Η ευθύνη της Ορθόδοξης θεολογίας για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη στον κόσμο
Την 5η Πανελλήνια Συνάντηση Θεολόγων με σκοπό την ανάπτυξη του θεολογικού και διεπιστημονικού διαλόγου και της παιδαγωγικής προσέγγισης της θεολογικής γνώσης διοργανώνει ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος «ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης».
Η 5η Πανελλήνια Θεολογική Συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, 2-4 Σεπτεμβρίου 2022, λίγο πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι της σχολικής χρονιάς, στον φιλόξενο και λειτουργικό χώρο της Ελληνογαλλικής Σχολής Ουρσουλινών (Ψυχάρη 10), με θέμα:
Η ευθύνη της ορθόδοξης θεολογίας για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη στον κόσμο
Ο πόλεμος και η βία δεν είναι κακά που επιβάλλονται έξωθεν, αλλά τρέφονται και προετοιμάζονται μέσα στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, και μεταξύ κοινωνιών και λαών ως κορύφωση άλλων μορφών κακού, όπως η ανελευθερία, η αδικία ή η απληστία και η αφιλανθρωπία. Σ’ αυτή την οπτική δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στους πολέμους που πλήττουν τον ανεπτυγμένο κόσμο και αυτούς που αφανίζουν τους φτωχούς και αφανείς που βρίσκονται στην περιφέρεια του πλανήτη.
Χρέος της Ορθόδοξης θεολογίας είναι να διαπαιδαγωγεί προς το όραμα της Βασιλείας του Θεού, όπου δεν θα υπάρχει πόνος και θάνατος, και να μαρτυρεί γι’ αυτήν με την ιστορική της δράση και τη διακονία αγάπης, ειδικά μάλιστα σε μια εποχή που η ίδια η θεολογία και η ορθόδοξη παράδοση χρησιμοποιούνται ως νομιμοποιητικός λόγος βίας και εξόντωσης του διαφορετικού ή του αλλόπιστου.
Ο ΚΑΙΡΟΣ επιχειρεί να διερευνήσει αυτή τη μαρτυρία (όπως και κατά το παρελθόν στα συναφή ζητήματα της προσφυγιάς, της κλιματικής καταστροφής και της αμαύρωσης του ανθρώπινου προσώπου από πολιτικές ή τεχνοκρατικές εξουσίες) τόσο γενικά, όσο και ειδικά, σε σχέση με το μάθημα των Θρησκευτικών προσκαλώντας σ’ έναν γόνιμο διάλογο λόγιους κληρικούς, γνωστούς διανοητές, Πανεπιστημιακούς δασκάλους και μάχιμους εκπαιδευτικούς.
Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει, όπως κάθε φορά στις Πανελλήνιες συναντήσεις μας έχουμε καθιερώσει, μία κεντρική εισήγηση, θεματικές εισηγήσεις σε στρογγυλές τράπεζες πάνω σε συγκεκριμένες υποενότητες, συζητήσεις και παρεμβάσεις, καθώς και ομάδες – εργαστήρια διδακτικής των θρησκευτικών, που θα επικεντρώνονται σε πτυχές των θεματικών υποενοτήτων. Ειδικά για τα τακτικά μέλη του ΚΑΙΡΟΥ θα πραγματοποιηθεί και η Ετήσια Γενική Συνέλευση μέσα στο τριήμερο αυτό.
Ανακοινώνεται το αναλυτικό πρόγραμμα της τριήμερης συνάντησης και όπως ίσχυσε και στην προηγούμενη (με φυσική παρουσία) 3η Συνάντηση, προβλέπεται περίοδος πρώιμης εγγραφής (earlybird) για όλες και όλους με πολύ χαμηλό κόστος. Η περίοδος αυτή θα ισχύσει μέχρι και τις 10 Iουλίου 2022.
Γενική Συμμετοχή – Εγγραφές
A. Πρώιμες εγγραφές (earlybird) για θεολόγους εκπαιδευτικούς μέχρι και 10 Ιουλίου: 20 €
Εγγραφές από 11 Ιουλίου μέχρι και τις ημέρες του Συνεδρίου: 30€.
Β. Πρώιμες εγγραφές για νέους/ες αδιόριστους/ες θεολόγους, νέους/ες ερευνητές/τριες, φοιτητές/τριες μέχρι και 10 Ιουλίου: 10 €
Εγγραφές από 11 Ιουλίου μέχρι και τις ημέρες του Συνεδρίου 20€.
Οι πρώιμες εγγραφές (earlybird) και οι προεγγραφές, γίνονται με κατάθεση χρημάτων στον παρακάτω λογαριασμό, στην οποία θα πρέπει να φαίνεται το όνομα και το επώνυμο του καταθέτη.
ΑLPHA BANK
IBAN: GR 4901402140214002310004435
(Δικαιούχοι: ΠΑΝΑΓΑΚΗΣ ΑΝΤ., ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡ., ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡ.)
Όσες και όσοι εγγραφούν πρώιμα ή προεγγραφούν:
• αποστέλλουν στην ηλ. διεύθυνση kairos.theologoi@gmail.com ειδοποίηση είτε με σαρωμένο αντίγραφο κατάθεσης είτε με το όνομα και τον αριθμό καταθετηρίου, για να δηλώσουν την προεγγραφή τους.
• Συμπληρώνουν την παρακάτω φόρμα εγγραφής με τα στοιχεία τους και την επιλογή τους σε εργαστήρια του Σαββάτου και της Κυριακής (π.χ. Σάββατο-εργαστήριο 3 & Κυριακή-εργαστήριο 1):
https://bit.ly/3Ouvc75
Οδηγίες Πρόσβασης στον χώρο της συνάντησης
Ελληνογαλλική Σχολή Ουρσουλινών (Ψυχάρη 10, Ν. Ψυχικό)
Α. ΛΕΩΦΟΡΕΙΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
550 (Π. Φάληρο – Κηφισιά) στάση «Φάρος»
610 (Αμπελόκηποι – Φιλοθέη) στάση « Φάρος»
Α7 (Στουρνάρη – Κηφισιά) στάση « Φάρος»
Απόσταση από σχολείο: περίπου 200 μέτρα
Β. Γραμμή μετρό [προς αεροδρόμιο]
Σταθμός «Εθνική Άμυνα»
Aπόσταση από σχολείο: περίπου 750 μέτρα
Εργαστήρια
Επίσης κατά τη διάρκεια της συνάντησης και συγκεκριμένα το Σάββατο (3-9-2022) και την Κυριακή(4-9-2022) θα λειτουργήσουν διπλά εργαστήρια, οι περιγραφές και οι συντελεστές των οποίων περιέχονται στο συνοδευτικό κείμενο. Οι ενδιαφερόμενοι/ες πρέπει επομένως μαζί με την εγγραφή τους (πρώιμη ή όχι) να δηλώσουν και τα εργαστήρια που προτίθενται να παρακολουθήσουν κατά τις προαναφερόμενες ημέρες.
Πρόγραμμα 5ης Πανελλήνιας Συνάντησης Θεολόγων
Παρασκευή, 2 Σεπτεμβρίου 2022 (16.00 – 20.30)
16.00– 17.00: Προσέλευση (παραλαβή φακέλων-εγγραφή σε εργαστήρια)
17.00 – 17.30: Έναρξη-Καλωσόρισμα-Χαιρετισμοί
17.30– 18.15: Κεντρική εισήγηση
Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Ομότ. Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ
18.15 – 18.45: Διάλειμμα – καφές
18.45– 19.45: Κριτικές αποκρίσεις
– Νίκος Ασπρούλης, Δρ Θεολογίας, Αναπληρωτής Διευθυντής Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου
– Νίκος Κοσμίδης, ΜΑ Θεολογία
19.45– 20.30: Συζήτηση
Σάββατο 3/9/2022 (9.00 – 15.00)
9.00 – 11.00: Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών του ΚΑΙΡΟΥ
11.00 – 11.30:Διάλειμμα – καφές
11.30–13.00: 1ηστρογγυλή τράπεζα (και συζήτηση)
Παγκόσμιες εθνικές και πολιτιστικές συγκρούσεις, ο ρόλος της θρησκείας και η θεωρία του «δίκαιου πολέμου»
– Χριστόφορος Αρβανίτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ανωτάτης Πατριαρχικής Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης
– Νικόλας Σεβαστάκης, Kαθηγητής Tμήματος Πολιτικών Eπιστημών ΑΠΘ
– π. Βασίλειος Θερμός, Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων. Αναπληρωτής Kαθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών
– Μητροπολίτης Νιγηρίας κ. Αλέξανδρος Γιαννίρης
Συντονιστής: Δημήτριος Μόσχος
13.00 – 14.30: Διάλειμμα (ελαφρύ γεύμα)
