«Θα εκφράσω την εντονότατη δυσαρέσκειά μου, είναι προτιμότερο από το να δημιουργήσουμε μια κρίση (…) Δεν λείπουν τα τζαμιά στην Πόλη. Δεν είναι τρόπος αυτός να αντιμετωπίζεται η πολιτιστική κληρονομιά. Η Πόλη ήταν πρωτεύουσα του Βυζαντίου και της Ορθοδοξίας για πάνω από χίλια χρόνια. Εμείς προστατεύουμε τα μνημεία, δεν θα κάναμε ποτέ κάτι τέτοιο».
Αυτά δήλωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στην εκπομπή «Πρώτη Λέξη» του protothema.gr και τον Αντώνη Σρόιτερ με αφορμή τη λειτουργία της Μονής της Χώρας στην Κωνταντινούπολη σαν τζαμί. Μάλιστα χατακτήρισε περιττή και λανθασμένη επιλογή την κίνηση του Ερντογάν να μετατρέψει σε τζαμί τη Μονή της Χώρας. «Δεν πρέπει να αναβληθεί η επίσκεψη, πρέπει να διατηρούνται ανοιχτοί δίαυλοι», είπε απαντώντας στην ερώτηση για το αν θα έπρεπε να αναβληθεί η επίσκεψη στην Άγκυρα.
Ακόμη, κατά τη σημερινή συνάντησή του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στο Προεδρικό Μέγαρο, ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε ως παντελώς αχρείαστη την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζάμι: «Να εκφράσω και δημόσια την έντονη δυσαρέσκειά μου για την παντελώς αχρείαστη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί. Είναι μια ενέργεια που προσβάλλει την πλούσια ιστορία της ίδιας της Κωνσταντινούπολης. Θα θέσω το θέμα στον πρόεδρο Ερντογάν». (Διαβάστε αναλυτικα: Στον Ερντογάν θα θέσει τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί ο Κυριάκος Μητσοτάκης – Χαρακτηρίζει αχρείαστη τη βέβηλη ενέργεια)
Νωρίτερα, το κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει τη διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα μνημείων όπως της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, καταδικάζοντας παράλληλα την απόφαση της Τουρκίας να την μετατρέψει σε τέμενος. (Διαβάστε αναλυτικά: Υπουργείο Εξωτερικών Κύπρου για Μονή της Χώρας: Καταδικάζουμε απερίφραστα τέτοιες ενέργειες)
Διαβάστε αναλυτικά το απόσπασμα της συνέντευξης που αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τη Μονή της Χώρας:
*Αντώνης Σρόιτερ:* Σε λίγες μέρες ταξιδεύετε στην Τουρκία, θα συναντηθείτε με τον Πρόεδρο Erdoğan. Το «δώρο» που σας έκανε, εν όψει της επίσκεψης, ήταν η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί. Πολλοί εκτιμούν ότι ίσως αυτή η επίσκεψη θα έπρεπε να αναβληθεί κ. Πρόεδρε και να μην πάτε σε αυτό το ταξίδι. Ποια είναι η θέση σας;
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Δεν πρέπει να αναβληθεί η επίσκεψη, γιατί είναι σημαντικό να έχουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας. Και είναι πολύ καλύτερα να πάω ο ίδιος στον Πρόεδρο Erdoğan, να του εκφράσω την εντονότατη δυσαρέσκειά μου για την επιλογή αυτή της Τουρκικής Κυβέρνησης, από το να δημιουργήσουμε μία κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία θα ακυρώσει τα σημαντικά βήματα προόδου τα οποία έχουμε καταφέρει να πετύχουμε τον τελευταίο χρόνο.
Θέλω να θυμίσω ότι άμα δει κανείς μακροσκοπικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Ελλάδα δεν έχει μετακινηθεί από τις θέσεις της. Ο Πρόεδρος Erdoğan κάποτε έλεγε «Μητσοτάκης γιοκ» και, τελικά, υπό την πίεση των εξελίξεων και νομίζω ως αποτέλεσμα και της σωστής πολιτικής την οποία ασκήσαμε, καταφέραμε και ξανακαθίσαμε στο τραπέζι και πράγματι έχουμε κάποια σημαντικά μετρήσιμα αποτελέσματα. Δεν έχουμε παραβιάσεις και παραβάσεις εδώ και παραπάνω από έναν χρόνο.
