Τον ρόλο του εγγυητή για την ασφάλεια των Ορθόδοξων Παλαίφατων Πατριαρχείων της Αντιόχειας και των Ιεροσολύμων καλείται διαδραματίσει η Ελλάδα στις κρίσιμες περιόδους που διάγουν τα δύο αυτά κέντρα με την μακραίωνη παρουσία στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής, καθώς οι δεσμοί παραμένουν ισχυροί.
Γραφείο ρεπορτάζ ope.gr
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Γάζα, αλλά και οι πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία μετά την ανατροπή Άσαντ και την κυριαρχία των ισλαμιστών, έχουν εντείνει το αίσθημα ανασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή με το μέλλον των Χριστιανών να χαρακτηρίζεται αβέβαιο. Ωστόσο, η χώρα μας σε αυτό το αβέβαιο περιβάλλον που ζουν οι αδελφοί μας Ορθόδοξοι Χριστιανοί δείχνει την αμέριστη υποστήριξή της, τόσο εκκλησιαστικά όσο και πολιτικά. Το δεύτερο επιβεβαίωσε η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη την περασμένη Δευτέρα στη Βηρυτό και η συνάντησή του με τον Πατριάρχη Αντιοχείας, αλλά και το διαρκές ενδιαφέρον της αδελφής Εκκλησίας της Ελλάδος για τα δύο Πατριαρχεία.
Εγγυήτρια δύναμη
Μπορεί η επίσκεψη Μητσοτάκη στο Λίβανο να χαρακτηρίστηκε ως μία συμβολική κίνηση, ωστόσο μόνο συμβολική δεν ήταν καθώς η Ελλάδα την συγκεκριμένη χρονική συγκυρία καλείται να ενεργοποιήσει τον ρόλο του θεματοφύλακα και της εγγυήτριας δύναμης στα αρχαίγονα αυτά χριστιανικά εδάφη. Αυτό επιβεβαίωσε και κατά τη χθεσινή του συνέντευξη στην ΕΡΤ ο κ. Μητσοτάκης ο οποίος όπως χαρακτηριστικά είπε: «η Ελλάδα έχει άμεσο ενδιαφέρον για τη Μέση Ανατολή και έχει σταθερά καλές σχέσεις με όλα τα κράτη και με όλες τις κυβερνήσεις. Αυτό μας προσφέρει και μας προσδίδει μεγάλη αξιοπιστία, λαμβάνοντας υπ’ όψιν βέβαια ότι θα είμαστε μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας από τις αρχές του επόμενου χρόνου. Άρα, είμαστε de facto συνομιλητές όλων».
Ο Πρωθυπουργός μίλησε και για τη συνάντηση την οποία είχε με τον Πατριάρχη Αντιοχείας κ.κ. Ιωάννη. Συγκεκριμένα ανέφερε: «Είχα την ευκαιρία να συναντηθώ και με τον Πατριάρχη Αντιοχείας, ο οποίος εκφράζει το ορθόδοξο στοιχείο στην ευρύτερη περιοχή. Και θα έλεγα ότι είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα η οποία μπορεί να συνομιλήσει απευθείας με σημαντική θρησκευτική κοινότητα που διαμορφώνει εξελίξεις και στον Λίβανο αλλά κυρίως στη Συρία. Γι’ αυτό και μας ενδιαφέρει τόσο πολύ όλη αυτή η συζήτηση για τη διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και την προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων. Γιατί υπάρχει ορθόδοξη μειονότητα στη Συρία, η οποία προσβλέπει στην Ελλάδα ώστε να εγγυηθεί την προστασία της και τα δικαιώματα της».
