Ως απαράδεκτη και αντικανονική ενέργεια χαρακτηρίζει ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιος την εισπήδηση του Πατριαρχείου Μόσχας στην Αφρική, μία κίνηση η οποία, όπως σημειώνει, τιτρώσκει την ενότητα και την Ιεραποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Τα παραπάνω αναφέρει ο Προκαθήμενος της εν Αλβανία Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, απαντώντας σε Γράμμα που του είχε αποστείλει ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θέοδωρος Β’. Ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Αναστάσιος έστειλε πρόσφατα δύο απαντητικές Επιστολές προς τον Προκαθήμενο του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου. Στην πρώτη, με ημερομηνία 7 Φεβρουαρίου 2024, απαντά στην ενημέρωση η οποία ουσιαστικά γίνεται από το Παλαίφατο Πατριαρχείο σχετικά με τις συνέπειες της εισπήδησης της Ρωσικής Εκκλησίας στην Αφρική. “Ἡ μακρά ἐκκλησιαστική μας πεῖρα καί θεολογική ἐνασχόλησις ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἡ τακτική τῶν ἀντιποίνων, ὅσον καί ἄν φαίνεται δικαιολογημένη, δέν ἐπιλύει τά προβλήματα, ἀντιθέτως ἡ παράτασις τῆς συγκρούσεως ἐπιδεινώνει τά τραύματα. Ἀπό τῆς ἐναρξεως τῆς κρίσεως παρακαλοῦμεν καί ἱκετεύομεν διά τήν σύγκλησιν Πανορθόδοξου Συνάξεως πρός ἀντιμετώπισιν ὅλων τῶν ζητημάτων, τά ὁποῖα ἔχουν ἀνακύψει εἰς τήν Οὐκρανίαν, εἰ τήν Ἀφρικήν καί γενικότερον εἰς τήν ἀνά τόν κόσμον Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν”, αναφέρει, μεταξύ άλλων.
Η δεύτερη Επιστολή, με ημερομηνία 14 Μαρτίου 2024 έχει να κάνει με την πρόσφατη απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας να καθαιρέσει τον “Έξαρχο Αφρικής”, Επίσκοπο Ζαράισκ Κωνσταντίνο. “Προφανῶς δεν συμφωνοῦμεν με τας ἐνεργείας ἐπιδείξεως δυνάμεως ἐκ μέρους τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας και δη ἐν τῷ εὐαισθήτῳ χώρῳ τῆς ἱεραποστολῆς ἐν Ἀφρικῇ. Σαφῶς θεωροῦμεν ἀπαραδέκτους και καταδικαστέας τοιαύτας μεθόδους. Ἐξίσου, ὅμως, δεν συμφωνοῦμεν με την υἱοθέτησιν ἀναλόγου νοοτροπίας και μεθόδων ἀντιδράσεως, – με τας καθαιρέσεις Ἱεραρχῶν καὶ τἠν δημιουργίαν κλίματος ἐντάσεως μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν εἰς τα μέσα ἐνημερώσεως. Τα δημιουργθέντα κατά τα τελευταῖα ἔτη προβλήματα, ἐξ ἀφορμῆς τῆς διακοπῆς εὐχαριστιακῆς κοινωνίας μεταξύ Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων, δεν ἐπιλύονται διά μονομερῶν ἀποφάσεων και ἀνακοινώσεων”, αναφέρει, μεταξύ άλλων.
Αναλυτικά οι Επιστολές του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας προς τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας:
1η Επιστολή
Μακαριώτατε καί Θειότατε Πάπα καί Πατριάρχα τῆς Μεγάλης Πόλεως Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητέ καί περιπόθητε ἀδελφέ καί συλλειτουργέ, Κύριε Θεόδωρε, τήν Ὑμετέραν Θειοτάτην Μακαριότητα ἐν Κυρίῳ κατασπαζόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.
