Με την προσήκουσα ιεροπρέπεια, βαθιά κατάνυξη, αλλά και την καταιγιστική παρουσία του λαού του 7-ου Διαμερίσματος, αλλά και πλήθους άλλων αθηναίων, που συνέρευσαν από τα παρακείμενα διαμερίσματα, εορτάστηκε εχθές Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023, στον περικαλλή ομώνυμο ναό των Ιλισίων, η μνήμη του κορυφαίου μάρτυρα της χριστιανοσύνης Αγίου Χαραλάμπους, ή Αγίου Χαραλάμπη, όπως απεκαλείτο.
- Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Του πάνσεπτου ιερέως της Μαγνησίας, που με την απαρασάλευτη χριστιανική πίστη του, τον ενάρετο βίο του και το αδαμάντινο κοινωνικό ήθος του, άφησε ανέξάλειπτο το στίγμα του στα ορθόδοξα δρώμενα. Κατέλαμπε έτσι στα Ιλίσια, ο επιβλητικός ναός του Αγίου Χαραλάμπους, από τον σημαιοστολισμό των χρυσοπόρφυρων αετών του Βυζαντίου, αλλά και την γαλανόλευκη, καταδεικνύοντας την αδιαίρετη σχέση του ελληνικού λαού, με την τιμαλφή του μήτρα την ορθοδοξία. Ενώ διάστικτη ήταν η ατμόσφαιρα από τον άχραντο λυρισμό των πιστών, αλλά και τον κατανυκτικό χαρακτήρα της ιερής ημέρας. Κατά την ορθόδοξη παράδοση, ο Άγιος Χαράλαμπος, έζησε την περίοδο που αυτοκράτορας ήταν ο μεγάλος διώκτης των χριστιανών Σεπτίμιος Σεβήρος και παρέδωσε το πνεύμα του σε ηλικία 113 ετών, το 198 μ.Χ.
Ο λαμπρός μάρτυς της ορθοδοξίας άγιος Χαραλάμπης, ήταν παππάς στην Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Κήρυττε διαρκώς την αρετή, και την προσήλωση στην Χριστιανική πίστη. Το κήρυγμα του Αγίου Χαραλάμπους όμως εξόργιζε τους διοικητικούς παράγοντες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και έτσι όταν ο Σεβήρος ξεκίνησε τους διωγμούς κατά των Χριστιανών, ο έπαρχος Λουκιανός διέταξε τη σύλληψη και την δίκη του αγίου επειδή ήταν χριστιανός. Ο έπαρχος αξίωσε από τον Χαράλαμπο, να αποκηρύξει τον Χριστό και να προσκυνήσει τα είδωλα. Μα ο άγιος ακλόνητος, δεν πτοήθηκε. Είπε στον Λουκιανό, πως ο Χριστός είναι ο αληθινός Θεός, ο βασιλεύς των ουρανών και πως χαρίζει σε όσους τον προσκυνούν την αιώνια ζωή, σε αντιδιαστολή με τους θεούς των Ρωμαίων, που αποτελούσαν άψυχα είδωλα. Ακόμα ο άγιος πρόσθεσε στους διώκτες του, πως με την επίκληση και μόνο του ονόματος του Χριστού, εξαφανίζεται ο δαίμονας των ειδώλων και αποθεραπεύονται οι ανίατες ασθένειες.
Το ορθόδοξο σθένος και η πίστη του Χαραλάμπους, εξόργισαν τον Λουκιανό. Έδωσε εντολή να βγάλουν τα ιερατικά άμφια του αγίου και να γδάρουν το δέρμα του. Την ώρα που βασάνιζαν τον άγιο, αυτός προσευχόταν διαρκώς στον θεό και ευχαριστούσε τους δημίους του, διότι με το μαρτύριό του κερδίζει την αιώνια ζωή. Οι δήμιοι του Χαραλάμπους Πορφύριος και Βάπτος, έμειναν έκθαμβοι από την αντοχή του κατά τα βασανιστήρια που εμφανώς συνιστούσε θαύμα και πίστεψαν αμέσως στον Χριστό. Η ομολογία τους στην χριστιανική πίστη, επέσυρε αμέσως τον αποκεφαλισμό τους.
