Η μάχη του Ορμενίου, στις 26 Σεπτεμβρίου του 1371, ήταν καθοριστικής σημασίας για τις εξελίξεις στο χώρο της Βαλκανικής. Η κυριαρχία των Οθωμανών στην γεωστρατηγικής σημασίας κοιλάδα του Έβρου άνοιξε το δρόμο για την εδραίωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια. Η ήττα των συνασπισμένων χριστιανικών δυνάμεων των Βαλκανίων στον Έβρο το 1371 ήταν το προοίμιο της ήττας των Σέρβων στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389, με ανυπολόγιστης σημασίας συνέπειες για την πορεία των Οθωμανών προς τη Δύση.
Μνημόσυνο για όλους εκείνους που πολέμησαν και έπεσαν στο πεδίο της μάχης του Ορμενίου (Τσερνομιάνου ή Μαρίτσας), βάφοντας με το αίμα τους κόκκινα τα νερά του Έβρου, τελέσθηκε το Σάββατο, 26 του μηνός Σεπτεμβρίου, στον Ιερό Ενοριακό Ναό Αγίου Γεωργίου της παραμεθόριας κωμόπολης του Ορμενίου από τον οικείο Επίσκοπο, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνό, παρουσία του Αντιδημάρχου Τριγώνου Πέτρου Αργυριάδη, του Διοικητού της Στρατιωτικής Διοικήσεως Τριγώνου Συνταγματάρχου Ιωάννου Παρασκευοπούλου και πυκνού εκκλησιάσματος. Για τα γεγονότα της μάχης του Έβρου και την σημασία της μίλησε εμπεριστατωμένα ο Καθηγητής – ιστορικός Ιωάννης Κούζας.
Του Μνημοσύνου προηγήθηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του επιχώριου Ιεράρχου, ο οποίος αναφερόμενος στην θλιβερή επέτειο της μάχης του Τζερνομιάνου – Ορμενίου, μεταξύ άλλων, είπε:
«Αυτός ο τόπος είναι ποτισμένος με αίμα χριστιανών που αγωνίσθηκαν για την πίστη τους πρωτίστως και για την αξιοπρέπειά τους. Δυστυχώς για τους χριστιανικούς λαούς της Βαλκανικής η ιστορία επαναλαμβάνεται… Μέχρι σήμερα η επεκτατικότητα και η βαρβαρότητα του γειτονικού μας λαού εκδηλώνεται παντοιοτρόπως, αμφισβητώντας το διεθνές δίκαιο, τα δια Συνθηκών ορισθέντα σύνορα, μετατρέποντας την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας σε τζάμια και προκαλώντας την κατακραυγή με τις κυριαρχικές απαιτήσεις του στην Ανατολική Μεσόγειο.
»Εμείς εδώ οι ακρίτες είμεθα έτοιμοι και πάλι να δώσουμε μάχες. Ήδη ο ακήρυκτος πόλεμος Ανατολής – Δύσης καλά κρατεί… Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Πρέπει να αντισταθούμε, και αν ακόμα αυτό απαιτεί θυσία, για την μνήμη των προγόνων μας, για την πίστη και την αξιοπρέπειά μας, για το μέλλον των παιδιών μας».
Κατά το πέρα, τον Εθνικό Ύμνο έψαλλαν αυθόρμητα όλοι οι παρόντες.
Το ιστορικό της μάχης του Έβρου
Η Μάχη του Έβρου ή Μάχη του Ορμενίου (σερβικά: Маричка битка, бој код Черномена, βουλγαρικά: Битката при Марица, битката при Черномен, σερβικά: İkinci Meriç Muharebesi στα τούρκικα Δεύτερη Μάχη του Έβρου, Çirmen Muharebesi στα τούρκικα Μάχη του Τσιρμέν) έλαβε χώρα στον Ποταμό Έβρο, κοντά στο χωριό του Τσερνομιάνο ή Τζερμιάνο (σημερινό Ορμένιο της Ελλάδας) στις 26 Σεπτεμβρίου του 1371, μεταξύ των δυνάμεων των Οθωμανών διοικητών Λαλά Σαχίν Πασά και Γαζή Αχμέτ Εβρενός και των Σέρβων διοικητών, Βασιλέα Βουκάσιν Μρνιάβτσεβιτς και του αδερφού του, Δεσπότη Γιόβαν Ούγκλιεσα Μρνιάβτσεβιτς.
Ο στρατός των Σέρβων αριθμούσε συνολικά 20.000–70.000 άνδρες. Ο στρατός των Οθωμανών ήταν κατά πολύ υποδεέστερος αριθμητικά. Ο Βυζαντινός λόγιος Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, καθώς και άλλες πηγές, αναφέρουν αριθμό 800 ανδρών, ωστόσο λόγω καλύτερης τακτικής, μέσω νυχτερινής αιφνιδιαστικής επίθεσης ο Σαχίν Πασά νίκησε τον στρατό των Σέρβων πιάνοντάς τον κοιμώμενο, σκοτώνοντας τον Βασιλέα Βουκάσιν και τον Δεσπότη Ούγκλιεσα. Χιλιάδες ήταν οι Σέρβοι που σκοτώθηκαν και χιλιάδες ήταν αυτοί που πνίγηκαν στον ποταμό Έβρο κατά τη διάρκεια της άτακτης φυγής τους. Μετά τη μάχη αναφέρεται ότι ο ποταμός Έβρος έρεε κόκκινος από το αίμα των νεκρών.
Η μάχη του Έβρου ήταν μία από τις πολλές στην ιστορία των σερβοτουρκικών πολέμων με το πέρας της οποίας η Μακεδονία, καθώς και άλλα τμήματα του ελλαδικού χώρου περιήλθαν υπό τον έλεγχο των Οθωμανών. Ήταν μέρος της εκστρατείας των Οθωμανών για την κατάληψη των Βαλκανίων, ενώ είχε προηγηθεί η κατάληψη της Σωζόπολης από τους ίδιους. Μετά τη μάχη οι Οθωμανοί προχώρησαν στην κατάληψη της Δράμας, της Καβάλας και των Σερρών. Ακολούθησε η μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389.