14.30– 16.30: 1ος κύκλος εργαστηρίων (6 εργαστήρια)
Κυριακή 4/9/2022 (11.00 – 15.00)
11.30 πμ -12.30 μμ: 2η στρογγυλή τράπεζα (και συζήτηση)
Για μια κοινωνική και παιδαγωγική απάντηση απέναντι στη βία στη ζωή του κόσμου
– Γκέλυ Αρώνη, ΜΑ &PhDΚοινωνικής Ψυχολογίας, Προϊσταμένη Μονάδας Ένταξης & Υποστήριξης Ασυνόδευτων Ανηλίκων
– Άγγελος Βαλλιανάτος, Δρ Θεολογίας, τ. Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Δ.Ε., Εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας ΟΗΕ
– Ραϋμόνδος Αλβανός, Δρ Πολιτικής Επιστήμης, Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Καστοριά)
Συντονιστής: Άγγελος Βαλλιανάτος
12.30 – 14.30: 2ος κύκλος εργαστηρίων (6 εργαστήρια)
14.30 – 15.00: Κλείσιμο εργασιών 5ης Πανελλήνιας Συνάντησης Θεολόγων
Η Οργανωτική Επιτροπή:
Γιώργος Γκρίλης, Δημήτρης Μόσχος, Γιώργος Παπαδόπουλος, Χριστόφορος Παπασωτηρόπουλος
ΤΙΤΛΟΙ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ-ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1
Τίτλος: Ειρηνοποιοί σε καιρό πολέμου. Γίνεται;
Επιμορφωτής: Άγγελος Βαλλιανάτος, Δρ. Θεολογίας, Επιμορφωτής εκπαιδευτικών στα προγράμματα του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Wergeland.
Περιγραφή
Στο εργαστήριο θα διερευνήσουμε τη δυνατότητα κάθε ανθρώπου να εργάζεται για την ειρήνη, κάποιες προϋποθέσεις και χαρακτηριστικά των ειρηνοποιών και θα ασκηθούμε αρχικά σε αυτά με βιωματικό τρόπο. Θα συνδέσουμε το ζήτημα με το μάθημα «Η βασιλεία του Θεού και τα βασίλεια του κόσμου» της Β´ Λυκείου και το εκπαιδευτικό εργαλείο του Συμβουλίου της Ευρώπης «Οδοδείκτες για τη διδασκαλία σχετικά με τις θρησκείες και τις μη θρησκευτικές κοσμοθεωρίες στην διαπολιτισμική εκπαίδευση».
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2
Τίτλος: Η χριστιανική θεώρηση του ρόλου του ανθρώπου στη σχέση του με το φυσικό περιβάλλον
Επιμορφώτρια: Κρυσταλλία Γεωργοπούλου, ΜΑ στο Κανονικό Δίκαιο, θεολόγος-εκπαιδευτικός
Περιγραφή
Στο εργαστήριο θα διερευνήσουμε βιωματικά το βάθος και την έκταση με την οποία οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν την καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου ώστε να συναισθανθούμε την αναγκαιότητα της αλλαγής της στάσης απέναντι στο φυσικό περιβάλλον. Μέσα από τη βιβλική πρόταση «Και έλαβε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον ον έπλασε και έθετο αυτόν εν τω παραδείσω της τρυφής εργάζεσθαι αυτόν και φυλάττειν» και την ανάδειξη του ρόλου του ιερέα θα προσεγγίσουμε τη χριστιανική θεώρηση του ρόλου του ανθρώπου ως ιερέα της κτίσης και θα τοποθετηθούμε προσωπικά στο ζήτημα του είδους της ευθύνης του ανθρώπου απέναντι στο φυσικό περιβάλλον.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3
Τίτλος: Η έναρξη της διδασκαλίας στα Θρησκευτικά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο (;)
Επιμορφωτής: Μάριος Κουκουνάρας Λιάγκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδαγωγικής Επιστήμης και Θρησκευτικής Εκπαίδευσης, ΕΚΠΑ, Επιστημονικός Υπεύθυνος Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.-LearnInn ΕΚΠΑ.