Μετά βαθυτάτης θλίψεως ἀνέγνωμεν τά ἀναφερόμενα ἐν τῷ Γράμματι τῆς Ὑμετέρας Θειοτάτης Μακαριότητος, (ἀριθ. πρωτ. 214/2022), τό ὁποῖον ἀφίχθη εἰς τήν Γραμματείαν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Τιράνων μόλις πρότινος, καθ’ ὅν χρόνον εὑρισκόμεθα εἰς Ἀθήνας διά λόγους ὑγείας. Ἡ εἰσπήδησις τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας εἰς τήν Ἀφρικήν ὑπῆρξεν ἀσφαλῶς ἀπαράδεκτος ἀντικανονική ἐνέργεια, τιτρώσκουσα τήν ἑνότητα καί τήν Ἱεραποστολήν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Τά ὅσα διεξοδικῶς περιγράφετε ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἐξελίσσεται εἰς τούς κόλπους τῆς Ὀρθοδοξίας προφανές σχίσμα. Ἡ παράβλεψις τοῦ γεγονότος αὐτοῦ ὁμοιάζει μέ τήν θεωρίαν πώς δέν ὑπάρχει κορονοϊός, ἀλλά ἁπλῶς πυρετός ἐποχιακῆς γρίπης.
Ἤδη τήν 8ην Ἰανουαρίου 2022 ἐδηλώσαμεν ὅτι: «Ὁ σκανδαλισμός καί ἡ ἐξασθένησις τῆς ὀρθοδόξου μαρτυρίας ἀπό τή διχαστική αὐτή δραστηριότητα εἶναι ὁλοφάνερα. Πρόκειται γιά ὀδυνηρή ἐξέλιξη». Συγχρόνως, μεταφορικῶς, ἐπεσημάναμε ὅτι: «Τό σχίσμα, μέ ποικίλες μεταλλάξεις, εἶναι προφανές καί ὡς ἐκ τούτου ἐπείγει νά ἀναζητηθῆ θεραπευτική ἀγωγή καί χρήση τοῦ ἐμβολίου, πού ἡ ἀποστολική παράδοση ἔχει καθορίσει: συμφιλίωση, καταλλαγή».
Ἡ μακρά ἐκκλησιαστική μας πεῖρα καί θεολογική ἐνασχόλησις ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἡ τακτική τῶν ἀντιποίνων, ὅσον καί ἄν φαίνεται δικαιολογημένη, δέν ἐπιλύει τά προβλήματα, ἀντιθέτως ἡ παράτασις τῆς συγκρούσεως ἐπιδεινώνει τά τραύματα.
Ἀπό τῆς ἐναρξεως τῆς κρίσεως παρακαλοῦμεν καί ἱκετεύομεν διά τήν σύγκλησιν Πανορθόδοξου Συνάξεως πρός ἀντιμετώπισιν ὅλων τῶν ζητημάτων, τά ὁποῖα ἔχουν ἀνακύψει εἰς τήν Οὐκρανίαν, εἰ τήν Ἀφρικήν καί γενικότερον εἰς τήν ἀνά τόν κόσμον Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν.
Ἡ διαδικασία διά τῆς ὁποίας διηυθετήθη ὑπό τῆς πρώτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου τό Μελιτιανόν σχίσμα, τό ὁποῖον ἐταλαιπώρησεν τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἀλεξανδρείας, συνιστᾶ πολύτιμον πυξίδα διά τήν ἐπίλυσιν καί τῶν προσφάτων διχασμῶν καί προβλημάτων. Συνηγμένοι ἐν Συνόδῳ οἱ ἐκπρόσωποι τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τῇ ἐπενεργείᾳ τῆς χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος, δυνάμεθα νά ἀναζητήσωμεν τάς καταλλήλους διεξόδους μετ’ ἐπιεικίας, οἰκονομίας, συγγνώμης καί καταλλαγῆς, λαμβάνοντες τολμηράς ἀποφάσεις κοινῶς ἀποδεκτάς πρός ἀποκατάστασιν τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδοξιας καί τήν εἰρήνευσιν τῶν ἀνά τήν Οἰκουμένην Ὀρθοδόξων πιστῶν.
