Σχεδόν δέκα μήνες μετά την απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Αλβανίας, χαιρετίζει την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να δεχθεί σε ευχαριστιακή Κοινωνία την Αρχιεπισκοπή Αχρίδος.
Ωστόσο επισημαίνει ότι το χρονικό αυτό διάστημα δεν έκανε καμία δήλωση καθώς ανέμενε να γίνουν οι “επιβαλλόμενες εκκλησιαστικές διαδικασίες”. Το επόμενο βήμα, όπως επισημαίνει η Αρχιεπισκοπή Αλβανίας, είναι η ρύθμιση του καθεστώτος της Αυτοκεφαλίας και η ονομασία της Τοπικής Εκκλησίας η οποία βρίσκεται υπό την σκέπη της Μητέρας Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Επισημαίνει ότι θεραπεύεται η «πληγή υφισταμένου σχίσματος και εξασφαλίζεται η ειρήνη και η ενότης άπαντος του πληρώματος της εν λόγω Εκκλησίας». Ωστόσο η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Αλβανίας, όπως επισημαίνεται στο σχετικό ανακοινωθέν που εξεδόθει την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου, «αναμένει την οριστικήν ρύθμισιν του καθεστώτος της αυτοκεφαλίας και το ακριβές όνομα της νέας τοπικής Εκκλησίας παρά του αρμοδίου Σεπτού Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου».
Η ανακοίνωση της Εκκλησίας της Αλβανίας
Η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Αυτοκέφαλου Εκκλησίας της Αλβανίας, κατά την συνεδρίασιν της 23ης Φεβρουαρίου 2023 υπό την προεδρίαν του Μακ. Αρχιεπισκόπου κ. Αναστασίου, επανέλαβεν ότι εκθύμως χαιρετίζει την απόφασιν της Αγίας και Ιεράς Σύνοδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, παρελθόντος Μαίου 2022, ότι «Δέχεται εις ευχαριστιακήν κοινωνίαν την Ιεραρχίαν, τον κλήρον και τον λαόν της υπό τον Αρχιεπίσκοπον κ. Στέφανον Εκκλησίας… Αναγνωρίζει ως όνομα της Εκκλησίας ταύτης το “Αχρίδος” (νοουμένης της περιοχής της δικαιοδοσίας αυτής μόνον εντός των ορίων της επικρατείας του κράτους της Βορείου Μακεδονίας)».
Κατά το διαρρεύσαν χρονικόν διάστημα η εν Αλβανία Ορθόδοξος Εκκλησία δεν προέβη εις τινα δημοσίαν δήλωσιν προσβλέπουσα εις την ολοκλήρωσιν των επιβαλλομένων εκκλησιαστικών διαδικασιών. Συμφωνούσα απολύτως ότι διά της προειρημένης αποφάσεως, ευρύτατα αποδεκτής, θεραπεύεται η πληγή υφισταμένου σχίσματος και εξασφαλίζεται η ειρήνη και η ενότης άπαντος του πληρώματος της εν λόγω Εκκλησίας, αναμένει την οριστικήν ρύθμισιν του καθεστώτος της αυτοκεφαλίας και το ακριβές όνομα της νέας τοπικής Εκκλησίας παρά του αρμοδίου Σεπτού Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Ἐν Τιράνοις τῇ 24ῃ Φεβρουαρίου 2023
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου
Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Η Εκκλησία της Αλβανίας παραπέμπει σε στη σχετική απόφαση του Μάϊου του 2022 κατά την οποία η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου καλωσόρισε στην Πανορθόδοξη κοινότητα την μέχρι τότε σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων, η οποία από το 1967 είχε αποκοπεί από την ευχαριστιακή κοινωνία με τις υπόλοιπες Εκκλησίες. Η κίνηση αυτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου να αποκαταστήσει την ευχαριστιακή κοινωνία άνοιξε τον δρόμο για την επίλυση ενός ζητήματος μισού αιώνα και πλέον, που απασχολούσε της Ορθοδοξία.
Ωστόσο, η απόφαση ήταν ρητή. Το όνομα της Εκκλησίας θα είναι Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, θα αποκλείεται κάθε παράγωγό της και θα αφορά τα γεωγραφικά όρια εντός της “Δημοκρατίας της Βορείου Μακεδονίας”. Παρέπεμψε στην διοικητική επίλυση με το Πατριαρχείο Σερβίας με το οποίο η Εκκλησία της Αχρίδος αποκατέστησε τις σχέσεις με την τέλεση ιστορικού συλλείτουργου στο Βελιγράδι.
Μέχρι στιγμής σε τοποθέτηση για τις εξελίξεις έχουν προβεί δια της Ιεράς Συνόδου τους εκτός από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Πατριαρχείο Σερβίας, τα Πατριαρχεία Αντιοχείας, Μόσχας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Γεωργίας καθώς και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες της Πολωνίας και της Τσεχίας και Σλοβακίας. Τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Ιεροσολύμων καθώς και οι Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου μέχρι στιγμής δεν έχουν τοποθετηθεί.
Τι αναφέρει η Εκκλησία της Ελλάδος
Η Εκκλησία της Ελλάδος από την πλευρά της είχε τοποθετηθεί άμεσα μετά την αναγνώριση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο χαιρετίζοντας την απόφαση, διατηρώντας ωστόσο τις επιφυλάξεις της για την αναφορά του Πατριαρχείου Σερβίας για “Αρχιεπισκοπή Οχρίδας – Μακεδονική Εκκλησία”. Στη σε συνεδρίαση της ΔΙΣ της 165ης Συνοδικής Περιόδου για το μήνα Ιούνιο του 2022 είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις για:
α) την χρήση του όρου «Μακεδονική Ορθόδοξος Εκκλησία», αποδιδομένου υπό της Εκκλησίας της Σερβίας στην Εκκλησία της Αχρίδος,
β) την μνημόνευση «Διασποράς» της Εκκλησίας της Αχρίδος
και γ) τυχόν χορήγηση Αυτοκεφαλίας υπό του Πατριαρχείου Σερβίας, εφ’ όσον το μόνο αρμόδιο για την χορήγηση Αυτοκεφαλίας τυγχάνει το Πάνσεπτο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Μπορεί σε διοικητικό επίπεδο τα πράγματα ακόμα να είναι ρευστά, σε ευχαριστιακό επίπεδο είναι αρκετά προχωρημένα με Επισκόπους της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος να συλλειτουργούν με Επισκόπους αδελφών Εκκλησιών τονίζοντας την ιδιαίτερη χαρά τους για αυτό.