Αρχιμανδρίτης Ζαχαρίας Ζάχαρου, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας
Θα κάνουμε μερικά σχόλια σε ένα απόσπασμα που έγραψε ο άγιος Σωφρόνιος για τον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ο Κύριος εξύψωσε τον Πρόδρομο και έδωσε μαρτυρία ότι είναι «εν γεννητοίς γυναικών μείζων», διότι έκανε τον εαυτό του ελάχιστο (βλ. Ματθ. 11,11). Παρόλο που είχε όλη τη δόξα στο Ισραήλ και πολλοί τον θεωρούσαν ότι είναι ο Χριστός, εκείνος έβαλε τον εαυτό του κάτω από τα υποδήματα του Κυρίου και μαρτυρούσε ότι δεν ήταν «ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού» (βλ. Λουκ. 3,15-16, Μάρκ. 1,7 και Πράξ. 13,24-25), και ότι «τον Χριστόν δει αυξάνειν εμέ δε ελαττούσθαι» (βλ. Ιωάν. 3,30).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εμείς από υπερηφάνεια εκπέσαμε και η μεγαλύτερη αρετή που μας έχει φανερώσει ο Κύριος για να μας σώσει, είναι η ταπείνωσή Του, το αντίθετο από αυτό που μας οδηγεί σε απώλεια. Είναι όντως η ταπείνωση του Χριστού που μας σώζει, η μέγιστη δωρεά Του που μας δίνει τη δυνατότητα να θεραπευθούμε από την πτώση μας. Ο Ίδιος ο Κύριος θέτει την ταπείνωση ως προϋπόθεση για να μάθουμε καθετί θεϊκό: «Άρατε το ζυγόν μου εφ υμάς και μάθετε απ’ εμού ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία» (Ματθ. 11,29). Αν μάθουμε την ταπείνωση του Χριστού, θα είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε δύο πραγματικότητες: τη θεϊκή πραγματικότητα και την ανθρώπινη. Θα αντιληφθούμε την παρουσία του Θεού σε κάθε πράγμα και σε κάθε άνθρωπο, και θα συνειδητοποιήσουμε το δικό μας ψεύδος. Ο Χριστός είναι το Φως του κόσμου, «ο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον» (Ιωάν. 1,9), γιατί κάθε άνθρωπος φέρει μέσα του την εικόνα του Θεού. Ο Θεός έχει φυτέψει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να γνωρίζει τον Δημιουργό του και να ενώνεται μαζί Του και, αν εμείς βλέπουμε την εικόνα Του στον καθένα, μπορούμε να τιμούμε και να αγαπούμε κάθε άνθρωπο όπως τον εαυτό μας. Ωστόσο, αν θέλουμε να βλέπουμε την εικόνα αυτή στους άλλους, πρέπει να είμαστε ταπεινοί, γιατί η ταπείνωση ελκύει τη χάρη και η χάρη είναι το φως της ζωής. Χωρίς ταπείνωση παραμένουμε τυφλοί και δεν μπορούμε να καταλάβουμε ούτε το θείο, ούτε το ανθρώπινο.