Περιγραφή
Διαδραματίζει η εκπαίδευση, που παρέχουμε σήμερα, ουσιαστικό ρόλο στην οικοδόμηση του μέλλοντος και αντικατοπτρίζει το είδος του κόσμου που θέλουμε να δημιουργήσουμε για τις επερχόμενες γενιές; Καλλιεργούμε στην τάξη τον δημοκρατικό πολιτισμό;
Στο εργαστήριο θα επικεντρωθούμε στον σχεδιασμό της διδασκαλίας – ιδιαίτερα στην έναρξη κάθε διδασκαλίας, με βάση το μοντέλο του «Πλαισίου Αναφοράς Ικανοτήτων Για Δημοκρατικό Πολιτισμό» (Συμβούλιο της Ευρώπης, 2018) και τη Μετασχηματιστική Θρησκευτική Εκπαίδευση.
– Θα αναστοχαστούμε γιατί η σχέση της θρησκευτικής γνώσης με τη ζωή του/της μαθητή/τριας είναι καθοριστική όχι μόνο για τη μετασχηματιστική διδασκαλία, αλλά και για τον δημοκρατικό πολιτισμό.
– Θα διακρίνουμε, με βιωματικές δραστηριότητες, τις διαφορές στην έναρξη της διδασκαλίας, μεταξύ εξέτασης, αφόρμησης και βίωσης μίας εμπειρίας από τη ζωή του παιδιού, με βάση τα ΠΣ των Θρησκευτικών 2003, 2017 και 2021.
– Θα αποτιμήσουμε πώς η Θρησκευτική Εκπαίδευση μπορεί να συντελεί ώστε οι μαθητές και μαθήτριες να γνωρίζουν και να κατανοούν τις προκλήσεις, με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι/ες, όπως η βία, ο ανταγωνισμός, η αδικία κ.ά., καθώς και τις συνέπειες των αποφάσεών τους, αλλά και αυτά που είναι ικανοί/ες να κάνουν σήμερα και αύριο για να αλλάξουν, όσο μπορούν, τον κόσμο.
Στο εργαστήριο, θα αξιοποιηθεί υλικό από το συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ΙΚΥ, Erasmus+ Πρόγραμμα,STEPUP-DC [2019-1-EL01-KA203-062449], για την κατάρτιση των εκπαιδευτικών στις Δημοκρατικές παιδαγωγικές και την ανάπτυξη του δημοκρατικού ήθους στα σχολεία (https://www.stepup-dc.eu/el/).
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4
Τίτλος: Όταν η συνάντηση γίνεται σύγκρουση: Πόλεμος και ειρήνη
Επιμορφωτές:
– Απόστολος Μπάρλος, Θεολόγος, MΑ Θεολογίας, Εκπαιδευτής Ενηλίκων, Συγγραφέας διδακτικών βιβλίων θρησκευτικών, Μέλος της Επιμορφωτικής Ομάδας της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
– Βάσω Γώγου, Θεολόγος, Φιλόλογος, Εικονογράφος, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, Μέλος της Επιμορφωτικής Ομάδας της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
Περιγραφή
Η ιστορία του ανθρώπου είναι γεμάτη από βιαιότητες, εχθροπραξίες και συγκρούσεις ανάμεσα σε άτομα, ομάδες και λαούς. Όλες οι θρησκείες, ακόμη και η χριστιανική, δεν απέφυγαν στην καθημερινή τους πράξη τον πειρασμό της σύγκρουσης ερχόμενες σε αντίφαση με τις θεμελιακές αξίες ζωής που διδάσκουν. Στις αρχές του 21ου αιώνα πιστέψαμε ότι δεν θα ξαναζούσαμε τη φρίκη του πολέμου. Ο πόλεμος, όμως, συνεχίζει να είναι μια σκληρή πραγματικότητα και η ειρήνη διαρκές ζητούμενο. Στη σχολική τάξη αναγκαία η διερεύνηση του θέματος «πόλεμος και ειρήνη».