Η ηθική δύναμη που εξασκούσε ωστόσο ο Χαράλαμπος εξαγρίωσε τον Λουκιανό, που αποπειράθηκε να χτυπήσει ο ίδιος με τα χέρια του τον άγιο. Όμως συνέβη το εξής εκπληκτικό. Τα χέρια του Λουκιανού που προέβη στο λάκτισμα του αγίου, κόπηκαν από τους αγκώνες και έμειναν κρεμασμένα στο σώμα του Χαραλάμπους. Τις σκηνές αυτές έκθαμβος παρακολουθούσε και ο ηγεμόνας της γεωγραφικής περιφέρειας, που έχοντας αφηνιάσει από την δύναμη του αγίου, τον έφτυσε στο πρόσωπο. Και πάλι όμως η θεία δύναμη θαυματούργησε και τιμώρησε την ηθική ασχήμια του ρωμαίου ηγεμόνα. Το πρόσωπό του αφότου έφτυσε τον άγιο, γύρισε προς τα πίσω !!!
Το συγκεκριμένο θαύμα το είδαν και τρείς γυναίκες που παρίσταντο και η μαρτυρία τους λειτούργησε καταλυτικά, στο να πείσουν τους κατοίκους της περιοχής για την αληθινή δύναμη του Χριστού. Και όλος ο λαός της Μαγνησίας, υπεκλήθη στον άγιο Χαράλαμπο, παρακαλώντας τον να θεραπεύσει τους βλάσφημους ηγεμόνες που επιχείρησαν να τον βασανίσουν. Ο Χαράλαμπος με την σεμνότητα και την πραότητα που διεκρίνετο, προσευχήθηκε στον μεγαλοδύναμο θεό, να συγχωρήσει τους ρωμαίους διοικητές και να τους αποθεραπεύσει παράλληλα. Πράγμα το οποίο και έγινε. Τα αλλεπάλληλα θαύματα είχαν πείσει τόσο τον έπαρχο, όσο και τον ηγεμόνα να παύσουν τους διωγμούς εναντίων των Χριστιανών. Ελευθέρωσαν έτσι όσους κρατούνταν και έστειλαν απεσταλμένους τους στην Ρώμη, για να λάβουν οδηγίες από τον αυτοκράτορα για την περαιτέρω στάση τους.
Ο Σεβήρος όμως με την αυτοκρατορική αλαζονεία που τον διακατείχε, εξανέστη στη σκέψη ότι ένας ιερέας είχε θαυματουργικές ικανότητες και έπειθε με την παρουσία του, τους πληθυσμούς στην περιοχή του, να ασπαστούν τον χριστιανισμό. Ευθύς έδωσε οδηγίες να μεταφέρουν τον Χαράλαμπο στη Ρώμη, με καρφιά στην πλάτη και αφού πρωτίστως τον σύρουν από την Μαγνησία έως την Αντιόχεια.
Η μαρτυρική πορεία του αγίου συνεχίστηκε για 15 στάδια και εν συνεχεία για να τον περιγελάσουν τον έβαλαν επάνω σε ένα άλογο, με τα καρφιά πάντα χωμένα βαθιά στην πλάτη του. Όμως με την θεία παρέμβαση το άλογο μίλησε και είπε «Τρισκατάρατοι υπηρέτες του διαβόλου, δεν βλέπετε πως είναι ο Θεός με αυτόν τον άνθρωπο; Λύστε τον για να λυθείτε και σείς από τα αόρατα δεσμά». Και έτσι φοβούμενοι οι ρωμαίοι στρατιώτες, έβγαλαν τα δεσμά του αγίου. Σαν έφτασε ο άγιος στην Ρώμη, ο Σεβήρος έδωσε εντολή να τον σουβλίσουν στο στήθος και να τον καίνε μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή.
Παρόλο το σούβλισμα και το κάψιμο όμως μέχρι που έσβησε η φωτιά, ο άγιος Χαράλαμπος με την θεία παρέμβαση έμεινε αλώβητος στα βασανιστήρια. Οργισμένος τότε ο Σεβήρος πρόσταξε να του πάνε τον Χαράλαμπο μπροστά του. Με ηθικό άκαμπτο ο άγιος απάντησε στα ερωτήματα του Σεβήρου, λέγοντας πως είναι 113 ετών και πως πιστεύει μόνο στον παντοδύναμο θεό. Ο ρωμαίος αυτοκράτορας τον ρώτησε τότε ειρωνικά αν μπορεί να ανασταίνει νεκρούς. Και ο Χαράλαμπος αποκρίθηκε πως μόνον ο Χριστός είχε αυτή την δύναμη. Έφερε τότε ο Σεβήρος μπροστά στον Χαράλαμπο έναν δαιμονισμένο που για 36 χρόνια στη ζωή του, βασανίζονταν από το πνεύμα του σατανά.
Ο σατανάς τότε μίλησε στον Χαράλαμπο και του είπε «είσαι δούλος του Χριστού μη με βασανίσεις πολύ, μπήκα σ΄ αυτόν τον άνθρωπο επειδή είχε κλέψει κάποιον γείτονά του και είχε σκοτώσει τον κληρονόμο του». Ο άγιος αμέσως απελευθέρωσε τον άνθρωπο απο τα δεσμά του διαβόλου, αφήνοντας και πάλι έκθαμβο τον Σεβήρο. Ο αυτοκράτορας θέλησε και πάλι να δοκιμάσει την δύναμη του Χαραλάμπους και του ζήτησε να αναστήσει κάποιον που είχε πεθάνει πρόσφατα. Ο άγιος με το βαθύτατο θρησκευτικό του συναίσθημα προσευχήθη στην θεία δύναμη και ο νεκρός ανεστήθη. Το θαύμα προκάλεσε την οργή του έπαρχου Κρίσπου, που χαρακτήρισε τον άγιο μάγο και ζήτησε απο τον Σεβήρο να τον θανατώσει. Αξίωσαν και πάλι απο τον Χαράλαμπο να κάνει θυσίες στα είδωλα για να σώσει την ζωή του. Ο ευλαβής Χαράλαμπος όμως όπως πάντα, έμενε ακλόνητος στη πίστη του και απέρριψε τις προτάσεις τους. Έδωσε τότε διαταγή ο αυτοκράτορας να σπάσουν το σαγόνι του αγίου και να του κάψουν το πρόσωπο. Πάραυτα η φωτιά προσπέρασε το πρόσωπο του Χαράλαμπου και εστράφη στα δικά τους πρόσωπα.
Ο Σεβήρος και ο Κρίσπος αφήνιασαν απο την οργή τους και άρχισαν να βλασφημούν την θεία δύναμη. Έγινε όμως αμέσως σεισμός και τα σώματά τους αιρωρούνταν στον αέρα. Αναγνωρίζοντας τότε την ασέβειά τους, παρακάλεσαν τον Χαράλαμπο να τους συγχωρήσει, αλλά και να τους προστρέξει ακόμα. Και εμφανίστηκε ακόμη και η κόρη του αυτοκράτορα Γαλήνη, που με ευλάβεια ζήτησε από τον άγιο Χαράλαμπο,να συγχωρήσει τον πατέρα της και τον Κρίσπο, να πιστέψουν αυτοί στο Θεό και να τους επαναφέρει στο έδαφος. Ο άγιος για μιαν ακόμα φορά προσευχήθηκε στη θεία δύναμη και αφού τους επανέφερε στο έδαφος, τον απελευ-θέρωσαν. Έχοντας ευγενή ψυχικά χαρίσματα και καλοσύνη, η Γαλήνη ασπάστηκε αμέσως τον χριστιανισμό. Μετά από αυτό δεν είχε όρια η οργή του Σεβήρου, που οδήγησε τον Χαράλαμπο στο σπίτι μιας πόρνης για να τον χλευάσει ηθικά. Με το που εισήλθε ο άγιος στο σπίτι της πόρνης, ακούμπησε σε έναν στύλο και αυτός έβγαλε βλαστούς και κλαδιά.
