Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα δέκα (10) νέες εγγραφές στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, εκ των οποίων τρεις από αυτές σχετίζονται με την Ορθόδοξη πίστη, στο γενικότερο πλαίσιο εφαρμογής, από το 2006 στην Ελλάδα, της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003).
Η διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι ετήσια και ξεκινάει τον Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η καθ’ ύλην αρμόδια Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Τα τρία νέα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας και βασίζονται στην Ορθόδοξη πίστη είναι τα εξής:
Το Μοιρολόι της Παναγίας, στην Κοπάνη Δωδώνης
Είναι πασχαλινά κάλαντα που ψάλλονται κάθε Μεγάλη Παρασκευή σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και στην Κοπάνη Δωδώνης. Τα κάλαντα αφηγούνται τον θρήνο της Παναγίας για τον μονογενή υιό της. Τα μέλη της κοινότητας Κοπάνης, η πλειονότητα των οποίων δεν κατοικεί πλέον μόνιμα στο χωριό, έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να ανανεώσουν τους κοινούς δεσμούς τους, συμμετέχοντας στο έθιμο που διατηρεί ζωντανή την παράδοση των προγόνων τους. Το Μοιρολόι της Παναγίας αναβιώνει στην Κοπάνη από το 2006, συνιστώντας μια σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας.
Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα
Πραγματοποιείται κατά τον τριήμερο εορτασμό των Αγίων Πέτρου και Παύλου, στα Σπάτα, στις 29 Ιουνίου, συνδυάζοντας στοιχεία της επίσημης χριστιανικής θρησκείας και της λαϊκής λατρείας. Κατά τον πανηγυρισμό προσφέρονται ζώα (ταύροι) ως τάμα, με το κρέας των οποίων παρασκευάζεται στιφάδο. Η παρασκευή του φαγητού απαιτεί τη συνεργασία όλων των κατοίκων του χωριού, που συνεισφέρουν εθελοντικά, ως εκπλήρωση του τάματος για υγεία και καλή σοδειά. Τα τελευταία χρόνια η κοινότητα, σεβόμενη τις παραμέτρους που διέπουν πλέον τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα, δεν τελεί την ταυροθυσία. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα αποτελεί μια εθιμική πρακτική που συμβάλλει στη διαφύλαξη της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας των κατοίκων των Σπάτων και ενισχύει τους δεσμούς που συνέχουν τους απανταχού Σπαταναίους με τον τόπο τους.
Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης, στο Καλαμπάκι Δράμας
Πρόκειται για θρησκευτικού περιεχομένου κάλαντα που τραγουδιούνται αντιφωνικά, στο Καλαμπάκι Δράμας, τη νύχτα της παραμονής έως το ξημέρωμα των Χριστουγέννων, από ομάδες ανύπαντρων νεαρών ανδρών, με τα οποία ανακοινώνεται από τους καλαντιστές η χαρμόσυνη είδηση της γέννησης του Χριστού. Τα κάλαντα συνοδεύονται από παινέματα για τον οικοδεσπότη και την οικογένειά του. Τα κάλαντα συνιστούν σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας Καλαμπακίου Δράμας, ιδιαίτερα των απογόνων προσφύγων, από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης.
Οι νέες εγγραφές έρχονται να προστεθούν σε αυτές του προηγούμενου μήνα. Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την εγγραφή είκοσι ενός (21) νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αρκετά εκ των οποίων βασίζονται στην Ορθόδοξη παράδοση.
Μέχρι στιγμής στο Εθνικό Ευρετήριο έχουν εγγραφεί περισσότερα από 80 στοιχεία, εκ των οποία πολλά σχετίζονται με την Ορθοδοξία. Μερικά εξ αυτών είναι:
• Μωμοέρια. Ένα έθιμο του δωδεκαημέρου |2015
• Ιερά Δάση των χωριών του Ζαγορίου και της Κόνιτσας |2015
• Ψαλτική Τέχνη |2015
• Το Παραδοσιακό Πανηγύρι του Συρράκου |2016
• Το Πανηγύρι του Αγίου Συμεών (Άη Συμιού) στο Μεσολόγγι |2018
• Το τσακώνικο μνημόσυνο στη Βασκίνα| 2018
• Καρπάθικο Γλέντι | 2019
• Το έθιμο του Αϊ-Γιώρη (Αγίου Γεωργίου) στη Νεστάνη Αρκαδίας | 2019
• Καλαθοπλεκτική στη Βωλάξ Τήνου | 2019
• Τεμπελέκια (παραδοσιακά κάλαντα της Νέας Βύσσας) | 2019
• Παναγία Μεσοσπορίτισσα, Εορτή της Παναγίτσας στα «Αρχαία» | 2020
• Το Πανηγύρι της Αγίας Αγάθης στο Αιτωλικό | 2020
• Η μεταφορά της εικόνας του Αγιώργη από τα Άνω στα Κάτω Δολιανά και αντίστροφα | 2020
• Tα Πανηγύρια της Ικαρίας | 2021
• Τηγανίτες τ’ Αγιού στην Κέρκυρα | 2021
• Μελεκούνι Ρόδου: Παρασκευή και κατανάλωση | 2021
• Η Καλαντήρα στο Μανδράκι Νισύρου | 2021