Στο προσκήνιο βρέθηκε εκ νέου η Θεολογική Σχολή της Χάλκης τις τελευταίες ημέρες μετά την ανακοίνωση για την εκ βάθρων ανακαίνιση των εγκαταστάσεων της με δαπάνη του κ. Αθανάσιου Μαρτίνου.
Ο κ. Μαρτίνος μάλιστα επισκέφθηκε τις προηγούμενες ημέρες την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπου είχε συνάντηση συνεργασίας με τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης ανακαινίσεως του κτηρίου. Την απόφαση αυτή ο κ. Μαρτίνος την είχε κάνει γνωστή στον Παναγιώτατο κατά τη διάρκεια της συναντήσεώς τους τον περασμένο Σεπτέμβριο. Παραλλήλως, αναλαμβάνει την ανακαίνιση της Αστικής Σχολής Γαλατά αλλά και του Ι.Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Τένεδο.
Τα τελευταία χρόνια και επί Ηγουμενίας του τότε Μητροπολίτη Μοσχονησίων, νυν Γέροντος Δέρκων κ. Αποστόλου, έγιναν εργασίες συντήρησης αξιόλογες, αλλά ορισμένης κλίμακας. Επί των ημερών του τότε Μητροπολίτου Προύσης, νυν Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου, έγινε εκ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μελέτη ανακαίνισης και αποκατάστασης των κτηρίων, η οποία και δημοσιεύθηκε σε ειδικό τόμο. Βάσει αυτής της μελέτης και κατά το πόσο αυτή είναι εφαρμόσιμη, υπέβαλε ο νυν Καθηγούμενος, Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ερυθρών κ. Κύριλλος, την παράκληση στον κ. Μαρτίνο.
Η κίνηση αυτή αναδεικνύει ξανά την ιστορική Θεολογική Σχολή η οποία παραμένει κλειστή εδώ και 48 ολόκληρα χρόνια.
Η σχολή στεγαζόταν αρχικά στη σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδας, στη Χάλκη, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Πατριάρχη Φώτιο Α΄της Κωνσταντινούπολης (858-861 και 878-886).
Το 1844, ο Πατριάρχης Γερμανός Δ΄ κατά την πρώτη του πατριαρχεία (1842-1845), ίδρυσε το 1843 θεολογική Σχολή στις εγκαταστάσεις της μονής της Αγίας Τριάδας, την οποία και εγκαινίασε το αμέσως επόμενο έτος στις 13 Σεπτεμβρίου 1844.
Όλα τα κτήρια, εκτός από ένα παρεκκλήσι, καταστράφηκαν στο μεγάλο σεισμό που συνέβη στη Κωνσταντινούπολη στις 28 Ιουνίου του 1894 με συνέπεια να διακοπεί η λειτουργία της. Μετά από εκτεταμένες επισκευές και αναστηλώσεις από τον αρχιτέκτονα Περικλή Φωτιάδη, διάρκειας 17 μηνών, η σχολή με νέο πλέον κτίριο εγκαινιάστηκε στις 1 Οκτωβρίου του 1896.
Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιερείς, επίσκοποι και πατριάρχες φοίτησαν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, συμπεριλαμβανομένου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι φοιτητές στη Χάλκη περιλάμβαναν όχι μόνο γηγενείς Έλληνες, αλλά και Ορθόδοξους Χριστιανούς από όλο τον κόσμο, προσδίδοντας στη σχολή έναν διεθνή χαρακτήρα. Επίσης, πολλοί πατριάρχες, επίσκοποι και πρώην δάσκαλοι έχουν ταφεί σε ειδική περιοχή του κήπου.
Οι θεολογικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν το Παρεκκλήσιo της Αγίας Τριάδoς, κοιτώνες, αναρρωτήριο, γραφεία, και την πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη η οποία κατέχει σημαντική ιστορική συλλογή βιβλίων, περιοδικών και χειρογράφων.
Το 1971 η σχολή έκλεισε εξαιτίας ενός τουρκικού νόμου που απαγόρευε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Το 1998 η επιτροπή ιδιοκτητών της σχολής διατάχθηκε να διαλυθεί, αλλά διεθνής κριτική έπεισε την Άγκυρα να ακυρώσει τη διαταγή.
Το διεθνές ενδιαφέρον στραμμένο στη Θεολογική Σχολή
Η Χάλκη έχει λάβει διεθνή προσοχή τα τελευταία χρόνια. Τον Οκτώβριο του 1998, το Κογκρέσο των ΗΠΑ υποστήριξε την επαναλειτουργία της Χάλκης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναφέρει επίσης το ζήτημα στις διαπραγματεύσεις για την τουρκική προσχώρηση στην ΕΕ.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον επισκέφτηκε την Χάλκη στην επίσκεψή του στην Τουρκία το 1999 και ζήτησε από τον Τούρκο Πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ να επιτρέψει την επαναλειτουργία της σχολής.
Τον Αύγουστο του 2011 ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν αποφάσισε με διάταγμα ότι τα ακίνητα και τα θρησκευτικά κτίρια του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, τα οποία κατασχέθηκαν στο παρελθόν πρέπει να επιστραφούν προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
Τον Σεπτέμβριο του 2011 ο πρώην Μητροπολίτης Προύσης και νην Αμερικής Ελπιδοφόρος διορίστηκε Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης.
Τον Ιανουάριο του 2013, ανέφερε η τουρκική εφημερίδα Today’s Zaman ότι το τουρκικό Συμβούλιο Ιδρυμάτων επέστρεψε 190 εκτάρια γης προς το ίδρυμα της Μονής της Αγίας Τριάδος. Το εν λόγω ίδρυμα είναι ο ιδιοκτήτης της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της γης βρίσκεται στο χώρο της Θεολογικής Σχολής.
Έτσι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ελπίζει ότι οι υποσχέσεις από την τουρκική κυβέρνηση ότι θα επιτραπεί η επαναλειτουργία της Χάλκης θα τηρηθούν.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούνιο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρθηκε επίσης στην επαναλειτουργία τη Σχολής.
Κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση της έκθεσης για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες, τόσο ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο όσο και ο αρμόδιος πρεσβευτής των ΗΠΑ για τις θρησκευτικές ελευθερίες, Σαμ Μπράουνμπακ, αναφέρθηκαν στο θέμα της Χάλκης. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένες αναφορές έγιναν στην εισαγωγική τους τοποθέτηση, η οποία συνοψίζει την οπτική της Ουάσινγκτον για τα βασικότερα προβλήματα και παρατηρήσεις που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα.
«Παροτρύνουμε την άμεση επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, ενώ από την πλευρά του ο κ. Μπράουνμπακ είχε δηλώσει ότι «στην Τουρκία, η κυβέρνηση του προέδρου Ερντογάν συνεχίζει να κρατάει κλειστή τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Την καλούμε να επιτρέψει την επαναλειτουργία της».
Κι όπως έχει πει πολλές φορές η Α.Θ.Π ο Οικουµενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολοµαίος, «δεν θα παραδώσουµε τα µάτια µας στον ύπνο και δεν θα δώσουµε ανάπαυση στους κροτάφους µας, µέχρις ότου δούµε τις κλειστές πύλες αυτού του φυτωρίου του Οικουµενικού Πατριαρχείου να ανοίγουν και πάλι και να υποδέχονται από κάθε σηµείο της Οικουµένης νέα στελέχη που σκιρτούν για θεολογική κατάρτιση».
Φωτογραφίες: Αρχείο Μαρίας Γιαχνάκη