Την ώρα που ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενισχύει την επιθετική του ρητορική απέναντι στην Ελλάδα, και προχωρεί σε νέες προκλήσεις έχοντας στο στόχαστρο την Αγιά και τα ορθόδοξα προσκηνύματα, η έκθεση της Κομισιόν για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, αποτελεί κόλαφο για τις νεο-οθωμανικές τακτικές του σουλτάνου.
-
Της Δέσποινας Σωτηρίου
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι οι σχέσεις των δύο πλευρών έχουν επιδεινωθεί, ότι η Τουρκία είναι σε μεγάλη οπισθοδρόμηση στις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις που έχει κληθεί να εφαρμόσει και ότι η Άγκυρα δεν σέβεται τις σχέσεις καλής γειτονίας, ενώ πρέπει να σεβαστεί την εδαφική κυριαρχία όλων των κρατών μελών.
Στο κείμενο σημειώνονται οι επανειλημμένες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο και οι απειλητικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και σχετικά με την Κύπρο, όπως και η σοβαρή οπισθοδρόμηση της χώρας στους δημοκρατικούς θεσμούς, στα ανθρώπινα και στα θεμελιώδη δικαιώματα.
Η εσωτερική δημοκρατία
Αναφορικά με το κράτος δικαίου στο εσωτερικό της Τουρκίας, η Επιτροπή διαπιστώνει «σοβαρές ελλείψεις» στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. «Κατά την περίοδο αναφοράς, η δημοκρατική οπισθοδρόμηση συνεχίστηκε. Οι διαρθρωτικές ελλείψεις στο προεδρικό σύστημα παρέμειναν σε ισχύ. Οι βασικές συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και των οργάνων του δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί. Το Κοινοβούλιο συνέχισε να μην διαθέτει τα απαραίτητα μέσα για να λογοδοτήσει η κυβέρνηση. Η συνταγματική αρχιτεκτονική συνέχισε να συγκεντρώνει τις εξουσίες στο επίπεδο της Προεδρίας χωρίς να διασφαλίζει τον υγιή και αποτελεσματικό διαχωρισμό των εξουσιών μεταξύ της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας. Ελλείψει αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου και ισορροπίας, η δημοκρατική λογοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας εξακολουθεί να περιορίζεται στις εκλογές», αναφέρει το κείμενο της έκθεσης της Κομισιόν.
Η θρησκεία
Όσον αφορά την ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας, η Κομισιόν επισημαίνει οτι σοβαρό ζήτημα παραμένει η έλλειψη νομικής οντότητας προσωπικότητας των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων, ιδίως σε σχέση με την έλλειψη νομικού καθεστώτος των Πατριαρχείων.
Στην έκθεση γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο εγκαλώντας την Άγκυρο ότι δεν έχει ακόμα εφαρμόσει την οδηγία που δίνει στο Φανάρι το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τον τίτλο «Οικουμενικός».
Επίσης, τονίζει η έκθεση ότι ο νέος Εκλογικός Κανονισμός Κοινοτικών Ιδρυμάτων, ο οποίος προετοιμάζεται από το 2013 και δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2022, αυξάνει τον έλεγχο του κράτους στα μειονοτικά ιδρύματα σε κάθε στάδιο των εκλογών. Και προσθέτει ότι πρέπει να εφαρμοστούν οι αποφάσεις σε περιπτώσεις που σχετίζονται με περιουσίες θρησκευτικών κοινοτήτων.
Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του νόμου για τα ιδρύματα μειονοτικών κοινοτήτων, οι περισσότερες από τις προσφυγές για την επιστροφή περιουσιακών στοιχείων παρέμειναν σε εκκρεμότητα.
Ίμβρος και Τένεδος
Η Κομισιόν αναφέρει επίσης ότι το ψήφισμα 1625 (2008) του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας στα νησιά Ίμβρος και Τένεδος πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως.
«Υπάρχει επείγουσα ανάγκη αναθεώρησης της σχετικής νομοθεσίας για το ζήτημα των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας για μη μουσουλμανικές μειονότητες και άλλη νομοθεσία που καλύπτει όλα τα ζητήματα των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας για να διασφαλιστεί ένα πιο ολοκληρωμένο πλαίσιο», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Δημόσιοι πόροι
Η ΕΕ αναφέρει επίσης ότι τα ονοτικά σχολεία δεν λαμβάνουν δημόσιους πόρους, και καλεί την Αρχή Διαφήμισης Τύπου να έχει την ίδια αντιμετώπηση επιδοτήσεων και για εφημερίδες που διευθύνονται από μέλη της αρμενικής, ελληνικής, εβραϊκής και συριακής κοινότητας.
Η Ανατολική Μεσόγειος και τα Βαρώσια
Για την δραστηριότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο η έκθεση της Επιτροπής υπογραμμίζει ότι «η βελτιωμένη δυναμική των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας που παρατηρήθηκε από τον Δεκέμβριο του 2020, μετά την αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, επικράτησε για αρκετούς μήνες, πριν επαναληφθούν οι εντάσεις στο Αιγαίο τον Απρίλιο του 2022».
«Αν και δεν υπήρξαν μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες γεώτρησης από την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο κατά την περίοδο αναφοράς, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί. Τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν παράνομα την ερευνητική δραστηριότητα στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Οι στρατιωτικές ασκήσεις της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου συνεχίστηκαν. Παρά το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα, και ειδικότερα η ΕΕ, καταδίκασε τα μονομερή βήματα της Τουρκίας, η Τουρκία συνέχισε τις ενέργειές της για να ανοίξει περαιτέρω την περιφραγμένη πόλη των Βαρωσίων στην Κύπρο. Η Τουρκία πρέπει να δεσμευτεί απερίφραστα στις σχέσεις καλής γειτονίας, στις διεθνείς συμφωνίες και στην ειρηνική επίλυση διαφορών σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, προσφεύγοντας, εάν χρειαστεί, στο Διεθνές Δικαστήριο».