Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Άφατη κατάνυξη και ηθική ανάταση σήμερα Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2019, για την εορτή της άχραντης Αγίας Σοφίας, στον ομώνυμο ναό της στο Νέο Ψυχικό. Της έξοχης Αγιομαρτύρου της εκκλησίας μας, που με τις απαράμιλλες για την προσήλωσή τους κόρες της, Πίστη, Αγάπη και Ελπίδα, διατράνωσαν στα χρόνια του Αδριανού στην αυτοκρατορία, το ιδεώδες της ορθοδοξίας. Στο πανέμορφο προάστιο του Νέου Ψυχικού, που είναι διάστικτο από την κοινωνική αρχοντιά των ανθρώπων του και σηματοδότησε αείποτε, τον αστικό μετασχηματισμό της μεταπολεμικής μας Αθήνας. Με τις καλαίσθητες πλατείες του, την υποδειγματική αρχιτεκτονική του ευταξία, αλλά και την επίζηλη κοινωνική του ανάπτυξη και πρωτοπορία.
Με τον λαμπροστόλιστο ναό της Αγίας Σοφίας στο Ν. Ψυχικό, από τα αριστουργήματα της βυζαντινής ταυτότητας των Αθηνών, να καταυγάζει τον βαθύ λυρισμό των πιστών, αλλά και την ακατάλυτη μύχια σχέση τους, με το ευγενές πολιτισμικό ήθος των Ελλήνων, την Ορθοδοξία. Αλλά συνάμα να αναδύει σημαιοστολισμένος με τους πορφυρούς σταυραετούς, την πολιτισμική μεγαλουργία και την ηθική υπεροχή του βυζαντίου, στην αχανή λεωφόρο του χρόνου. Σύσσωμος ο λαός των Αθηνών έτσι, τόσο από το γειτνιάζον 7-ο Διαμέρισμα, όσο από ολάκερη την Αθήνα, συνέρρευσε δυναμικά για να τιμήσει την σεπτή μνήμη των κορυφαίων μαρτύρων της χριστιανοσύνης, Σοφία, Αγάπης, Πίστης και Ελπίδας, αλλά και να αρδεύσει ηθικές δυνάμεις, από την ιερή μνήμη τους, για να προχωρήσει με επιτυχία στα σταυροδρόμια της ζωής.
Κατά την ορθόδοξη παράδοση, η Αγία Σοφία και οι θεοσκέπαστες κόρες της Ελπίδα, Αγάπη και Πίστη, παρέδωσαν το πνεύμα κατόπιν δεινών βασανιστηρίων – οι κόρες- την περίοδο του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.Χ.). Και έλαβαν τα όνομά τους, από το έξοχο χωρίο της Καινής Διαθήκης (Α΄Κορινθίους, 13:13) : «νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη». Η Αγία Σοφία έμεινε ενωρίς χήρα και μέσα σε έναν λιτό και εμπνευσμένο από το ιδεώδες του χριστιανισμού βίο, με τις τρείς κόρες της Πίστη, Αγάπη και Ελπίδα, πήγαν στην Ρώμη, για να ζήσουν. Η απαρασάλευτη πίστη τους όμως στον Χριστό και η έντονη δραστηριότητά τους να διακονήσουν τον λόγο του Θεού, έγινε ιδιαίτερα αισθητή και μισητή ! Ο Αδριανός διέταξε σύντομα να τις συλλάβουν.
Αρχικά συνέλαβαν την Αγία Σοφία και εν συνεχεία άρχισαν να ανακρίνουν τις ευλαβείς κόρες της, με σκοπό να τους κάμψουν το χριστιανικό τους φρόνημα. Πρώτη εκλήθη σε απολογία στον Αδριανό, η δωδεκάχρονη Πίστη, που απέκρουσε σθεναρά τις δελεαστικές προτάσεις του αυτοκράτορα, να αποποιηθεί την ορθοδοξία και να ζήσει με την αρωγή του μια άνετη και ευτυχισμένη ζωή. Η θεοσεβής απάντησή της στον αυτοκράτορα, αντλημένη από την Αγία Γραφή : «ζώ εμπνεόμενη από την πίστη μου στον Χριστό, που με αγάπησε και έδωσε τον εαυτόν του, για την σωτηρία μου («ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ» (Γαλ. 2: 20). Και αφότου προηγήθηκαν οικτρά βασανιστήρια για το σθένος της, η μαρτυρική Πίστη αποκεφαλίστηκε. Στο ίδιο ευγενές μήκος κύματος της ορθοδοξίας και η απάντηση στον Αδριανό και της δεκάχρονης Ελπίδας, που ακολουθούσε σε μαχητικότητα και ηθική δύναμη την αδελφή της Πίστη. Από την Αγία Γραφή, θα απαντήσει στον αυτοκράτορα, στο ερώτημά του αν αξίζει να θυσιασθεί με τέτοια βασανιστήρια « Ναι διότι έχουμε στηρίξει τις ελπίδες μας στον ζωντανό Θεό, που είναι σωτήρ όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιστών» ( «ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὅς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν» (Α΄ Τιμοθ. 4:10). Και ο μαρτυρικός κύκλος των ευλαβών θυγατέρων της Αγίας Σοφίας, θα κλείσει με την απολογία της εννιάχρονης Αγάπης, που θαρραλέα απήντησε τον Αδριανό, ότι όλη της η ζωή, είναι προσανατολισμένη «Στην αγάπη του Θεού και την υπομονή του Χριστού» («εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς τὴν ὑπομονὴν τοῦ Χριστοῦ» (Β’ Θεσσαλ. 3: 5). Για να υποστεί και η εννιάχρονη παιδούλα του Θεού, τον μαρτυρικό αποκεφαλισμό της. Όμως τον μαρτυρικό θάνατο των αχράντων θυγατέρων της, λίγο αργότερα θα ακολουθούσε και η ευλαβής μητέρα Αγία Σοφία. Αφού έθαψε με τις προσήκουσες τιμές τις κόρες της, παρέμεινε καρτερικά για τρείς μέρες στους τάφους τους και παρακαλούσε θερμά τον Θεό, να την πάρει κοντά στα παιδιά της και στην βασιλεία του. Η προσευχή της εισακούσθηκε και η Αγία Σοφία, παρέδωσε το ιερό της πνεύμα, δίπλα στα μνήματα των παιδιών της !
