Το 1980 χηρεύει η Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης, ύστερα από τον αιφνίδιο θάνατο του μακαριστού Μητροπολίτη κυρού Ιεροθέου Κυριαζόπουλου. Το όνομα του Πρωτοσύγκελλου της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, που έχει γίνει ήδη ευρέως γνωστός για τα μελίρρυτα κηρύγματά του και την εν γένει προσφορά του στις δύο Μητροπόλεις που έχει διακονήσει, είναι μεταξύ των υποψηφίων.
Την Πέμπτη 28 Αυγούστου 1980 συνήλθε εκτάκτως η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την προεδρία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Σεραφείμ. Μεταξύ των θεμάτων είναι η πλήρωση του χηρεύοντος θρόνου της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης. Κατά τη μυστική ψηφοφορία καταρτίσθηκε το ‘’Τριπρόσωπο’’ στο οποίο περιελήφθησαν οι Πανοσ. Αρχιμανδρίτες Μάξιμος Ξύδας (τότε Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών) με 42 ψήφους, Ευστάθιος Σπηλιώτης με 38 και Θεόφιλος Σιμόπουλος με 8 ψήφους. Στην τελική φάση της εκλογής οι δύο Αρχιμανδρίτες, Μάξιμος Ξύδας και Ευστάθιος Σπηλιώτης, ισοψήφισαν λαβόντες από 34 ψήφους. Λόγω της ισοψηφίας εφαρμόστηκε η διάταξη του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος Ν590/77, σύμφωνα με την οποία μεταξύ πρεσβυτέρων προτιμάται ο έχων τα πρεσβεία. Νέος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης εξελέγη ο Πανοσ. Αρχ. Ευστάθιος Σπηλιώτης.
Μετά την εκλογή, ο εψηφισμένος Μητροπολίτης εκλήθη στην αίθουσα Συνεδριών της Ιεραρχίας, για να εκφωνήσει το καθιερωμένο μικρό Μήνυμα, κατά την εκκλησιαστική τάξη. Το νέο Μητροπολίτη προσφώνησε ο μακαριστός Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου κυρός Σεραφείμ, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων: ‘’Τόσον η ψηφοφορία, όσον και το καλόν όνομα το οποίον έχετε, εγγυώνται την αξίαν διαποίμανσιν της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης. Άξιος!’’.
Από την πλευρά του ο εψηφισμένος Μητροπολίτης κ. Ευστάθιος, εμφανώς συγκινημένος, ευχαρίστησε τον Πανάγαθο Θεό, την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας και τον μακαριστό Πρόεδρό της για την εκλογή του. Παράλληλα ευχήθηκε να τον αξιώσει ο Θεός να αναδειχθεί αντάξιος της υψηλής αποστολής του.
Στο ως άνω φωτογραφικό στιγμιότυπο, ο τότε Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου και νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος ανακοινωνεί την εκλογή του νέου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης στο Συνοδικό παρεκκλήσιο της Μονής Πετράκη. Παρακάτω, επίσης φωτογραφικό στιγμιότυπο απο την ώρα της ανακοινώσεως.
ΔΕΙΤΕ – 1964: Η μοναχική κουρά του Μητροπολίτου Σπάρτης
ΔΕΙΤΕ ΠΛΟΥΣΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ – 40 χρόνια ευλογημένης αρχιερατείας
ΠΗΓΗ: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗΣ