Ο Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.), Μέλος της Βουλής των Ελλήνων, δρ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, εξουσιοδοτηθείς από τη Διεθνή Γραμματεία της Δ.Σ.Ο., που πραγματοποιήθηκε με τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη, 17 Μαρτίου 2021, προέβη στην ακόλουθη δήλωση για την προστασία των Χριστιανικών Μνημείων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ:
«Η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας επανειλημμένως έχει διακηρύξει την ανάγκη διαφύλαξης των μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού, απέναντι σε αποφάσεις και πράξεις που τα απειλούν με καταστροφή, παραποίηση της ταυτότητάς τους ή αλλοίωση του χαρακτήρα τους. Η ανθρωπότητα έχει επιδείξει σημαντική πρόοδο στην ανάδειξη της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, η οποία συμπεριλαμβάνει θρησκευτικά και λατρευτικά μνημεία, που είτε συνεχίζουν να έχουν αυτή την λειτουργία είτε όχι.
Ο σύγχρονος πολιτισμός αντιλαμβάνεται και σέβεται την τεράστια ιστορική και πνευματική αξία των μνημείων, μέσω της οποίας λαμβάνει χώρα ένας γόνιμος διάλογος με το ιστορικό παρελθόν και τις υψηλές συλλήψεις του ανθρώπινου πνεύματος, απαραίτητο στοιχείο για την περαιτέρω πορεία της σκέψης και την εμβάθυνση των κοινών αξιών μας. Επιπλέον, ο ενδεδειγμένος σεβασμός σε κάθε θρησκευτικό και λατρευτικό μνημείο συνεισφέρει στην αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων, και εντέλει συμβάλλει στην ειρηνική συνύπαρξη.
Δυστυχώς, όμως, συνεχίζουν μέχρι τις μέρες μας να συμβαίνουν γεγονότα τα οποία καταπατούν αυτές τις αρχές. Καταγράφονται αυθαίρετες μετατροπές χώρων λατρείας, συχνά με μακρά ιστορική παρουσία αλλά και αισθητική και καλλιτεχνική αξία, σε χώρους τέλεσης αλλότριων προς τα μνημεία θρησκευτικών εκδηλώσεων ή άλλων λειτουργιών. Πρόσφατα, με απόφαση της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας, o ναός της Αγίας Σοφίας μετετράπη σε μουσουλμανικό τέμενος, παρότι χτίστηκε τον 6ο αιώνα και συγκαταλέγεται στον επίσημο κατάλογο των προστατευόμενων μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Άλλοτε, πάλι, καταστρέφονται εντελώς για να μη μαρτυρούν την από αιώνων παρουσία άλλων λαών, θρησκειών και πολιτισμών σε αυτά τα εδάφη. Τέτοια γεγονότα έχουν καταγραφεί σε πολλές περιπτώσεις στο Κόσοβο και Μετόχι, στα υπό κατάληψη τμήματα των εδαφών στη Συρία και το Ιράκ και στα κατεχόμενα από τον τουρκικό στρατό εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Βάση των προαναφερθέντων, ως εκπρόσωποι κοινοβουλίων πολλών χωρών, θεωρούμε απαραίτητο κάθε φορά να εκφράζουμε την κατηγορηματική μας διαφωνία σε ανάλογες πρακτικές και να καλέσουμε τους διεθνείς οργανισμούς και τις κυβερνήσεις να μην επιτρέψουν την τέλεσή τους.
Σχετικά μ’ αυτό, θέλουμε ιδιαίτερα να εστιάσουμε την προσοχή όλων στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί την επαύριον του αιματηρού πολέμου στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ως αποτέλεσμα της Τριμερούς Δήλωσης, που υπογράφηκε στις 9 Νοεμβρίου του 2020, εκτεταμένα εδάφη με πολιτιστικούς θησαυρούς, των Αρμενίων και της Αποστολικής Χριστιανικής Εκκλησίας, μεγάλης θρησκευτικής, ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας για τον οικουμενικό πολιτισμό, βρίσκονται πλέον υπό τη διαχείριση του Αζερμπαϊτζάν.
Θεωρούμε ότι αυτά τα μνημεία χρήζουν άμεσης καταγραφής και προστασίας από τη διεθνή κοινότητα και τους αρμόδιους διεθνείς φορείς.
Καλούμε, λοιπόν, τον ΟΗΕ και την UNESCO να συμβάλλουν στην προστασία του πολιτιστικού πλούτου και των μνημείων των Αρμενίων που βρίσκονται πλέον υπό τη διαχείριση του Αζερμπαϊτζάν και να μην επιτρέψουν αλλαγές στη χρήση τους ή την καταστροφή τους. Τυχόν ολιγωρία ή έλλειψη ενδιαφέροντος μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες σε μνημεία που ανήκουν σε ολόκληρη την ανθρωπότητα».