Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος (2023) από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, η οποία το τελευταίο διάστημα βρίσκεται στο στόχαστρο της γειτονικής Τουρκίας, που αφενός κατηγορεί την Ελλάδα για παραβίασή της και αφετέρου μιλά για την ανάγκη αναθεώρησής της.
- Της Δέσποινας Σωτηρίου
Η Συνθήκη της Λωζάνης υπεγράφη στις 24 Ιουλίου του 1923, στην ομώνυμη ελβετική πόλη από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις υπόλοιπες χώρες που πολέμησαν στον Ά’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στην Συνθήκη των Σεβρών συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ (που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη).
Η συμπλήρωση των εκατό χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, βρίσκει την Τουρκία να επιδίδεται σε ένα κρεσέντο προκλήσεων τόσο εναντίον της Ελλάδος , όσο και της Κύπρου. Και χρονικά συμπίπτει με την παράλληλη προσφυγή στις κάλπες και στις τρεις χώρες.
Στην Κύπρο
Οι Προεδρικές εκλογές του 2023 θα είναι οι δέκατες τρίτες προεδρικές εκλογές στην Κύπρο. Ο πρώτος γύρος θα λάβει χώρα στις 5 Φεβρουαρίου 2023.Ο δεύτερος γύρος των Προεδρικών Εκλογών θα διεξαχθεί μια εβδομάδα αργότερα στις 12 Φεβρουαρίου 2023. Με βάση αυτό το χρονοδιάγραμμα, η υποβολή υποψηφιοτήτων αναμένεται να γίνει στις 5 Ιανουαρίου 2023.
Στην Ελλάδα
Σε προεκλογική χρονιά εισέρχεται και η Ελλάδα με τον πρωθυπουργό να μην έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά του αναφορικά με την ημερομηνία διεξαγωγής. Αν και αρκετές ημερομηνίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ως επικρατέστερη φέρεται η 9η Απριλίου 2023, δηλαδή η Κυριακή των Βαΐων.
Η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση αναμένεται εντός Μαΐου, με την Κυριακή 21η Μαΐου 2023 να προβάλλεται ως η πιο πιθανή ημερομηνία για την επαναληπτική εκλογή που θα ακολουθήσει την άκαρπη, λόγω απλής αναλογικής, πρώτη κάλπη.
Ο υπουργός εσωτερικών Μάκης Βορίδης, σε συνέντευξή του στο Mega, πριν από λίγες ημέρες, τόνισε ότι ανάμεσα στις δύο κάλπες, θα μεσολαβήσουν περίπου 60 ημέρες. «Να υπολογίσετε ένα καθαρό διάστημα δύο μηνών από τη χρονική στιγμή που αποφασίζει ο πρωθυπουργός να διαλύσει τη Βουλή για την όλη διαδικασία» είχε πει χαρακτηριστικά.
Στην Τουρκία
Κλειστά κρατά τα χαρτιά του και Τούρκος πρόεδρος. Ωστόσο άφησε να εννοηθεί ότι θα είναι η τελευταία φορά που θα διεκδικήσει μια προεδρική θητεία στις εκλογές του , δηλώνοντας ότι στη συνέχεια θα παραδώσει τη σκυτάλη στους «νέους».«Θα ξεκινήσουμε την οικοδόμηση του αιώνα της Τουρκίας με την υποστήριξη που ζητάμε για τελευταία φορά προς το όνομά μας από τον λαό μας το 2023», δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσθέτοντας «Θα παραδώσουμε αυτή την ιερή σημαία στους νέους μας», πρόσθεσε.
Αλλά πότε θα γίνουν οι εκλογές στην Τουρκία;
Ο Ιούνιος μάλλον αποκλείεται μετά από την αναγγελία της ημερομηνίας των εισαγωγικών εξετάσεων για τα πανεπιστήμια της Τουρκίας που θα διεξαχθούν στις 17-18 Ιουνίου και επειδή η ημερομηνία του Μπαϊραμιού πέφτει στις 29 Ιουνίου.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν την 14η Μαΐου ως πιθανή ημερομηνία, ωστόσο έμπειροι αναλυτές βλέπουν πως ο Ερντογάν έχει απλώσει όλα τα χαρτιά, και με παρoχολογία αφενός και με ενίσχυση του εθνικιστικού φρονήματος αφετέρου, οπότε συμπεραίνουν πως πιθανόν να κινηθεί νωρίτερα και αιφνιδιαστικά.
Η Συνθήκη της Λωζάνης
Το κείμενο της Συνθήκης της Λωζάνης ουσιαστικά αντικατέστησε δύο άλλα κείμενα: Την συνθήκη των Σεβρών του 1920, η οποία είχε μεν υπογραφεί από τους Οθωμανούς, αλλά δεν έγινε δεκτή από το καθεστώς του Κεμάλ. Και την ανακωχή των Μουδανιών (Οκτώβριος 1922), ένα προσωρινό κείμενο για την κατάπαυση του πυρός, ουσιαστικά το τέλος της Μικρασιατικής εκστρατείας με όλα τα ολέθρια αποτελέσματα που γνωρίζουμε για τον ελληνισμό σ’ εκείνους τους τόπους.
Συμβαλλόμενοι ήταν από τη μια πλευρά η νεότευκτη κυβέρνηση της Μεγάλης Εθνοσυνελεύσεως της Τουρκίας (που έρχεται να αντικαταστήσει την παραπαίουσα εδώ και δεκαετίες Οθωμανική Άυτοκρατορία) και από την άλλη επτά χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας• οι υπόλοιπες ήταν η Βρετανική Αυτοκρατορία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ρουμανία και το τότε Σερβο-κροατικό-σλοβενικό κράτος.
«Φιλική» συμμετοχή είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Σοβιετική Ένωση και η Βουλγαρία. Επίσης, η Συνθήκη απαρτίζεται από το βασικό κείμενο συν άλλες 17 εξίσου σημαντικές συμβάσεις, πρωτόκολλα και δηλώσεις, κάποιες εκ των οποίων οριστικοποιήθηκαν πολύ πριν από το καλοκαίρι. Η υπογραφείσα συνθήκη ήταν το αποτέλεσμα της σχετικής διάσκεψης που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου 1922 μεταξύ των προαναφερομένων μελών.