Στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024, ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Τσιμούρης, Θεολόγος φιλοξένησε τον Ιστορικό Ανδρέα Κούκο, Πρόεδρο του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας – Ιωάννης Καποδίστριας, σε μια συζήτηση με θέμα «Η συμβολή του Ιωάννη Καποδίστρια στην παιδεία και την εκπαίδευση του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού Κράτους».
Ο κ. Κούκος μελετάει συστηματικά και διδάσκει την περίοδο 18ου-19ου αιώνα και την τουρκοκρατία, ειδικά δε το έργο του Καποδίστρια και πάντα, όπως είπε εμφατικά, εκπλήττει αυτός ο άνθρωπος, αφού σε πολλά ευρωπαϊκά αρχεία υπάρχουν κείμενα με την υπογραφή του.
Παρακολουθήστε τη συζήτηση:
«Δεν υπάρχει άλλος Έλληνας που να έφτασε σε τόσο σύντομο χρόνο ζωής να γίνει Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, να διαγράψει ένα τόσο μεγάλο κύκλο, να έρθει εδώ στα ερείπια και στο τέλος να θυσιαστεί από ελληνικά χέρια.»
Ο Ιωάννης Καποδίστριας μεγάλωσε με βαθιά πίστη στο Θεό και το όνειρο της απελευθέρωσης της πατρίδας και αυτά δημιουργούν ένα τέτοιο χαρακτήρα που έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα που καταδεικνύουν ότι ήταν μία φυσιογνωμία που εμφανίζεται σπανίως στην ιστορία.
Ο Καποδίστριας, όπως επεσήμανε ο κ. Κούκος, ήταν άνθρωπος ηθικού μεγαλείου που υπήρξε τραγικό θύμα των θυσιών και της προσφοράς του και μονάχα με την παρουσία του κατακτούσε τις καρδιές όλων.
Όταν το 1804 τον επισκέφθηκαν οι κλεφταρματολοί στα Επτάνησα και τον γνωρίζουν για πρώτη φορά, τον ρωτούν ότι κάτι πρέπει να κάνουν για να απελευθερωθεί η Ελλάδα, ο Καποδίστριας απαντά ότι «πρέπει πρώτα να μορφώσουμε Έλληνες και ύστερα να ιδρυθεί η Ελλάς».
Σε όλη του τη ζωή δίνει μεγάλη σημασία στην παιδεία και την εκπαίδευση και συγκινεί η μεγάλη προσπάθεια του μέσα στα ερείπια να φτιάχνει σχολεία. Μια προσπάθεια που οπωσδήποτε άφησε ρίζες αλλά ήταν τόσο σύντομος ο χρόνος της ζωής του που δεν θα μπορούσε να το προχωρήσει περισσότερο.
Στα Επτάνησα, ως Γραμματέας Επικρατείας από το 1803, ίδρυσε για πρώτη φορά σχολεία για φτωχά και πλούσια παιδιά να φοιτούν μαζί. Στη Μονή της Τενέδου γίνεται ένα κεντρικό σχολείο το οποίο εκπαιδεύει τους υπαλλήλους του κράτους αλλά και τους Ιερείς, ώστε να γίνουν κανονικοί δάσκαλοι. Ο ίδιος ο Καποδίστριας εκεί δίνει ένα ακόμη μοναδικό παράδειγμα πολιτικού, διδάσκοντας τα βράδια φιλοσοφία και λογική.
Αγαπούσε πολύ τη μουσική εκείνης της εποχής και, όπως είπε ο κ. Κούκος, σε ημερολόγια που βρέθηκαν, προκύπτει ότι συναντιόταν με τον Μπετόβεν όταν ήταν στην Βιέννη. Ίδρυσε τη Φιλόμουσο Εταιρεία της Βιέννης βάζοντας πρώτο διευθυντή τον Άνθιμο Γαζή, επιτελώντας σπουδαίο έργο.
Έτσι, παιδιά ορφανά ελληνόπουλα σπουδάζουν στην Ευρώπη με την βοήθεια όλων των πλούσιων Ελλήνων, αλλά και ξένων. Με την Φιλόμουσο Εταιρεία από τη μία μεριά και την Φιλική Εταιρεία από την άλλη, τα πράγματα αρχίζουν και μπαίνουν σε μία τελική ευθεία.
«Ο Καποδίστριας ήρθε να ιδρύσει κράτος, διέθεσε την περιουσία του, δεν πήρε μισθό τον 19ο αιώνα και είχε να κάνει με ανθρώπους που ζούσαν στον 12ο και 13ο αιώνα. Αυτή η διαφορά των έξι αιώνων, είναι αυτή που οδήγησε στη δολοφονία του. Άνθρωποι που δεν είχαν γνώση και κοιτούσαν μόνο το συμφέρον τους.»
Ήρθε με το ρόλο του προστάτη του έθνους, τόνισε ο κ. Κούκος, και η μόρφωση και η εργασία γι’ αυτόν ήταν απαραίτητες προϋποθέσεις για τη συγκρότηση του κράτους και την οργάνωση του. Ο λαός, όπως έλεγε ο Καποδίστριας, είναι ευάλωτος σε κακές επιρροές, αν δεν έχει προηγηθεί η ηθική και φιλολογική διαπαιδαγώγηση του.
Θεωρούσε υποχρεωτικό το μάθημα της χριστιανικής διδασκαλίας σε όλες τις τάξεις του δημοτικού και του γυμνασίου. Επεδίωξε την ίδρυση εθνικού κράτους και την διαπαιδαγώγηση εθνικών πολιτών.
Προσπάθησε και κατάφερε, και είναι μεγάλο του κατόρθωμα το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, όπου προστάτεψε 600 παιδιά, που έμαθαν τέχνες και γράμματα και έγιναν χρήσιμοι πολίτες για την πατρίδα τους.
Και μέσα σε τόσο αντίξοες συνθήκες έφτιαξε σε τρεισήμισι χρόνια πολέμου και μεταξύ ερειπίων, 121 σχολεία με 10.000 μαθητές να φοιτούν. Κι ενώ είχε κατά νου να φτιάξει πανεπιστήμιο, δεν πρόλαβε να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο.
Η ολοκλήρωση της εκδήλωσης, κατέδειξε αυτό που αποτελεί μία μεγάλη αλήθεια, ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε και θα παραμείνει πρότυπο και παράδειγμα προς μίμηση.
(Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου / Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας Πειραιώς)