Στον περικαλλή ναό έτσι του Ν. Ψυχικού, μαζικά συνέρρευσε ο ευσεβής λαός των Αθηνών, για να προσευχηθεί στην Αγία Σοφία και να φωτοδοτήσει τον δρόμο του. Του πανηγυρικού εσπερινού χοροστάτησε ο σεπτός Επίσκοπος Θεσπιών και Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών κ.κ. Συμεών Βολιώτης, συγχοροστατούντων των ευλαβών, προϊσταμένου του ναού, Αρχιμανδρίτη κ.κ. Ιωανίκειου Κουλιανόπουλου και των ιερέων του κ.κ. Χριστοδούλου Γεωργίου και Κλαδίτη Χριστοδούλου. Μετά το πέρας του εσπερινού επακολούθησε εκλιτάνευση της ιεράς εικόνας της Αγίας Σοφίας, στους παρακείμενους δρόμους του ναού, υπο τους ήχους της φιλαρμονικής του οικείου Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού, που σκόρπισε με το ωραίο ηχόχρωμά της, τα πιο χαρμόσυνα μηνύματα στο ευλαβές κοινό της πομπής. Και έμπλεοι από ανεκλάλητη συγκίνηση οι κάτοικοι του Νέου Ψυχικού έραιναν με άνθη και μύρα, την σεπτή εικόνα της Αγίας Σοφίας, αλλά και τα άγια αποτμήματα λειψάνων που ακολουθούσαν, διατρανώνοντας τους ακατάλυτους ηθικούς δεσμούς του ελληνικού λαού, με το ιδεώδες της ορθοδοξίας. Με την επάνοδο της πομπής στην εκκλησία, τον λόγο έλαβε ο σεπτός Επίσκοπος κ.κ. Συμεών και αφού διεμήνυσε το ένθερμο μήνυμα αγάπης του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, για τις ιερές μορφές των Αγιομαρτύρων μας Σοφίας, Αγάπης Πίστης και Ελπίδας, ευχήθηκε στους παριστάμενους, χρόνια πολλά και οι πάνσεπτες μορφές των Αγίων μας, να κατευοδώνουν την ζωή τους και να την σκέπουν, με υγεία και ηθική ευημερία, σε έναν δρόμο ζωής προσανατολισμένο στις άφθαρτες αρετές της ορθοδοξίας. Στην αντιφώνησή του, ο ευσεβής προϊστάμενος του ναού Αρχιμανδρίτης κ.κ. Ιωανίκειος, αφού ευχαρίστησε τους ευγενείς εθελοντές, το φιλόπτωχο ταμείο και την ενοριακή επιτροπή, για την υψηλή τους συμβολή, στην άρτια διεκπεραίωση της ιεράς πανηγύρεως, την Φιλαρμονική του Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού, που λάμπρυνε με τους παιάνες της την εορτή και την Ελληνική Αστυνομία, για τα άψογα μέτρα τάξης, ευχήθηκε σε όλους τους πιστούς, οι πανεύφημες Άγιές μας Σοφία, Αγάπη Πίστη και Ελπίδα, να τους χαρίζουν υγεία, ηθική δύναμη στα σταυροδρόμια της ζωής τους και κάθε ηθική ευτυχία στην ενάρετη ζωή τους. Επακολούθησε ανάκρουση του εθνικού μας ύμνου.
Παραθέτουμε το Απολυτίκιο των Αγίων μας :
Σοφία ἐκθρέψασα, κατὰ τὴν κλῆσιν σεμνή, τᾶς τρεῖς θυγατέρας σου, ταύτας προσάγεις Χριστῷ, ἀθλήσεως σκάμασιν ὅθεν τῆς ἄνω δόξης, σὺν αὐταὶς κοινωνοῦσα, πρέσβευε τῷ Σωτήρι, καλλιμάρτυς Σοφία, δοῦναι τοὶς σὲ τιμώσι, χάριν καὶ ἔλεος.