*Αντώνης Σρόιτερ:* Όχι ότι η Τουρκία έχει μετακινηθεί από τις δικές της θέσεις, και για τα νησιά…
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Θα έρθω σε αυτό. Έχουμε μία καλή συνεργασία, με κάποιες αναταράξεις, στα ζητήματα της διαχείρισης του προσφυγικού προβλήματος. Έχουμε τη συμφωνία για τη διευκόλυνση της βίζας για τα 10 ελληνικά νησιά, η οποία έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς στα νησιά του Αιγαίου.
Άρα, έχουμε ένα καλύτερο κλίμα, αλλά δεν έχω αυταπάτες: η Τουρκία δεν έχει μετακινηθεί στις βασικές της θέσεις. Ούτε εμείς έχουμε μετακινηθεί όμως. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να συνομιλούμε, ότι δεν πρέπει να αναγνωρίζουμε την πρόοδο εκεί που την επιτυγχάνουμε.
Κι όταν έχουμε δύσκολα ζητήματα, τα κουβεντιάζουμε ανοιχτά. Εγώ δεν έχω καμία δυσκολία να το κάνω αυτό. Έχω συναντήσει πολλές φορές τον Πρόεδρο Erdoğan -δεν ξέρω, ίσως είμαι και ο Πρωθυπουργός πια που τον έχει συναντήσει τις περισσότερες φορές. Δεν έχω καμία δυσκολία να του μεταφέρω τη δυσαρέσκειά μου, αν θεωρώ ότι έχουν ξεπεραστεί από την Τουρκία κάποια αυτονόητα…
*Αντώνης Σρόιτερ:* Τι θα του ζητήσετε πάνω στο συγκεκριμένο θέμα; Γιατί να μεταφέρετε τη δυσαρέσκειά σας, την έχει μεταφέρει η κυβέρνηση ήδη φαντάζομαι, αλλά εδώ τώρα, δεν ξέρω αν υπάρχει μια πιθανότητα να αναστραφεί όλο αυτό.
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Δεν το γνωρίζω αυτό, αλλά δεν νομίζω ότι λείπουν τα τζαμιά στην Κωνσταντινούπολη. Η Μονή της Χώρας είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό μνημείο, παγκόσμιας πολιτιστικής σημασίας -αυτό δεν είναι ένα διμερές ζήτημα-, με ίσως τα πιο όμορφα ψηφιδωτά και αγιογραφίες από όλες τις βυζαντινές εκκλησίες.
Και εν πάση περιπτώσει, δεν είναι αυτός ο τρόπος να αντιμετωπίζεται η πολιτιστική κληρονομιά μίας πόλης όπως η Κωνσταντινούπολη, ούτε μπορεί να διαγραφεί από την ιστορία το γεγονός ότι υπήρξε η πρωτεύουσα του Βυζαντίου και της Ορθοδοξίας για παραπάνω από 1.000 χρόνια. Άρα, νομίζω ότι στα ζητήματα αυτά πρέπει να μπορεί κανείς να βλέπει την ιστορία με πολύ μεγαλύτερη γενναιοδωρία για να μην εργαλειοποιεί τη θρησκεία.
Εμείς, ας πούμε, προστατεύουμε τα μουσουλμανικά μνημεία, όπως έχουμε ευθύνη να κάνουμε. Δεν θα μπαίναμε εμείς ποτέ στον «πειρασμό» να κάναμε κάτι αντίστοιχο με αυτό το οποίο έκανε η Τουρκία. Ήταν μία περιττή και λανθασμένη επιλογή.
Η Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη
Η Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη είναι το σημαντικότερο μνημείο της εποχής των Παλαιολόγων και λόγω του μοναδικού του εικονογραφικού προγράμματος ένα από τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά δημιουργήματα της βυζαντινής τέχνης.
Το καθολικό της Μονής της Χώρας χτίστηκε μεταξύ 1077 και 1081 από τη Μαρία Δούκαινα, την πεθερά του αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού, πάνω σε παλαιότερο κτίσμα.
Το 1120 επισκευάστηκε ριζικά από τον γιο του Αλέξιου, τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό. Πολύ αργότερα, μεταξύ 1316 και 1321, ο Θεόδωρος Μετοχίτης, Λογοθέτης του Γενικού επί Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου και λόγιος με σημαντικό συγγραφικό έργο, ανακαινίζει το κτήριο, προσθέτει τον εξωνάρθηκα και το νότιο παρεκκλήσι και τα διακοσμεί με μωσαϊκά και τοιχογραφίες.
Το νότιο παρεκκλήσι προσαρτήθηκε και διακοσμήθηκε στα 1315-20 με δαπάνη του Μετοχίτη, με σκοπό να συμπεριλάβει τον τάφο του κτήτορα.
