Με τα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης να διατηρούν πολύ ψηλά το θέμα της αλλαγής του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας σε τέμενος από μουσείο, προδικάζοντας την ανακοίνωση της σχετικής απόφασης ακόμα και σήμερα, ο Ορθόδοξος κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις με θλίψη και οργή.
Σύσσωμοι οι Προκαθήμενοι της Ορθοδοξίας έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους απέναντι στο δυσμενές αυτό ενδεχόμενο, παρέχοντας στήριξη και συμπαράσταση στον Οικουμενικό Πατριάρχη, παρακάμπτοντας οιεσδήποτε άλλες διαφωνίες: Η Αγία Σοφία έχει ενώσει τον Ορθόδοξο κόσμο.
Παρέμβαση στο θέμα, πραγματοποιήσε και η UNESCO, υπογραμμίζοντας ότι για οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας, θα πρέπει να ενημερωθεί. Ο διεθνής οργανισμός τόνισε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», ανέφερε.
«Για οποιαδήποτε μετατροπή πρέπει να ειδοποιηθεί η Unesco από το κράτος εκ των προτέρων, και θα πρέπει να υπάρξει νέα διαδικασία αξιολόγησης, εάν χρειάζεται, από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς», πρόσθεσε. Η Unesco υπογράμμισε ακόμη ότι έχει εκφράσει τις ανησυχίες της στις τουρκικές αρχές με επιστολές της και ότι επέδωσε ξανά το μήνυμα αυτό στον πρεσβευτή της Τουρκίας στην Οργάνωση. «Προτρέπουμε τις τουρκικές αρχές να αρχίσουν διάλογο προτού ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση η οποία θα μπορούσε να υπονομεύσει την οικουμενική αξία του μνημείου», σημειώνει.
Υπέρ της μετατροπής της Αγιά Σοφιάς σε τζαμί, αλλά χωρίς να χάσει το καθεστώς του Μουσείου, τάχθηκε και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίν Καλίν, υιοθετώντας λίγο πιο χαμηλούς τόνους.
Σε συνέντευξή του Πρακτορείο Ειδήσεων Anadolu, ο κ. Καλίν είπε μεταξύ άλλων ότι «το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας σε τζαμί δεν αφαιρεί από την αξία της Αγίας Σοφίας ως ιστορικό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς», ενώ έσπευσε να ξεκαθαρίσει πως «περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούν να την επισκέπτονται».
Ανέφερε, επίσης ως παράδειγμα το Μπλε Τζαμί και το Τζαμί Φατίχ τα οποία λειτουργούν τόσο ως τζαμιά, όσο και ως μουσεία, ενώ είπε ότι και ο καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, τόσο ως εκκλησία όσο και ως μουσείο.
«Ρωτήστε τους εκπροσώπους των χριστιανικών και εβραϊκών κοινοτήτων μας, θα σας πουν ότι δεν υπάρχει διάκριση στην Τουρκία εναντίον κανενός» είπε παρακάτω.
Αυτό που εξετάζει το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας είναι η νομιμότητα της απόφασης που ελήφθη το 1934, δέκα χρόνια μετά τη δημιουργία της σύγχρονης λαϊκής Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Μουσταφά Κεμάλ, για τη μετατροπή του κτιρίου σε μουσείο.
Υπενθυμίζεται ότι, τις τελευταίες ημέρες στα τουρκικά ΜΜΕ, φιλεξούνται δημοσιεύματα, άρθρα και συνεντεύξεις τα οποία προεξοφλούν την ομόφωνη απόφαση του ΣτΕ, τονίζοντας ότι αυτή είναι πιθανότερο να ανακοινωθεί σήμερα Παρασκευή 10 Ιουλίου.
Προστίθεται μάλιστα, ότι σχεδιάζεται η τέλεση εκδήλωσης και μουσουλμανικής προσευχής στην Αγία Σοφία, με την ευκαιρία των εκδηλώσεων για την επέτειο της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου. Οι εκδηλώσεις -αναφέρουν τα δημοσιεύματα- θα είναι ανάλογες αυτών που πραγματοποιήθηκαν κατά την θλιβερή επέτειο από την Άλωση της Πόλης τον περασμένο Μάιο.
Αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση της Βουλευτού του κουρδικού κόμματος HDP στην Τουρκία, η οποία δήλωσε ότι “η Αγία Σοφία χτίστηκε για εκκλησία και πρέπει να είναι μια εκκλησία”:
«Νομική ανάγκη» χαρακτήρισε ο Τούρκος Υπουργός Δικαιοσύνης Αμπντουλχαμίτ Γκιουλ την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τζαμί
«Δεν έχουμε τη δυνατότητα να εκφράσουμε γνώμη για την υπό εξέλιξη προσφυγή σχετικά με την Αγία Σοφία. Όταν ανακοινωθεί η απόφαση, θα τη μάθουμε μαζί με όλους. Πέρα όμως από αυτό, πιστεύω ότι είναι νομική ανάγκη να ανοίξει ξανά η Αγία Σοφία για λατρεία. Η Αγία Σοφία είναι ίδρυμα. Είναι νομική απαίτηση η Αγία Σοφία, η οποία ήταν τζαμί, να λειτουργήσει ξανά όπως ορίζει ο αρχικός σκοπός της»., δήλωσε στο TRT ο Υπουργός. Εκτίμησε ότι το θέμα είναι κυρίως νομικό και μετά πολιτικό, τονίζοντας μάλιστα ότι η Τουρκία είναι κράτος δικαίου: «Η ακρόαση έγινε και τώρα η διαδικασία έφτασε στο στάδιο της απόφασης. Πιστεύω ότι είναι μια απόφαση που θα ληφθεί από τη δικαιοσύνη, μια απόφαση που θα ληφθεί από τον πρόεδρό μας, επομένως, θα είναι μια απόφαση σύμφωνα με τις απαιτήσεις του έθνους μας».
Παράλληλα, διαβεβαιώνει για την προστασία της ιστορικής και πολιτιστικής αξίας του μνημείου, θεωρώντας, ωστόσο, ότι «πρωταρχικός σκοπός είναι να μετατραπεί σε τόπο λατρείας, είναι η προσδοκία ολόκληρης της κοινωνίας».