Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ.Αναστάσιος, ο κατά κόσμον Αναστάσιος Γιαννουλάτος ανέλαβε να ανασυγκροτήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας μετά τα πέτρινα χρόνια του Χότζα.
Γεννημένος αγωνιστής και πρωτοπόρος έχει αναπτύξει ευρύ ανθρωπιστικό έργο στις δοκιμαζόμενες περιοχές του πλανήτη. Διακεκριμένος Θεολόγος ίδρυσε το 1959 το πρώτο ιεραποστολικό περιοδικό στην Ελλάδα με τίτλο «Πορευθέντες». Κατά τη δική του πορεία στην Ορθοδοξία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση της Εξωτερικής Ιεραποστολής της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ως Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Ειρηνουπόλεως – Ανατολικής Αφρικής (1981-1991), ίδρυσε και οργάνωσε την Πατριαρχική Σχολή «Αρχιεπίσκοπος Kύπρου Μακάριος».
Γράφει η Κάτια Τσιμπλάκη
Ο ίδιος πάντα προπορευόταν και άνοιγε το δρόμο στην πολύπαθη Εκκλησία της Αλβανίας. Οδηγούσε ο ίδιος σκαπτικό μηχάνημα για να ανοίξει δρόμους στην Αλβανία και παράλληλα με την ιεραποστολική του δράση έκανε και χειρωνακτικές εργασίες. Έπιανε τις πέτρες και τη χέρσα γη και τα μετέτρεψε δε δρόμους, σε ιατρικά κέντρα, σε υδροηλεκτρικά φράγματα.
Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου θα φωτίσουμε μια σχεδόν άγνωστη δράση του Προκαθήμενου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας. Τη συμπαράσταση που έδειξε, ως Επίσκοπος Ανδρούσης στους φοιτητές που αγωνίζονταν στο Πολυτεχνείο.
Στις 5 Φεβρουαρίου 1973 οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματά τους εκφράζοντας την αντίθεσή τους στο Δικτατορικό καθεστώς. Λίγες μέρες μετά στις 13 του ιδίου μήνα πραγματοποιήθηκε διαδήλωση μέσα στο Πολυτεχνείο. Το καθεστώς παραβίασε το πανεπιστημιακό άσυλο και έδωσε εντολή στην αστυνομία να καταστείλει τις αντιδράσεις. Στις 21 Φεβρουαρίου 3000 – 4000 φοιτητές της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατέλαβαν το κτίριο της σχολής, ζητώντας ανάκληση του νόμου που επέβαλε την αναγκαστική στρατολόγηση φοιτητών.
Σε αυτό το χρονικό διάστημα μέχρι τα γεγονότα τις 17η Νοέμβρη 1973 που ήταν η κινητήριος δύναμη για την πτώση του Δικτατορικού Καθεστώτος, στο πλευρό των φοιτητών στεκόταν ο Επίσκοπος Ανδρούσης Αναστάσιος Γιαννουλάτος.
Με το καλυμμαύκι του μαζί με τον ιερέα Χρίστο Χριστοδούλου, το διάκονο Τιμόθεο Λαγουδάκη και φοιτητές της Θεολογίας κατάφερναν να διεισδύσουν στα μπλόκα της αστυνομίας και να δώσουν στους φοιτητές τρόφιμα.
Πρόσφορα και καρβέλια διοχέτευε μαζί με ιερείς και φοιτητές Θεολογίας από το μυστικό πέρασμα που είχαν διανοίξει οι φοιτητές του Πολυτεχνείου από το νεκροτομείο στο αμφιθέατρο. Μαρτυρίες φοιτητών αναφέρουν ότι ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος είχε καταφέρει να εισέλθει στο Πανεπιστημιακό Ίδρυμα και να συνομιλήσει με τους φοιτητές της Νομικής, δίδοντάς τους παράλληλα και τρόφιμα.
Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος είχε διαμαρτυρηθεί και για τις συνθήκες κράτησης των φοιτητών στην ΕΣΑ συμπαραστεκόμενος όχι μόνο στους κρατούμενους αλλά και στους γονείς τους.
Σχεδόν εννέα μήνες μετά, στις 14 Νοεμβρίου 1973 οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα, ξεκίνησαν διαδηλώσεις εναντίον του καθεστώτος και μέσω του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού έστελναν μήνυμα αντίστασης στους Έλληνες: «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία».
Δεκαεννιά χρόνια μετά ανέλαβε ως Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας να αναστηλώσει από τα ερείπια την Εκκλησία της Αλβανίας, η οποία είχε ισοπεδωθεί από τους διωγμούς 46 ετών που είχε υποστεί από το αθεϊστικό καθεστώς της Αλβανίας, οδηγώντας την στην αναγέννησή της.