Η πόρνη αναγνωρίζοντας τις θείες δυνατότητες του Χαράλαμπου, τον παρεκάλεσε να φύγει από το σπίτι της, διότι δεν ήταν άξια να έχει έναν τέτοιον επισκέπτη. Και ο άγιος την προέτρεψε να πιστέψει στον μεγαλοδύναμο Θεό, που με την φιλευσπλαχνία του, τα συγχωρεί όλα. Την άλλη ημέρα η πόρνη μετανοημένη κάλεσε όλους τους περίοικούς της και όλοι μαζί προσκύνησαν τον Θεό. Μαθαίνοντας τι είχε συμβεί ο Σεβήρος, εξοργίστηκε ξανά και ο έπαρχος τον συνεμβούλευσε να αποκεφαλίσουν τον Χαράλαμπο, για να λάβει επί τέλους τέρμα, η θαυματουργική παρουσία του. Και ενώ τον οδηγούσαν στον τόπο του μαρτυρίου, ο Χαράλαμπος προσεύχονταν διαρκώς.
Εμφανίστηκαν όμως μπροστά στον άγιο τότε αρκετοί άγγελοι και ο Θεός, που τον ρώτησε τι δώρο θα επιθυμούσε να του προσφέρει. Ο Χαράλαμπος όμως με την υποδειγματική σεμνότητά του απάντησε, πως το μεγαλύτερο δώρο το είχε ήδη λάβει από την θεία δύναμη, να αξιωθεί δηλαδή να αντικρύσει τον μεγαλοδύναμο Θεό και το μόνο που ζήτησε ήταν «σε όποιον τόπο τον τιμούσαν, να μην υπάρχουν αρρώστιες, πόλεμοι, πείνες, κακουχίες. Η Θεία δύναμη αποκρίθηκε πως θα πραγματοποιηθεί το θέλημά του και ο άγιος Χαράλαμπος παρέδωκε το πνεύμα, πριν ο δήμιος τον αποκεφαλίσει. Η ευλαβική Γαλήνη διαφύλαξε το λείψανο του αγίου Χαραλάμπους, το απέθεσε σε ένα χρυσό μπαούλο με μύρο και αρώματα και κατόπιν το ενταφίασε. Ενώ μέχρι το τέλος της ζωής της, έμεινε αυστηρά προσηλωμένη στην θεία δύναμη.
Η ορθόδοξη εκκλησία μας, τιμά την μνήμη του αγίου Χαραλάμπους στις 10 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο. Την ίδια μέρα δε τιμούνται παράλληλα οι άγιες τρείς γυναίκες και οι δήμιοί του, άγιοι Πορφύριος και Βάπτος. Της θείας λειτουργίας λοιπόν στον περικαλλή ναό του Αγίου Χαραλάμπους Ιλισίων, χοροστάτησε ο σεπτός Αρχιμανδρίτης κ.κ. Ελισσαίος συνεπικουρούμενος από τους ευλαβείς ιερείς του ναού Αγίου Χαραλάμπους. Με το πέρας της λειτουργίας, ο κ.κ. Ελισσαίος, αφού πρωτίστως διεβίβασε το ευγενές μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, για τον εορτή του Αγίου Χαραλάμπους, ευχήθηκε ολόθερμα στο χριστεπώνυμο πλήθος Χρόνια Πολλά και η χάρις και η ευλογία του ιερού Χαραλάμπους, να σκέπει την ζωή του. Και ο σεπτός και εύκρατος πνευματικά και ηθικά βίος του Γέροντος της Ορθοδοξίας μας, να αποτελεί ηθικά σηματωρό, για την ζωή κάθε ανθρώπου.
Χρόνια Πολλά και του χρόνου με υγεία, αγαπημένες μου Αθηναίες και Αθηναίοι ! Και ο ιερός Χαράλαμπος, να σας χαρίζει υγεία και να λαμπρύνει ηθικά την ενάρετη ζωή σας !
Παραθέτουμε το Απολυτίκιο του Αγίου Χαραλάμπους:
Ὡς στύλος ἀκλόνητος, τῆς Ἐκκλησίας Χριστοῦ, καί λύχνος ἀείφωτος τῆς οἰκουμένης σοφέ, ἐδείχθης Χαράλαμπε· ἔλαμψας ἐν τῷ κόσμῳ, διά τοῦ μαρτυρίου, ἔλυσας τῶν εἰδώλων, τήν σκοτόμαιναν μάκαρ, διό ἐν παρρησίᾳ Χριστῷ, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.