Η Ημέρα της Ερυθράς Χειρός τιμάται κάθε χρόνο στις 12 Φεβρουαρίου με σκοπό να θυμίσει και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες του κόσμου για τα παιδιά που στρατεύονται παρά τη θέλησή τους σε πολέμους και ένοπλες συγκρούσεις. Πρόκειται για τη χειρότερη μορφή παιδικής κακοποίησης.Το σύγχρονο αυτό παιδομάζωμα έχει συχνά ως στόχο παιδιά Χριστιανικών Οικογενειών, τα οποία πέφτουν θύματα απαγωγής σε τρυφερή ηλικία.
- Της Δέσποινας Σωτηρίου
Παραδείγματα εκτεταμένης χρησιμοποίησης παιδιών ως στρατιωτών παρατηρούνται κυρίως σε χώρες της Αφρικής (Κονγκό, Ρουάντα, Ουγκάντα, Σουδάν, Ακτή Ελεφαντοστού), αλλά και στις Φιλιππίνες, τη Μυανμάρ (Βιρμανία) και την Κολομβία. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός τους ανέρχεται σε περίπου 300.000, το ένα τρίτο των οποίων είναι κορίτσια.
Η Ημέρα της Ερυθράς Χειρός καθιερώθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2002, όταν τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των Παιδιών στις Ένοπλες Συγκρούσεις. Η Ελλάδα επικύρωσε τη συνθήκη στις 22 Οκτωβρίου 2003.
Ο «Συνασπισμός για τη μη χρησιμοποίηση Παιδιών ως Στρατιωτών», που εδρεύει στο Λονδίνο και έχει την πρωτοβουλία των εκδηλώσεων, περιλαμβάνει στους κόλπους του οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Human RightWatch) και συνεργάζεται με τη UNICEF, τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Unicef από το 2005, περισσότερα από 93.000 παιδιά έχει επαληθευτεί ότι στρατολογήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν σε εμπόλεμες καταστάσεις, αν πιστεύεται ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος.
Συχνά αναφέρονται ως «παιδιά στρατιώτες», αυτά τα αγόρια και τα κορίτσια υφίστανται εκτεταμένες μορφές εκμετάλλευσης και κακοποίησης που δεν αποτυπώνονται πλήρως με αυτόν τον όρο. Τα αντιμαχόμενα μέρη χρησιμοποιούν τα παιδιά όχι μόνο ως μαχητές, αλλά και ως μάγειρες, αχθοφόρους, φρουρούς, αγγελιοφόρους και άλλα. Πολλά, ιδιαίτερα τα κορίτσια, υφίστανται επίσης βία λόγω φύλου.
Τα παιδιά γίνονται μέρος μιας ένοπλης δύναμης ή ομάδας για διάφορους λόγους. Μερικοί απάγονται, απειλούνται, εξαναγκάζονται ή χειραγωγούνται από ένοπλους παράγοντες. Άλλοι οδηγούνται από τη φτώχεια, αναγκάζονται να παράγουν εισόδημα για τις οικογένειές τους. Άλλοι πάλι συνεργάζονται για την επιβίωση ή για να προστατεύσουν τις κοινότητές τους. Ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους, η στρατολόγηση και η χρήση παιδιών από τις ένοπλες δυνάμεις αποτελεί σοβαρή παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Ενώ ζουν ανάμεσα σε ένοπλους μαχητές, τα παιδιά βιώνουν αδιανόητες μορφές βίας. Μπορεί να τους ζητηθεί να συμμετάσχουν σε τρομακτικές τελετές εκπαίδευσης ή μύησης, να υποβληθούν σε επικίνδυνη εργασία ή να εμπλακούν σε μάχη – με μεγάλο κίνδυνο θανάτου, χρόνιου τραυματισμού και αναπηρίας. Μπορεί επίσης να είναι μάρτυρες, να υποφέρουν ή να αναγκαστούν να συμμετάσχουν σε βασανιστήρια και δολοφονίες.
Τα αντιμαχόμενα μέρη στερούν επίσης τα παιδιά τη διατροφή και τις υγιεινές συνθήκες διαβίωσης ή τα υποβάλλουν σε κατάχρηση ουσιών, με σημαντικές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική τους ευεξία.
Βομβιστές αυτοκτονίας
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε προσφάτως στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών από το 2009, περίπου 8.000 παιδιά έχουν απαχθεί από την Boko Haram. Και σύμφωνα με μια έκθεση της UNICEF, τουλάχιστον 117 από αυτά τα παιδιά έχουν χρησιμοποιηθεί ως βομβιστές αυτοκτονίας από το 2017 – και πάνω από το 80% από αυτά είναι κορίτσια.
Οι μαρτυρίες που περιλαμβάνονται στις εκθέσεις είναι συγκλονιστικές: Οι Χριστιανικές κοινότητες στη Νιγηρία ζουν κάτω από ένα καθεστώς τρόμο. Εξτρεμιστές εισβάλλουν στα σπίτια τους, καίνε τα χωριά τους, βιάζουν τις γυναίκες και τα μικρά κορίτσια, βασανίζουν, δολοφονούν και καταστρέφουν εκκλησίες.
Βομβιστής ετών 7
Σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα του Κέντρου Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας από το Πανεπιστήμιο του Yale από τους 134 βομβιστές αυτοκτονίας, των οποίων η ηλικία έχει ταυτοποιηθεί, το 60% ήταν έφηβοι και παιδιά. Ο νεότερος τρομοκράτης που έχει μέχρι σήμερα εντοπιστεί ήταν μόλις 7 ετών. Η Boko Haram χρησιμοποίησε τέσσερις φορές περισσότερα κορίτσια από αγόρια. Η Ellen Chapin, ερευνήτρια στο Yale δήλωσε στο CNN πως η οργάνωση έχει στρατολογήσει 42 έφηβα κορίτσια και 23 μικρά κορίτσια (12 ετών και κάτω), σε σύγκριση με 11 εφήβους και 5 μικρά αγόρια.
«Ας είμαστε σαφείς: τα παιδιά αυτά είναι τα θύματα και όχι οι δράστες», λέει ο Μanuel Fonten, περιφερειακός διευθυντής της Unicef για τη δυτική και τη κεντρική Αφρική. «Η παραπλάνηση των παιδιών και ο εξαναγκασμός τους να διαπράξουν θανάσιμες πράξεις είναι μία από τις πιο φρικτές πλευρές της βίας στη Νιγηρία και στις γειτονικές χώρες», προσθέτει. Επιπλέον, τα παιδιά που γεννήθηκαν από αναγκαστικούς γάμους ή ως συνέπεια της σεξουαλικής βίας «αντιμετωπίζουν επίσης τον στιγματισμό και τις διακρίσεις» στα χωριά τους και στους καταυλισμούς των εκτοπισμένων.