Πριν από την ύπαρξη των σύγχρονων μέσων μεταφοράς, πριν από τη δημιουργία της γραφής ή των ΜΜΕ που έκαναν γνωστή τη γοητεία ενός προορισμού, και πριν από την ύπαρξη επιπλέον εισοδήματος που μπορεί διατεθεί για ταξίδι και αναψυχή στη σύγχρονη εποχή, οι άνθρωποι επέλεγαν να μετακινηθούν σε έναν άλλο τόπο για να προσευχηθούν, να προσκυνήσουν και να γνωρίσουν θεματοφύλακες της πίστης τους.
Συνεπώς, ο προσκυνηματικός και θρησκευτικός τουρισμός «είναι η πρώτη μορφή τουρισμού που έχει καταγραφεί στην ανθρωπότητα», σημείωσε μιλώντας στην εκδήλωση “Τουρισμός – Ελλάδα: Στόχευση και δυνατότητες” η διευθύντρια Υπηρεσιών Εσωτερικού και Εξωτερικού του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.), Αγγελική Βαρελά.
Όπως εξήγησε η κυρία Βαρελά, οι τουρίστες που επιλέγουν, να ταξιδέψουν με αυτή τη στόχευση, ανήκουν στην κατηγορία των ταξιδευτών που χαρακτηρίζεται ως τουρισμός ατόμων «με ειδικά ενδιαφέροντα. Αυτή η κατηγορία τουριστών περιλαμβάνει πολλά είδη μεταξύ των οποίων τα ταξίδια πίστης, τα προσκυνήματα ή και θρησκευτικές αποστολές όπου επιστήμονες επισκέπτονται «έναν τόπο για να ολοκληρώσουν ένα έργο».
Όπως ανέφερε η διευθύντρια Υπηρεσιών Εσωτερικού και Εξωτερικού του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού για ένα μνημείο του είδους όπως π.χ έναν ιερό ναό στην Ελλάδα δεν ενδιαφέρονται μόνον οι Χριστιανοί αλλά πολλοί τουρίστες που θα φτάσουν σε έναν τόπο και τούτη η επιλογή τους φέρνει στο προσκήνιο έναν τομέα που είναι εξαιρετικά προσοδοφόρος και ανερχόμενος. Μόνον το 2018 η Ελλάδα κέρδισε περί τα 300.000.000 ευρώ από το παγκόσμιο εισόδημα, ενώ το ίδιο έτος 1,4 δισ. άτομα ταξίδεψαν στο πλαίσιο του θρησκευτικού τουρισμού, οι εισπράξεις έφτασαν τα 18 δισ. ευρώ και έγιναν 600 εκατομμύρια σχετικά ταξίδια διεθνώς.
Για κάθε χώρα, που φιλοδοξεί να πρωταγωνιστεί στον τομέα, τα σημαντικότερα όπλα είναι τα θρησκευτικά τοπόσημα κάτι που ισχύει και στη χώρα μας, όπου σημαντικό ενδιαφέρον θα κερδίσουν οι διαδρομές στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου, το ‘Αγιο Όρος, οι Ιερές Μονές, η Πάτμος, ιεροί τόποι στα νησιά όπως και τα Μετέωρα που μάλιστα συγκινούν, ιδιαίτερα τους Κινέζους επισκέπτες στη χώρα μας.
Η κυρία Βαρελά τόνισε πως κατά κανόνα οι τουρίστες του είδους, δεν ενδιαφέρονται για πολυτέλειες και χαρακτήρισε τον θρησκευτικό τουρισμό ως ένα “ευαίσθητο” είδος τουρισμού, αφού οι επισκέπτες «θέλουν να νιώσουν ανάταση για την ψυχή τους».
Σημαντική εξέλιξη σύμφωνα με την διευθύντρια Υπηρεσιών Εσωτερικού και Εξωτερικού του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού ήταν και η δημιουργία του Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων στη χώρα «μια εποικοδομητική πρωτοβουλία», όπως τη χαρακτήρισε, αφού από τη δημιουργία του το Γραφείο αυτό έχει προχωρήσει σε εξαιρετικές συνεργασίες και, μεταξύ άλλων, αναπτύξει και ένα διεθνές δίκτυο δημοσίων σχέσεων και με άλλες εκκλησίες και έχει προχωρήσει στην καταγραφή του πλούτου της Εκκλησίας ένα από τα πολλά απαραίτητα στοιχεία, ώστε να «δομηθεί το τουριστικό προϊόν» που ζητούν οι συγκεκριμένοι τουρίστες. Εξήγησε, επίσης, πως πολλές χώρες έχουν επενδύσει στην ανάπτυξη τουριστικών διαδρομών που είναι παράδειγμα προς μίμηση, ενώ κάθε χώρα έχει οργανώσει διαφορετικά το προϊόν της. Τα σκήπτρα στον τομέα κρατά το Βατικανό ενώ και η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο είναι χώρες με εξέλιξη στον τουριστικό αυτό χώρο.
«Δεν είναι δυνατό όλη η χώρα να οργανωθεί σε μια στιγμή. Κάθε τόπος θα πρέπει να αντιστοιχεί σε έναν θεματικό προορισμό», τόνισε η κυρία Βαρελά σημειώνοντας με έμφαση πως αυτός ο τουρισμός έχει να κάνει με την πίστη των ανθρώπων και το σχέδιο στη χώρα θα πρέπει να δομηθεί με πολλή προσοχή. Την ίδια ώρα παραδέχτηκε πως αυτή τη στιγμή στον τομέα αυτό έχουμε μια υποχώρηση αφού δύο βασικές αγορές, αυτές της Ρωσίας και της Ουκρανίας δεν ταξιδεύουν στην Ελλάδα αν και η προσπάθεια εστιάζει σε χώρες οδικά κοντά στη χώρα μας.
Σε ότι αφορά τα βήματα, που πρέπει να γίνουν, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, βασικό στοιχείο, σύμφωνα με την ίδια, είναι η σύνθεση ολοκληρωμένων θεματικών οδοιπορικών, ενώ σημαντικότατη παράμετρος επιτυχίας είναι η προστασία των μνημείων με κάθε μέσο και κύριος τρόπος επίτευξης του στόχου αυτού, η «ρύθμιση της ροής των επισκεπτών». Την ίδια ώρα κρίνεται απαραίτητη και η εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας. Όταν αυτή εμπλέκεται ενεργά, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες, μπορούν π.χ. να γίνουν και αναπαραστάσεις για να παρακολουθούν οι επισκέπτες. Οι, δε, ντόπιοι πρέπει να προσέχουν τα σχετικά μνημεία και να σχεδιάζουν την οποιαδήποτε δράση τους γύρω και μέσα σε αυτά με πολλή προσοχή και σύνεση.
Από την άλλη, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη αναπτύξει ιδιαίτερα τα σημεία αγορών ενώ σε πολλές χώρες υπάρχουν σε τέτοια μέρη ακόμη και καταστήματα με προϊόντα που σέβονται τους κανόνες βιωσιμότητας πάντα όπως π.χ στα μοναστήρια του Βελγίου και την μπύρα ή της Γαλλίας και της Ιταλίας με τοπικά προϊόντα. Όσο για τις προοπτικές του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού γενικά, η διευθύντρια Υπηρεσιών Εσωτερικού και Εξωτερικού του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού τόνισε πως «όταν έχουμε ηρεμία σε μια περιοχή η ανάπτυξη αυτού του είδους τουρισμού είναι δεδομένη».