Σε νέα παρέμβαση προχώρησε το βράδυ της Πέμπτης το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, καλώντας την Τουρκία να μην αλλοιώσει τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα και την ιστορικότητα της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, στον απόηχο της απόφασης που έλαβε η Άγκυρα να τη μετατρέψει σε τζαμί.
Ο Αμερικανός πρέσβης, αρμόδιος για τις διεθνείς θρησκευτικές ελευθερίες, Σαμ Μπράουνμπακ, σε ανάρτηση που έκανε στο twitter, υπογραμμίζει ότι «όπως ακριβώς και η Αγία Σοφία έτσι και η Μονή της Χώρας είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, το οποίο αποτελεί τμήμα των Ιστορικών Χώρων της Κωνσταντινούπολης που είναι ενταγμένοι στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO».
Like the Hagia Sophia, the Chora is an architectural masterpiece, part of the Historic Areas of Istanbul UNESCO World Heritage Site. 1/2
— Ambassador Sam Brownback (@IRF_Ambassador) August 27, 2020
«Απευθύνουμε έκκληση στην κυβέρνηση της Τουρκίας να διασφαλίσει ότι η πλούσια πολυπολιτισμική και θρησκευτική ιστορία του χώρου καθώς και τα εκπληκτικά ψηφιδωτά και τις νωπογραφίες – που δημιουργήθηκαν για να αντανακλούν το θαύμα και τη δόξα του Θεού – θα διατηρηθούν και ότι θα παραμείνουν προσβάσιμα σε όλους», καταλήγει στο μήνυμά του ο κ. Μπράουνμπακ.
«Η απόφαση του Προέδρου της Τουρκίας να μετατρέψει σε τέμενος, μετά την Αγία Σοφία, και τη Μονή της Χώρας, την μοναδική αυτή Κιβωτό της Ορθοδοξίας, είναι μια πράξη συμβολικής βίας» αναφέρει από την πλευρά της σε ανάρτησή της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και συνεχίζει:
«Μια πράξη υπαγορευμένη από πολιτική αλαζονεία, πολιτισμική ανασφάλεια, θρησκευτική μισαλλοδοξία, που καταδικάζει έναν θησαυρό χριστιανικής τέχνης και πολιτισμικής ευγένειας στην αφάνεια. Μια πράξη που όχι μόνο παραβιάζει κατάφωρα τη Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο και διακόπτει βάναυσα τον μακραίωνο διαπολιτισμικό διάλογο Ανατολής και Δύσης, αλλά κυρίως προσβάλλει τον βαθύ θρησκευτικό συμβολισμό του Μνημείου και πλήττει την πνευματική και αισθητική αρτιότητά του. Γιατί η Μονή της Χώρας είναι ένας τόπος που καλεί σε εσωτερική ενατένιση, ένας τόπος ψυχικής μέθεξης και πνευματικής ανάτασης, ανεξάρτητα από πολιτισμικές, θρησκευτικές, γλωσσικές, κοινωνικές διαφορές. Ένας τόπος συγκίνησης μπροστά στην έκφραση της δημιουργικής πνοής των ανθρώπων που έζησαν αιώνες πριν από μας, μπροστά στην ιδιοφυή εκδήλωση μιας πίστης που αγκαλιάζει και τον πλαστουργό και τα πλάσματά του.
Όταν το 1948 αποκαλύφθηκαν τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες της Μονής της Χώρας ενόψει της μετατροπής της σε μουσείο, ήρθε στο φως ένας κόσμος άφατης ομορφιάς και χειροπιαστής ζωής. Η πιο ζωντανή και ευφρόσυνη αποτύπωση της συνάντησης του θείου με το ανθρώπινο ως προς την απεικόνιση, η πιο δημιουργική σύμπλευση του λόγιου με το λαϊκό στοιχείο ως προς την τεχνοτροπία: o βίος της Παρθένου και τα παιδικά χρόνια του Χριστού, η γενεαλογία και ο κύκλος των θαυμάτων Του, “τα πιο ωραία και συγκινητικά ψηφιδωτά”, σύμφωνα με τον Γιώργο Σεφέρη. Πλαισιωμένες από τις πιο εκφραστικές μορφές αγίων και κοινών θνητών, φιλοτεχνημένες στις πιο θερμές αποχρώσεις, οι σκηνές του ορθόδοξου εορτολογίου που παρακολουθεί ο επισκέπτης να εκτυλίσσονται στο άνω τμήμα του ναού και στους θόλους του είναι υπέροχα δείγματα βυζαντινής τέχνης, μοναδικά σε ομορφιά και φυσικότητα. Η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τέμενος θα καταστήσει απρόσιτα και ανεπίσκεπτα μερικά από τα λαμπρότερα ίχνη ενός σπουδαίου πολιτισμού, θα ακυρώσει την ιστορικότητα και την καίρια πολιτισμική λειτουργία του μνημείου και θα αφαιρέσει πολύτιμες ψηφίδες από την οικουμενική κληρονομιά της παγκόσμιας τέχνης».