Παραθέτουμε δύο γενικές επισημάνσεις για τις εκθέσεις του Ευρωκοινοβουλίου σχετικά με την Τουρκία, τις οποίες θεωρούμε χρήσιμες:
α) Η Έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου δεν έχει νομική/δεσμευτική ισχύ, αλλά καταγράφει την γνώμη του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία υποβάλλεται προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (όπου συμμετέχουν οι επικεφαλής των Κυβερνήσεων των κρατών-μελών της ΕΕ). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι το αρμόδιο όργανο της ΕΕ για λήψη αποφάσεων με ομοφωνία, σε θέματα όπως η επιβολή κυρώσεων, ο τερματισμός των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας.
β) Δεν υπήρξε έκθεση την οποία η Τουρκία να θεωρήσει αντικειμενική και δίκαιη. Ποτέ!
Η αξιολόγηση της πρόσφατης έκθεσης του Ευρωκοινοβουλίου πρέπει να αφορά τον καταδικαστικό χαρακτήρα της για όσα συμβαίνουν εντός και εκτός Τουρκίας, αλλά θα πρέπει να αφορά, πρωτίστως, στα προτεινόμενα μέτρα-κυρώσεις, ανάλογα με όσα η Τουρκία διέπραξε τα τελευταία χρόνια κατά της Κύπρου. Αυτά τα προτεινόμενα μέτρα είναι το κύριο ζητούμενο ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το οποίο θα εξετάσει για πολλοστή φορά την τουρκική συμπεριφορά και την “θετική ατζέντα” για περισσότερο εμπόριο μέσω αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης.
Με βάση τα πιο πάνω, η έκθεση υπήρξε καταπέλτης, καταδικάζοντας το τουρκικό καθεστώς για όσα συμβαίνουν εντός και εκτός Τουρκίας, ενώ στα προτεινόμενα μέτρα επικράτησε ένας … αλληθωρισμός. Προτείνεται ο επίσημος τερματισμός των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, που όμως δεν έχει πρακτική αξία, αφού οι τουρκικές ενταξιακές είναι προ πολλού νεκρές και η προενταξιακή χρηματοδότηση έχει περιοριστεί σημαντικά. Ειδικά για την Κύπρο, η έκθεση προτείνει την συνέχιση του διαλόγου για αναβάθμιση των εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας μέσω της Τελωνειακής Ένωσης, χωρίς να αποτελεί προϋπόθεση την εκπλήρωση των τουρκικών υποχρεώσεων προς την Κυπριακή Δημοκρατία βάσει της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης. Δυστυχώς, η απόλυτη σιωπή της Κυπριακής Κυβέρνησης επί του θέματος σημαίνει πάρα πολλά για την στάση της.
Την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης επιζητεί διακαώς σήμερα ο Ερντογάν και βολεύει την Γερμανία, διότι επωφελείται και η ίδια. Ωστόσο, βάσει της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης, η Τουρκία έχει νομικές υποχρεώσεις προς την ΕΕ που αφορούν την Κυπριακή Δημοκρατία, την εκπλήρωση των οποίων ζητούσαν οι Πρόεδροι της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένου και του νυν, ο οποίος έχει ενώπιόν του την ευνοϊκότερη συγκυρία. Όμως, η έκθεση προτείνει την συνέχιση του διαλόγου για διεύρυνση του εμπορίου μέσω αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, χωρίς να αποτελεί προϋπόθεση η εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Τουρκίας προς την Κυπριακή Δημοκρατία για έναρξη του διαλόγου… Και η Λευκωσία σιωπά. Πάντως, η μάχη δεν δίνεται με δηλώσεις στην Κύπρο περί βέτο, οι οποίες εν τέλει ανατρέπονται με ευκολία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με τον Πρόεδρο, μάλιστα, να εκφράζει… την ικανοποίησή του!
Η έκθεση αυτή θα έχει πρακτική αξία, αν η Λευκωσία δώσει και κερδίσει επιτέλους μια ουσιαστική μάχη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αντί να βολεύεται με εκθέσεις και συστάσεις προς την Τουρκία.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο