Στο φως της δημοσιότητας φέρνει σήμερα, αποκλειστικά το ope.gr, το σχέδιο νόμου για την Εκκλησιαστική Εκπαίδευση το οποίο, όπως έχουμε αποκαλύψει από τις αρχές Απριλίου, στις τελευταίες διατάξεις του συμπεριλαμβάνει και την κατάργηση των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών Θεσσαλονίκης και Βελλάς Ιωαννίνων από το ακαδημαϊκό έτος 2022 – 2023.
Του Νικολάου Ζαΐμη
Το θέμα της βιωσιμότητας των ΑΕΑ, μάλιστα, έχει θορυβήσει από τη πρώτη στιγμή μεγάλη μερίδα της Ιεραρχίας η οποία είναι κάθετα αντίθετη προς τη κατάργησή τους. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του ope.gr το ζήτημα έχει φτάσει μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου το οποίο σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί μια σύγκρουση με την Ιεραρχία, ιδιαίτερα σε μια εποχή που υπάρχουν άλλες προτεραιότητες. Για το σκοπό αυτό, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, η αρμόδια υπουργός αναμένεται να περάσει το κατώφλι του Μεγάρου προκειμένου να ενημερώσει σχετικά τον Πρωθυπουργό.
Τι προβλέπει το σχέδιο νόμου
Ο νόμος επιγράφεται: «Σχέδιο νόμου: Εκκλησιαστική Εκπαίδευση». Στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρονται οι αλλαγές σχετικά με τη Δευτεροβάθμια Εκκλησιαστική Εκπαίδευση, απότο δεύτερο έως το τέταρτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις «Σχολές Μαθητείας Υποψηφίων Κληρικών» (ΣΜΥΚ) ενώ, ως μάνα εξ ουρανού εμφανίζονται μέσα σε 3 άρθρα (61, 62, 63) στο πέμπτο κεφάλαιο, οι διατάξεις που αφορούν τις Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες. Και εδώ για ακόμη μια φορά γεννάται το ερώτημα: γιατί ένα ζήτημα που αφορά την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση εμφανίζεται σε ένα σχέδιο νόμου που αφορά την Δευτεροβάθμια Εκκλησιαστική Εκπαίδευση;
Oι βασικοί στόχοι
Βασικοί στόχοι του σχεδίου νόμου είναι η ίδρυση των αδιαβάθμητων διετούς φοιτήσεως μεταλυκειακού επιπέδου ΣΜΥΚ (Σχολές Μετεκπαίδευσης Υποψηφίων Κληρικών). Στους αποφοίτους θα χορηγείται Δίπλωμα Ιερατικής Μαθητείας, το οποίο όμως δεν θεμελιώνει δικαίωμα για διορισμό σε κενή οργανική θέση εφημερίου (Άρ. 30 παρ. 3). Άρα, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία οι δομές αυτές, επειδή είναι εκτός της τυπικής εθνικής εκπαίδευσης δεν θα έχουν μέλλον, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ακόμη και διαβαθμισμένες μεταλυκειακές εκκλησιαστικές δομές, που πήγαν να ιδρυθούν με τον ν. 3432/2006, ουδέποτε λειτούργησαν πόσο δε μάλλον οι αδιαβάθμητες.
Όσον αφορά στις ΑΕΑ, από το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 καταργούνται οι δύο που εδρεύουν στη Μακεδονία και την Ήπειρο, δηλαδή αυτές της Θεσσαλονίκης και Βελλάς Ιωαννίνων και τα προγράμματά τους συγχωνεύονται με τα αντίστοιχα των Αθηνών και της Κρήτης. Στις δύο τελευταίες ΑΕΑ τα συγχωνευόμενα Προγράμματα Σπουδών συνεχίζουν να λειτουργούν μέχρι τη λήψη πτυχίου των ήδη εγγεγραμμένων φοιτητών. Κατόπιν, οι δύο ΑΕΑ θα μείνουν μονοπρογραμματικές και φυσικά βάσει του ευρωπαϊκών θεσμίων θα παύσουν να αποτελούν Σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ας προσθέσουμε εδώ επίσης το ανεδαφικό της μεταφοράς των φοιτητών και του προσωπικού από τη Βόρεια Ελλάδα στην Αθήνα και στην Κρήτη.
Έμπειρος εκκλησιαστικός παράγοντας ανέφερε στο ope.gr εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκεια του για το γεγονός πως έχουν επιλεγεί να κλείσουν άμεσα οι ΑΕΑ της Βορείου Ελλάδος. «Είναι δυνατόν σε μία τόσο κρίσιμη γεωπολιτικά εποχή να απογυμνώνεται η Ελλάδα από τη Θεσσαλία και πάνω από Δημόσια Ανώτατη Εκκλησιαστική Εκπαίδευση με τις προφανείς εκκλησιαστικές, εθνικές, δημογραφικές και οικονομικές επιπτώσεις;» αναρωτήθηκε, υπογραμμίζοντας με νόημα πως ότι μία τέτοια στρατηγική, αν υλοποιηθεί, είναι το καλύτερο επιχείρημα για τους γείτονές μας στην άρνησή τους να ανοίξουν τη Σχολή της Χάλκης και να έχουν επεκτατικές βλέψεις προς δυσμάς.
Άγνωστος ο συντάκτης των άρθρων για τις ΑΕΑ
Με βάση το διαβιβαστικό του εγγράφου της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων, που εστάλη στις 26 Μαΐου 2021, γίνεται αναφορά στο ιστορικό για τις αποφάσεις της Εκκλησίας και τη συλλογή στοιχείων για τη Δευτεροβάθμια και μεταδευτεροβάθμια Εκκλησιαστική Εκπαίδευση, αλλά δεν αναφέρεται απολύτως τίποτε για τις ΑΕΑ. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η τρίτη σελίδα του διαβιβαστικού φέρει μία υπογραφή με το όνομα Γιώργος Καλαντζής και είναι εμφανές ότι είναι ένθετη σκαναρισμένη φωτοτυπία.
Με βάση το διαβιβαστικό και την ιστορία του πράγματος γνωρίζουμε ότι τα αφορώντα στη Δευτεροβάθμια και μεταδευτεροβάθμια Εκκλησιαστική Εκπαίδευση είναι έργο του κ. Καλαντζή. Αναρωτιέται εύλογα ο καθένας ποιος είναι ο συντάκτης των ακροτελεύτιων άρθρων 61-63 που αφορούν στις ΑΕΑ. Ωστόσο, ο ίδιος ο κ. Καλαντζής, όπως αναφέρουν πληροφορίες, αρνείται μετ’ επιτάσεως ότι είναι αρμόδιος για τις ΑΕΑ και ως εκ τούτου δεν συνέταξε τα εν λόγω άρθρα. Επομένως, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος και η Ιεραρχία καλούνται να τοποθετηθούν και να αποφασίσου πάνω σε ένα ανυπόγραφο κείμενο; Μιας και τα άρθρα 61-63 είναι ανυπόγραφα. Άγνωστος επίσης παραμένει ο εντολέας των τριών άρθρων.
Όπως επισημαίνεται στο διαβιβαστικό έγγραφο του σχεδίου νόμου, αυτό φιλοδοξεί να φτιάξει τη νέα, σύγχρονη αρχιτεκτονική της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης και να υπηρετήσει αποτελεσματικά την ανάγκη εξορθολογισμού και αναβάθμισής της. Ασφαλώς και πρέπει να γίνει εξορθολογισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Γιατί όμως ξεκινά από τις ΑΕΑ χωρίς κανένα διάλογο με αυτές και χωρίς αποφάσεις της Εκκλησίας, την οποία και αφορά είναι το ερώτημα. Και αν οι λόγοι αφορούν το δημοσιονομικό μέρος, οι ΑΕΑ έχουν την μικρότερη χρηματοδότηση από τα λοιπά ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Εκπνέει η προθεσμία για τα στοιχεία που ζήτησε το υπουργείο
Σήμερα είναι η τελευταία ημέρα κατά την οποία οι Ιερές Μητροπόλεις καλούνται να καταθέσουν τα στοιχεία που ζήτησε το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στις 24 Μαΐου από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος αναφορικά με τον αριθμό των αποφοίτων κληρικών που προέρχονται από τα Προγράμματα Ιερατικών Σπουδών των ΑΕΑ την τελευταία δεκαετία (2010 – 2020).
Ωστόσο, το έγγραφο του υπουργείου ζητούσε «επιλεκτική» καταγραφή αφού απέκλειε όσους χειροτονήθηκα πριν από την εισαγωγή τους σε αυτές, όσους εισήλθαν με κατατακτήριες εξετάσεις ή όσους επέλεξαν να κάνουν εξομοίωση του πτυχίου τους στις ΑΕΑ. Άμεση ήταν η απάντηση της Ιεράς Συνόδου η οποία με εγκύκλιο σημείωμα στις 25 Μαΐου ζήτησε από τις Ιερές Μητροπόλεις να αποστείλουν τα στοιχεία με όλους τους εφημερίους που διορίστηκαν τη τελευταία δεκαετία χωρίς τον περιορισμό που έθετε το έγγραφο του υπουργείου.