Ενεργά για το ζήτημα και στην Ευρώπη
Η Ελλάδα όμως κινείται ενεργά για το ζήτημα και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ακόμη μία παρέμβαση για το ζήτημα την προστασίας των Χριστιανών στη Συρία έκανε ο Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (ΔΣΟ), Μέλος της Βουλής των Ελλήνων, δρ Μάξιμος Χαρακόπουλος. Αυτή τη φορά στη συνάντηση που είχε με τους συμπροέδρους της Ομάδας Εργασίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για τον Διαπολιτισμικό και Διαθρησκευτικό Διάλογο, τους Ευρωβουλευτές, της Κροατίας κα Željana Zovko και της Ελλάδας κ. Βαγγέλη Μεϊμαράκη, με αφορμή την Χριστουγεννιάτικη Προσευχή που διοργάνωσαν στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.
Στην παρέμβασή του τόνισε: «Χαιρετίζουμε τις δηλώσεις εκ μέρους της ΕΕ και ιδιαίτερα της Αντιπροέδρου της Κομισιόν για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, της κ. Κάγια Κάλλας, για την ανάγκη σεβασμού των δικαιωμάτων των μειονοτήτων στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των χριστιανικών κοινοτήτων. Η Ευρώπη, όμως, οφείλει, τόσο λόγω της σταθερής προσήλωσής της στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και της χριστιανικής της παράδοσης, να μην μείνει μόνον στο επίπεδο των διακηρύξεων. Αντιθέτως, πρέπει να λάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, ώστε οι χριστιανοί της Συρίας να μην βρεθούν υπό δυσμενή θέση, μετά την νέα πολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα. Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε και η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ελλάδος κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, στον γειτονικό Λίβανο, όπου είχε συναντήσεις εκτός από την πολιτική ηγεσία της ταλαιπωρημένης αυτής της χώρας, και με τον πνευματικό ηγέτη των αγωνιούντων αυτές τις στιγμές ελληνορθοδόξων χριστιανών της περιοχής, Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννη».
Μιλώντας πρόσφατα στον Pemptousia FM και την εκπομπή “Επικαιρότητα” με τη Μαρία Γιαχνάκη, ο κ. Χαρακόπουλος είχε τονίσει ότι η Ελλάδα οφείλει να έχει ενεργότερη παρουσία στη Μέση Ανατολή. «Να κάνει πιο αισθητή την παρουσία της και τώρα, αλλά και στην περίοδο της ειρήνης που ευελπιστούμε να υπάρξει σύντομα», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά. (Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικότερα).
Στροφή προς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
Έντονο ωστόσο είναι το ενδιαφέρον και για το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων το οποίο και τα εφετινά Χριστούγεννα κάνει έκκληση να τερματιστούν οι συγκρούσεις στους Αγίους Τόπους και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η πρόσφατη επίσκεψη της Υφυπουργού Εξωτερικών, Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, στην έδρα του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και η συνομιλία της με τον Πατριάρχη κ.κ. Θεόφιλο για κρίσιμα θέματα του Πατριαρχείου, επιβεβαίωσαν και την στροφή της Ελλάδας σε αυτό το μέτωπο.
Ο Μακαριώτατος χαρακτήρισε την επίσκεψη ως «ισχυρό μήνυμα προς πολλές κατευθύνσεις», υπογραμμίζοντας την σημασία της, υπό το φως των κλιμακούμενων απειλών έναντι του Προσκυνηματικού Καθεστώτος και των αυξανόμενων προκλήσεων έναντι των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους Αγίους Τόπους. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Μακαριώτατος εξέφρασε τις ανησυχίες του, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που αφορούν τους περιορισμούς έκδοσης αδειών παραμονής (vizas) σε κληρικούς και φοιτητές, ιδιαιτέρως την άρνηση του κράτους του Ισραήλ να προβεί στην έκδοση αδειών παραμονής σε μαθητές κάτω των 15 ετών, που φοιτούν στην Πατριαρχική Σχολή Σιών. Εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για τις μη εξουσιοδοτημένες κατασκευαστικές δραστηριότητες πέριξ της Λαύρας του Αγίου Σάββα και τις συνεχιζόμενες δυσκολίες έκδοσης ταυτοτήτων σε μέλη της Αδελφότητος, τα οποία διαμένουν στην χώρα επί δεκαετίας.
