Ο Νικόλαος Κασομούλης έχει μείνει στην ιστορία τόσο για το πάθος που επέδειξε για την Ελευθερία της πατρίδας και για τον ηρωισμό του στο πεδίο της μάχης, όσο και για την σπουδαία ιστορική παρακαταθήκη που άφησε στις επόμενες γενιές μέσα από τα χειρόγραφα απομνημονεύματα για τα γεγονότα της περιόδου 1821-1833, εστιάζοντας στην πολιορκία και την έξοδο του Μεσολογγίου.
Ο σπουδαίος αυτός αγωνιστής και ιστορικός πέθανε στις 20 Αυγούστου 1872.
Η μύηση στην Φιλική Εταιρεία και οι πρώτες μάχες
Γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 20 Αυγούστου 1795, στην Κοζάνη και ήταν γιος του Κώστα Κασομούλη, ενός εμπόρου ο οποίος έχασε την ζωή του στην πολιορκία της Νάουσας από τους Τούρκους το 1822. Στις Σέρρες, σε μικρή ηλικία, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία μαζί με τα αδέρφια του, όντας έτοιμος πλέον και ψυχολογικά να συμμετέχει σε επιχειρήσεις για την απελευθέρωση της πατρίδας.
Το 1821 βρέθηκε να μάχεται στον Όλυμπο και στην Χαλκιδική, ωστόσο η αρνητική έκβαση του αγώνα στη Μακεδονία τον ώθησε να κατέβει στην Πελοπόννησο και στη Ρούμελη, όπου πολέμησε με αυταπάρνηση και ηρωισμό.
Το 1826 βρέθηκε στο Μεσολόγγι, λαμβάνοντας μέρος στην ιστορική έξοδο. Το επόμενο διάστημα τον βρίσκει στο πλευρό του Καραϊσκάκη στην Αττική.
Καποδίστριας και Όθωνας αναγνώρισαν την προσφορά του
Η αγάπη του για την πατρίδα αναγνωρίστηκε και από τον Καποδίστρια και από τον Όθωνα, με αποτέλεσμα με τη δημιουργία του Ελληνικού κράτους να καταλαμβάνει στρατιωτικά αξιώματα.
Παράλληλα με τις αρετές του στον πόλεμο και στη μάχη, ο Νικόλαος Κασομούλης άφησε και ένα πολύτιμο ιστορικό έργο. Ο συγγραφέας Γιάννης Βλαχογιάννης προχώρησε το 1839 στην έκδοση των απομνημονευμάτων του Κασομούλη με τίτλο «Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833».
Στο επίκεντρο βρίσκεται η Έξοδος του Μεσολογγίου, ο θάνατος του Καραϊσκάκη και η καταστολή των εξεγέρσεων του 1836.
πηγή: greek.vema.com.au