Τρία χωριά με ξεχωριστό ενδιαφέρον, συνδέθηκαν με την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης της Καρδίτσας, καθώς βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από αυτήν. Το ΑΠΕ-ΜΠΕ επιχειρεί μία περιήγηση στην Καρδιτσομαγούλα, το Αρτεσιανό και το Παλαιοκκλήσι, με «ξεναγό» τον Πολιτιστικό Οδηγό που επιμελήθηκε το Μουσείο Πόλης του Δήμου Καρδίτσας.
Καρδιτσομαγούλα
Είναι το πλησιέστερο στην πόλη δημοτικό διαμέρισμα και διαθέτει θαυμάσια ρυμοτομία. Το χωριό πήρε την ονομασία του από τη νεολιθική μαγούλα, τον οικισμό, που βρισκόταν -κατά την παράδοση- στο κέντρο του, κάτω από τον ναό του Αγίου Δημητρίου.
Στην περιοχή, σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, υπάρχουν ίχνη κατοίκησης από την εποχή του χαλκού. Η «Μαγούλα» ή «μουσταφά Μαγούλα» ή «Μαγούλα του Καρδιτζίου» ήταν από τα μεγαλύτερα χριστιανικά χωριά του κάμπου στην Οθωμανική εποχή. Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας, η Καρδιτσομαγούλα εξαγοράστηκε από τον εθνικό ευεργέτη Κ. Ζάππα για να παραχωρηθεί στο ελληνικό δημόσιο και να διανεμηθεί σε ακτήμονες λίγα χρόνια μετά.
Στο χωριό σώζονται αρκετές ισόγειες πλίθινες οικίες με υπόγειο και χαγιάτι. Το πρόσφατα αναστυλωμένο δημοτικό σχολείο (σημερινό κοινοτικό γραφείο και αίθουσα εκδηλώσεων) και η εκκλησία άρχισαν να κατασκευάζονται στη δεκαετία του ’30, αλλά ολοκληρώθηκαν με τη λήξη του πολέμου. Το χωριό διαθέτει ακόμη ένα επιβλητικό δίτοξο πέτρινο γεφύρι από τις αρχές του 20ου αιώνα, στα όρια με το Μακρυχώρι και το δάσος του Αη-Λιά, έκτασης περίπου 20.000 στρεμμάτων, με πλούσια βλάστηση από αιωνόβιες βελανιδιές και φτελιάδες.
Αρτεσιανό
Βρίσκεται στον πολυσύχναστο οδικό άξονα Καρδίτσας-Τρικάλων. Στην περιοχή, όπως αναφέρεται στον πολιτιστικό οδηγό, έχουν εντοπιστεί αρκετές νεολιθικές θέσεις, όπως η γνωστή «Μαγουλίτσα» από την αρχαιότερη νεολιθική, σε ανασκαφές που πραγματοποίησε τη δεκαετία του ’50 η αρχαιολόγος Μαρία Παπαδοπούλου-Θεοχάρη. Το «Πιτσαρί» ήταν χωριό με σημαντικό χριστιανικό πληθυσμό από την πρώιμη οθωμανική περίοδο.
Το χαρακτηριστικό καμπαναριό του, χτισμένο από ντόπιο ψαμμόλιθο και συμπαγή τούβλα, στην είσοδο του προαυλίου του ναού των Αγίων Θεοδώρων, κατασκευάστηκε το 1888, σύμφωνα με λιθανάγλυφη επιγραφή. Ο ναός, στον τύπο της βασιλικής με τρούλο, χτίστηκε το 1899 αλλά ανακατασκευάστηκε έπειτα από τον σεισμό του 1954.
Το Αρτεσιανό είναι η γενέτειρα του μακαριστού αρχιεπισκόπου Σεραφείμ Τίκα, τα προσωπικά αντικείμενα του οποίου εκτίθενται σε αίθουσα του κοινοτικού καταστήματος.
Παλαιοκκλήσι
Η παλιά του ονομασία είναι Ίσαρι και με αυτήν αναφέρεται στις οθωμανικές πηγές, ως μικρό χριστιανικό χωριό, από τον 15ο αιώνα. Στην περιοχή έχει εντοπιστεί από τον αρχαιολόγο Δ. Θεοχάρη, στη δεκαετία του ’50, νεολιθικός οικισμός στη θέση Μαγούλα Τσαπόχα.
Είναι το πρώτο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Καρδίτσας, το οποίο συνδέθηκε με την πόλη με ποδηλατόδρομο, σε μία διαδρομή, δασωμένη στο μεγαλύτερο μέρος και όχι ιδιαίτερα πολυσύχναστη.
Το Παλαιοκκλήσι βρίσκεται στον οδικό άξονα, ο οποίος οδηγεί στο Φανάρι, με το μοναδικό βυζαντινό κάστρο της περιοχής, στα γραφικά Κανάλια και στο Μουζάκι, στους πρόποδες της ορεινής Αργιθέας.
Όπως τονίζει η δρ. Φωτεινή Λέκκα, επιστ. υπεύθυνη του Μουσείου Πόλης του Δήμου Καρδίτσας, πρόκειται για χωριά, τα οποία αποτελούν σχεδόν προάστια της πόλης της Καρδίτσας, διατηρώντας παράλληλα στενή σχέση με τη φύση. Κι όπως η πόλη απλώνει, απλώνεται και το Μουσείο της… Ήδη επέλεξε την Καρδιτσομαγούλα για να δημιουργήσει εκεί έναν δυναμικό Πολυχώρο για περιοδικές εκθέσεις, αποθήκευση και συντήρηση του υλικού.