Του Πρωτοπρ. Σπυρίδωνος Λόντου
Οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, εμπνεόμενοι απο το Άγιο Πνεύμα, δέχτηκαν έκτακτες αποκαλύψεις από τὸν Θεὸ και προέλεγαν μελλοντικὰ γεγονότα, με σκοπό να καθοδηγήσουν τον λαό σε μετάνοια.
Ένας από τους μεγίστους των Προφητών ήταν και ο Ηλίας ο Θεσβίτης , που εμφανίστηκε στο βόρειο βασίλειο περίπου το 850 π.Χ. , δεχόμενος «ρῆμα Κυρίου». Η παρέμβαση του ζηλωτή Προφήτη ήταν καταλυτική. Σε μια περίοδο θρησκευτικού συγκρητισμού, απομάκρυνσης από το θέλημα του Θεού και της Διαθήκης Του, και αναβίωσης της παγανιστικής λατρείας, ο Ηλίας ήλθε σε μια κρίσιμη καμπή της ισραηλιτικής ιστορίας και έδειξε τον δρόμο προς την πιστότητα της Διαθήκης.
Ο Ηλίας, εμφανίζεται στο βιβλικό κείμενο να ασκεί δριμεία κριτική στο βασιλιά Αχαάβ, ακολουθώντας τα πρότυπα της παραδοσιακής κριτικής, που ασκήθηκε εναντίον του θεσμού της βασιλείας κυρίως στο βόρειο βασίλειο του Ισραήλ.
Ο βασιλιάς επέτρεψε την είσοδο της λατρείας των Χαναανικών θεοτήτων του Βαάλ και της Ασερά στη λατρεία του Ισραήλ, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο όρος Κάρμηλος, με τη μονομαχία ανάμεσα στον προφήτη Ηλία και στους ψευδοπροφήτες του Βαάλ (Γ΄ Βασ. 18).
Στο θυσιαστήριο του όρους, με την επίκληση του Ηλία, «ἔπεσε πῦρ παρὰ Κυρίου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ κατέφαγε τὰ ὁλοκαυτώματα καὶ τὰς σχίδακας καὶ τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῇ θαλάσσῃ, καὶ τοὺς λίθους καὶ τὸν χοῦν ἐξέλειξε τὸ πῦρ. Καὶ ο λαός «ἔπεσε ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ εἶπον· ἀληθῶς Κύριος ὁ Θεός, αὐτὸς ὁ Θεός» ( Γ΄Βασ. 18, 39-40).
Ο Ηλίας ως υπερασπιστής του Μονοθεϊσμού, αντιστέκετε στην ειδωλολατρία, και αποδεικνύει την καθαρότητα της Μωσαϊκής θρησκείας.
Υπενθυμίζει στον βασιλιά την βασική υποχρέωση του λαού που θέσπιζε η εντολή του Δεκαλόγου: «ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ. οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς» ( Εξοδ. 20,1-5) γιατί η λατρεία και η προσκύνηση άλλων θεών θα επιφέρει την οργή του Θεού. Οι αγώνες του στο βόρειο βασίλειο είχαν σκοπό την διαφύλαξη της αληθινής πίστεως στον ένα και μοναδικό Θεό και στην εξαφάνιση των συγκρητιστικών στοιχείων της λατρείας των ψευδοθεών.
O εσχατολογικός προφήτης Ηλίας, o οποίος εμφανίστηκε στο θαύμα της Μεταμορφώσεως του Χριστού στο όρος Θαβώρ, ως εκπρόσωπος των προφητών, ανελήφθη στους ουρανούς μέσα σε πύρινο άρμα, και θα αποσταλεί από τον Θεό και πάλι « πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ» (Μαλαχ. 4,4) για τα γεγονότα των εσχάτων ημερών (βλ. Αποκ. 11,3-13).
Οφείλουμε λοιπόν και εμείς οι χριστιανοί να λατρεύουμε τον ένα και μοναδικό Τριαδικό Θεό, χωρίς επηρεασμούς από ψεύτικες θεότητες, και αν κάποιος αδελφός μας πλανηθεί, να τον επιστρέψουμε στην αλήθεια, όπως ο προφήτης Ηλίας, γνωρίζοντες ότι « ὁ ἐπιστρέψας ἁμαρτωλὸν ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ σώσει ψυχὴν ἐκ θανάτου καὶ καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν» (Ιακωβ. 5,19-20).