Ἄλλοτε, στὰ χρόνια τῆς νεότητός μας, κυριάρχο ζητούμενο τῆς φιλοσοφίας, ὅπως τὴν ἐξέφραζε ἐξόχως ὁ ὑπαρξισμός, ἦταν αὐτὸ τῆς ἀλλοτρίωσης τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ἔτσι ὅπως τὸ εἰσήγαγε ἐξόχως ὁ Κίρκεγκωρ ἀλλὰ καὶ ὁ Μάρξ. Ἀργότερα ἦταν ὁ Μαρκοῦζε, μὲ τὸν «Μονοδιάστατο ἄνθρωπο», καὶ ὁ Ἔρικ Φρόμ, μὲ τὸν «Φόβο μπροστὰ στὴν ἐλευθερία» καὶ ἄλλα συναφῆ ἀναγνώσματα.
- Δρ. Νίκος Ορφανίδης, φιλόλογος – λογοτέχνης
Μνημονεύω ἐδῶ, μαζὶ μὲ αὐτά, τὸ φιλοσοφικὸ ἔργο τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση, μὲ τὴν «Ἐσωτερικὴ διάσταση», 1970 καὶ ἄλλα πολλά, τὸ «Οἰκείωση καὶ ἀλλοτρίωση», Ἀθήνα 1894 τοῦ Κώστα Π. Μιχαηλίδη καὶ τὸ βιβλίο «Ἡ ἀποξένωση στὴν Εὐρωπαϊκὴ σκέψη», 1980, ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Κουτσάκο.
Πιὸ πρίν, γιὰ νὰ μνημονεύσω τοὺς παλαιοὺς διδασκάλους μας, ἦταν τὸ ἔργο τοῦ Ἰ. Ν. Θεοδωρακόπουλου «Τα σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύματα», Αθήναι, 1966, ποὺ μᾶς ἔδωσε τοὺς ἄξονες τῆς σύγχρονης Φιλοσοφίας.
Σκέφτομαι πὼς ἀργότερα ἡ Φιλοσοφία πῆρε ἄλλους δρόμους, μὲ τὴν ἀναλυτικὴ σκέψη. Ἦταν ἡ ἀποθέωση τοῦ ἐπιστημονισμοῦ, τῆς μαθηματικῆς Λογικῆς, ἡ ἐξέλιξη τῆς εὐρωπαϊκῆς ratio, γιὰ νὰ γυρίσουμε στοὺς ἄξονες τῆς Δυτικῆς σκέψης. Κανεὶς δὲν μιλᾶ πιὰ γιὰ τὴν ἀλλοτρίωση καὶ τὴν ἐρημία τοῦ ἀνθρώπου. Γιὰ τὸ πρόβλημα τῆς μοναξιᾶς, τῆς ἀδυναμίας ἐπικοινωνίας, σὲ ἕνα κόσμο σκληρὸ καὶ ἀπάνθρωπο.
Εἴμαστε σὲ μιὰ κόλαση ἐν τῶ κόσμῳ, καθὼς ἀδυνατοῦμε νὰ δοῦμε τὸ πρόσωπο τοῦ ἀδελφοῦ μας, ἀγνοώντας ἐκεῖνο τὸ Πατερικὸ «Εἶδες τὸν ἀδελφόν σου; εἶδες Κύριον τὸν Θεόν σου.» Γιατὶ κόλαση, πάλι κατὰ τοὺς Πατέρες, εἶναι ἡ ἀδυναμία νὰ δοῦμε τὸ πρόσωπο τοῦ ἄλλου. Αὐτὸ τὸ ἐπεσήμανε ἐπωδύνως ὁ Σάρτρ, γράφοντας πὼς «ἡ κόλασή μας εἶναι οἱ ἄλλοι.»
Μιὰ διάνοιξη καὶ διαφυγὴ καὶ ἀπόδραση ἀπὸ αὐτὴ τὴ στενόχωρη παγίδευση τῆς Φιλοσοφίας ἦταν τὸ σύνολο ἔργο τοῦ Χρήστου Γιανναρᾶ, ποὺ ἀνέδειξε ἐπιμόνως καὶ πεισματικὰ τὴ θεματικὴ τοῦ ἔρωτος καὶ τοῦ προσώπου καὶ τὴν ὀρθόδοξή μας παράδοση.
