, βιωματικό χαρακτήρα. Με την σταθερή δέηση του Αποστόλου Παύλου: «κατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις [ἡμῶν], ἐν ἀγάπῃ ἐρριζωμένοι καὶ τεθεμελιωμένοι, … ἵνα [πληρωθῶμεν] εἰς πᾶν τὸ πλήρωμα τοῦ Θεοῦ» (Εφεσ. 3:17-19). Και με οδηγό την πατερική εμπειρία, την οποία υπέροχα συνοψίζει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Διά πολιτείας ἄνελθε, διά καθάρσεως, κτῆσαι τό καθαρόν. Βούλει θεολόγος γενέσθαι ποτέ, καί τῆς θεότητος ἄξιος; τάς ἐντολάς φύλασσε, διά τῶν προσταγμάτων ὅδευσον. Πρᾶξις γάρ ἐπίβασις θεωρίας.» (Λόγος Κ΄ – Περί δόγματος και καταστάσεως επισκόπων, ιβ΄, PG 35, 1080Β)». (Στα νέα ελληνικά: Με τον τρόπο της ζωής σου ανέβα προς τη γνώση του Θεού, με την κάθαρση (μετάνοια και θεραπεία) απόκτησε το καθαρόν. Θέλεις κάποτε να γίνεις θεολόγος και άξιος της θεότητος; Τις εντολές τήρησε, με τα προστάγματα πορεύου. Διότι η πράξις (πνευματική άσκηση και φιλανθρωπία) είναι η άνοδος προς τη θεωρία, (τη θέα του Θεού).
Δείτε επίσης:
H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ORTHODOXIANEWSAGENCY.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.
Ακολούθησε το ORTHODOXIANEWSAGENCY.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις.