Ἐπί τούτοις «τῇ ἐλπίδι χαίροντες, τῇ θλίψει ὑπομένοντες, τῇ προσευχῇ προσκαρτεροῦντες» (Ρωμ. 12:12),
διατελοῦμεν μετ’ ἐξαίρετου πάντοτε τιμῆς καί εἰλικρινοῦς ἀδελφικῆς ἀγάπης ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.
Ἐν Τιράνοις τῇ 7ῃ Φεβρουαρίου 2023
Τῆς Ὑμετέρας Θειοτάτης Μακαριότητος,
ἀγαπητός ἐν Αὐτῷ ἀδελφός,
2η Επιστολή
Μακαριώτατε και Θειότατε Πάπα και Πατριάρχα τῆς Μεγάλης Πόλεως Ἀλεξανδρείας και πάσης Ἀφρικῆς, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητέ και περιπόθητε ἀδελφέ και συλλειτουργέ, Κύριε Θεόδωρε, την Ὑμετέραν Θειοτάτην Μακαριότητα ἐν Κυρίῳ κατασπαζόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.
Λαβόντες την ἀπό 20ης Φεβρουαρίου 2024 ἐπιστολήν (ἀριθ. πρωτ. 16/2024) τῆς Ὑμετέρας φιλτάτης Θειοτάτης Μακαριότητος μετά πολλῆς προσοχῆς ἀνέγνωμεν τα ἐν αὐτῇ ἀναφερόμενα. Προφανῶς δεν συμφωνοῦμεν με τας ἐνεργείας ἐπιδείξεως δυνάμεως ἐκ μέρους τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας και δη ἐν τῷ εὐαισθήτῳ χώρῳ τῆς ἱεραποστολῆς ἐν Ἀφρικῇ. Σαφῶς θεωροῦμεν ἀπαραδέκτους και καταδικαστέας τοιαύτας μεθόδους.
Ἐξίσου, ὅμως, δεν συμφωνοῦμεν με την υἱοθέτησιν ἀναλόγου νοοτροπίας και μεθόδων ἀντιδράσεως, – με τας καθαιρέσεις Ἱεραρχῶν καὶ τἠν δημιουργίαν κλίματος ἐντάσεως μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν εἰς τα μέσα ἐνημερώσεως. Τα δημιουργθέντα κατά τα τελευταῖα ἔτη προβλήματα, ἐξ ἀφορμῆς τῆς διακοπῆς εὐχαριστιακῆς κοινωνίας μεταξύ Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων, δεν ἐπιλύονται διά μονομερῶν ἀποφάσεων και ἀνακοινώσεων.
Εἴμεθα πεπεισμένοι, ὅπως μετ’ ἐπιτάσεως ἐπεσημάνθη ἤδη ἐν τῇ ἀπό 7ης Φεβρουαρίου 2023 ἡμετέρᾳ ἐπιστολῇ, ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Προκαθήμενοι μόνον ἀξιοποιοῦντες το συνοδικόν σύστημα δυνάμεθα να προβῶμεν εἰς ἐνεργείας καταλλαγῆς και θεαρέστου ἱεραποστολικῆς προσπαθείας.
Ἐπί δε τούτοις «τῇ ἐλπίδι χαίροντες, τῇ θλίψει ὑπομένοντες, τῇ προσευχῇ προσκαρτεροῦντες» (Ῥωμ. 12:12),
διατελοῦμεν μετ’ ἐξαιρέτου πάντοτε τιμῆς και εἰλικρινοῦς ἀγάπης ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.
Ἐν Τιράνοις, τῇ 14ῆ Μαρτίου 2024
Τῆς Ὑμετέρας Θειοτάτης Μακαριότητος,
ἀγαπητός ἐν Αὐτῷ ἀδελφός,