Τὰ γράφω ὅλα αὐτὰ ἐπιχειρώντας νὰ σχολιάσω ἕνα κείμενο ἀπὸ τὸν ἠλεκτρονικὸ τόπο, μιὰ «ἐφιαλτική«, θὰ ἔλεγα, εἴδηση γιὰ μιὰ «δυστοπικὴ πολυκατοικία τῶν δέκα χιλιάδων κατοίκων στὴν Κίνα… Πέρα ἀπὸ μιὰ ἁπλὴ πολυκατοικία, τὸ Regent International στὴν Κίνα εἶναι ἕνας μικροσκοπικὸς κόσμος ποὺ δημιουργήθηκε γιὰ νὰ ἱκανοποιεῖ κάθε ἀνάγκη τῶν κατοίκων του χωρὶς νὰ χρειάζεται νὰ βγοῦν ἔξω. Ὅσον ἀφορᾶ τὸ μέγεθος καὶ τὴν ἀρχιτεκτονική του, εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ἐκπληκτικὰ συγκροτήματα, ποὺ περιλαμβάνει περισσότερα ἀπὸ 5.000 διαμερίσματα. Συνολικά, ἡ δομὴ θυμίζει ἀνεξάρτητη πόλη… Κατά τὴ διάρκεια τῆς περιόδου αἰχμῆς, τὸ Regent International εἶχε περισσότερους ἀπὸ 30.000 κατοίκους».
Ὅσα ἀκολουθοῦν γιὰ τὴν ἀρχιτεκτονικὴ τοῦ σχεδιασμοῦ, τὴ λειτουργικότητά του καὶ τὰ ἄλλα, τὰ περὶ αἰσθητικῆς, τὰ παραβλέπω. Ἐκεῖνο ποὺ σημειώνω εἶναι πὼς ἔχουμε εἰσέλθει πρὸ πολλοῦ στὴν ἐποχὴ τῶν τερατωδῶν δημιουργημάτων, μὲ τὸν συνακόλουθο ἀφανισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ τελεῖ εἰς τὸ μέσον τοῦ φόβου καὶ τοῦ τρόμου καὶ τῆς καθολικῆς ἐγκατάλειψης.
Σκέφτομαι, ἀκόμα, πὼς ὁ «μύθος» τοῦ Πύργου τῆς Βαβὲλ δὲν ἦταν ἕνας μύθος. Δὲν ἦταν τυχαῖο ποὺ ὁδήγησε στὴ σύγχυση τῶν γλωσσῶν καὶ τὴν ἀδυναμία ἐπικοινωνίας τῶν ἀνθρώπων. Τίποτα τελικὰ δὲν διέλαθε τῆς προσοχῆς καὶ τῆς σοφίας τῶν παλαιῶν. Κι ὅσα συνοψίζει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη συνιστοῦν ἀλήθειες διαχρονικὲς τῆς ἱστορίας.
Μὲ ἀφορμὴ τὴν πιὸ πάνω εἴδηση τῶν ἐφημερίδων γυρίζω σὲ ἕνα ἐξόχως ζητούμενο τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Αὐτὸ τῆς κοινωνίας καὶ ἐπικοινωνίας. Ὅσα ὁ σύγχρονος δυτικότροπος ἀνθρωπισμός, μακρὰν τῆς ὀρθόδοξης παράδοσης εἰσήγαγε, μᾶς ὁδήγησαν στὸ τερατῶδες καὶ τὸ ἐφιαλτικό. Στὴν ἔλλειψη τῆς ἀγάπης καὶ τὴν ἀπέραντη μοναξιά. Ζητούμενο παραμένει ἡ ἀναζήτηση τῆς οἰκείωσης καὶ τῆς κοινωνίας καὶ τῆς ἐπικοινωνίας διὰ τῆς ἀγάπης.
Νίκος Ὀρφανίδης
Πηγή: pemptousia.gr