Στο εργαστήριο, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις διδακτικές τους πρακτικές πάνω στο θέμα: «Όταν η συνάντηση με τον άλλο γίνεται σύγκρουση: πόλεμος και ειρήνη». Αξιοποιώντας βιβλικά, εκκλησιαστικά και θεολογικά κείμενα της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης καθώς και βυζαντινές εικόνες και εικαστικά έργα, θα προσεγγίσουν τρόπους με τους οποίους θα ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές στο θέμα της προσωπικής ευθύνης για την επικράτηση της ειρήνης καθώς και για την αποτροπή κάθε είδους βίας και επιβολής. Παιδαγωγικός στόχος η καλλιέργεια κριτηρίων για τις βασικές αξίες της ζωής. Οι συμμετέχοντες, μέσα από βιωματικές και ενεργητικές τεχνικές, θα προσεγγίσουν διδακτικά και το θέμα «δίκαιος» και «ιερός» πόλεμος κάτω από την ορθόδοξη χριστιανική οπτική με παιδαγωγικό στόχο το μετασχηματισμό παραδοχών και στάσεων.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5
Τίτλος:
Όταν ο απόστολος Πέτρος έκοψε το αυτί του Μάλχου…Οι αυτόκλητοι «σωτήρες» και ο φαύλος κύκλος της βίας.
Επιμορφωτής: Χριστόφορος Παπασωτηρόπουλος, ΜΑ στις Επιστήμες της Αγωγής, εκπαιδευτικός Θεολόγος στο 8ο ΓΕΛ Πατρών.
Περιγραφή
Λίγο πριν τη σύλληψη του Ιησού στον κήπο της Γεθσημανής, ο απόστολος Πέτρος χτύπησε το δούλο του αρχιερέα, έσυρε το μαχαίρι του και του έκοψε το δεξί αυτί (Μθ,26,51-55). Τι ήταν αυτό που τον ώθησε σε αυτή τη βίαιη ενέργεια; Ο θυμός του; Η απόγνωσή του; Η πίστη του; Η σιγουριά του γι΄ Αυτόν που υπερασπιζόταν; Πώς και γιατί του απάντησε ο Χριστός;
Με αφορμή το περιστατικό αυτό, θα διερευνήσουμε (με ομάδες εργασίας και βιωματικές τεχνικές) τα χαρακτηριστικά του αυτόκλητου «σωτήρα», τον λαβύρινθο της ατομικής αυτοδικαίωσης και την απάντηση(;) στον φαύλο κύκλο της βίας, από τότε μέχρι σήμερα.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6
Τίτλος: Η συνάντηση με τον «Άλλο»: Η αντιμετώπιση της διαφορετικότητας
Επιμορφωτές:
– Χρήστος Φραδέλλος, ΜΑ Θεολογίας, θεολόγος εκπαιδευτικός, Μέλος της Επιμορφωτικής Ομάδας της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου
– Νικόλαος Τσιρέβελος, Δρ. Θεολογίας, θεολόγος-εκπαιδευτικός, Μέλος της Επιμορφωτικής Ομάδας της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου
Περιγραφή:
Η συνύπαρξη ανθρώπων διαφορετικής θρησκευτικής πίστης στον ίδιο τόπο δεν αποτελεί καινούριο φαινόμενο. Η συνύπαρξη αυτή πολλές φορές δοκιμάζεται και οδηγεί σε μίσος και καχυποψία. Η σύγχρονη Θρησκευτική Εκπαίδευση έχει το χρέος να αναδείξει τις θέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την ειρηνική συνύπαρξη με τις ετερότητες.
Στο πλαίσιο αυτό οι συμμετέχοντες/συμμετέχουσες στο εργαστήριο θα μπορούν:
– να αξιοποιούν τη θεολογία της Ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας για τις ετερότητες και την αντιμετώπιση της βίας και του φονταμενταλισμού στη διδακτική πράξη,
– να αναγνωρίζουν τις βασικές αρχές σχεδιασμού ενός μαθήματος διδασκαλίας με βάση τις θέσεις της Ορθόδοξης θεολογίας για τον διαθρησκειακό διάλογο της κοινότητας,
– να εξοικειωθούν με τεχνικές διδασκαλίας και περιεχόμενα από τον Ορθόδοξη θεολογία και που ευαισθητοποιούν σε ζητήματα όπως η περιθωριοποίηση και απόρριψη του άλλου και αναδεικνύουν την προσωπική ευθύνη απέναντι σε θέματα ετερότητας στην καθημερινή τους πρακτική.
Στο εργαστήριο, θα αξιοποιηθεί διδακτικό σενάριο και υλικό από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα EDUC8 για τη συμβολή των θρησκειών στην ανάσχεση της βίας. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου σε συνεργασία με Ευρωπαίους Εταίρους.