Ωστόσο, ο Πατριάρχης δεν έμεινε μόνο στις ανησυχίες αλλά επέδωσε στην κ. Παπαδοπούλου επιστολή, μέσω της οποίας παροτρύνει την Ελληνική Κυβέρνηση να παράσχει βοήθεια στην αντιμετώπιση των θιγομένων σε αυτήν θεμάτων. (Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά για τη συνάντηση)
Η Εκκλησία της Ελλάδος και τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Ιεροσολύμων
Εκτός όμως από την έντονη κινητικότητα σε πολιτικό επίπεδο τα Παλαίφατα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Ιεροσολύμων γνωρίζουν ότι έχουν διαρκώς στο πλευρό τους την αδελφή Εκκλησία της Ελλάδος. Ήδη από την Ιεραρχία του περασμένου Οκτωβρίου ο Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου, Μακριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος μιλώντας για τους πολέμους που διεξάγονται αυτή την περίοδο είχε εκφράσει την ανησυχία του για τα παλαίφατα Ορθόδοξα Πατριαρχεία της Αντιοχείας και των Ιεροσολύμων, εκφράζοντας στον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αντιοχείας κ.κ. Ιωάννη και στον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλο και τους περί αυτούς Κληρικούς και λαϊκούς την συμπαράστασή του και μάλιστα εμπράκτως, εφόσον χρειασθεί.
Άμεση ήταν η αντίδραση της Εκκλησίας της Ελλάδος και κατά την πρόσφατη κρίση που ξέσπασε στη Συρία μετά την ανατροπή Άσαντ. Εκτός από την δήλωση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου ακι την τηλεφωνική επικοινωνία που ο ίδιος είχε με τον Πατριάρχη Ιωάννη, η Διαρκής Ιεράς Σύνοδος χαρακτήρισε ως ανοσιούργημα απέναντι στην ιστορία πιθανή εκρίζωση του Ορθόδοξου Χριστιανισμού από την Συρία. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος εκτός από την ευχή να μη διασαλευθεί αυτή η ειρηνική και εποικοδομητική συμβίωση χριστιανών και μουσουλμάνων στη Συρία, αλλά να εξακολουθήσει να υπάρχει ο αμοιβαίος σεβασμός, ο οποίος ήταν η βάση αυτής της αρμονικής σχέσης, απηύθυνε έκκληση τόσο προς την Ελληνική Κυβέρνηση, όσο και προς τη διεθνή κοινότητα να αναλάβουν τάχιστα πρωτοβουλίες. Πρωτοβουλίες για την επικράτηση της ειρήνης στην περιοχή, την προστασία του άμαχου πληθυσμού, την αποτροπή της ανθρωπιστικής τραγωδίας, καθώς και τη διασφάλιση της παρουσίας του παλαιφάτου Ορθοδόξου Πατριαρχείου Αντιοχείας και των Χριστιανών στην περιοχή.
Η Εκκλησία της Ελλάδος στέκεται έμπρακτα στο πλευρό κάθε δοκιμαζόμενης αδελφής Εκκλησίας και το έχει αποδείξει και στο πρόσφατο παρελθόν, όταν η Συρία δοκιμάστηκε από τους φονικούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου 2023, άμεσα στήθηκε μία γέφυρα αλληλεγγύης για την συγκέντρωση βοήθειας. Το προϊόν της βοήθειας αυτής είχε παραδώσει ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ο οποίος είχε επισκεφθεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας λίγες εβδομάδες μετά την καταστροφή. Όπως τότε, έτσι και τώρα η Εκκλησία της Ελλάδος δηλώνει παρούσα για την στήριξη στην αδελφή Εκκλησία της Αντιόχειας όποτε και εάν χρειαστεί.
Κεντρική φωτογραφία: Χρήστος Μπόνης