Ιερά Μονή Φιλοσόφου Γορτυνίας: “Το κρυφό σχολειό”
Ο ορθόδοξος διαδικτυακός ιστοτόπος της ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ (enromiosini.gr) αναδημοσιεύει αφιερωματικό κείμενο του Αρχιμ. π. Ιακώβου Κανάκη επί της Ιεράς Μονής Φιλοσόφου Γορτυνίας.
Τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη
Ἡ µονή βρίσκεται σέ µιά χαράδρα τοῦ Λουσίου ποταµοῦ καί ἱδρύθηκε τό 9601 ἤ, κατά ἄλλους, τό 9672 ἀπό τόν βυζαντινό ἄρχοντα Ἰωάννη Λαµπαρδόπουλο, πού ἦταν φίλος τοῦ αὐτοκράτορα Νικηφόρου Φωκᾶ.3 Πράγµατι, ἡ µονή αὐτή βρίσκεται «Κολληµένη σάν ὄστρακο» στόν ἱερό «βράχο τῆς Μονόπορης».4 Ἔχει ὀνοµαστεῖ ὡς «ἡ ἀρχόντισσα τοῦ φαραγγίου» καί ἔχει κτιστεῖ στήν περιοχή «Μονόπορη» πού εἶναι τό καλύτερο καί ὀµορφότερο τµῆµα τοῦ φαραγγιοῦ.5
Πρόκειται, ὅπως προλογικῶς ἀναφέραµε, γιά ἕνα ἀπό τά πιό παλαιά µοναστήρια τῆς Πελοποννήσου.6 Νά σηµειωθεῖ ὅτι ἡ µονή ἔχει χαρακτηριστεῖ διατηρητέο µνηµεῖο. Σχετικά µέ τήν χρονολόγηση τῆς µονῆς ἔχουν ἀναφερθεῖ διάφορες ἀπόψεις ὅπως αὐτή τοῦ H. Megaw ὁ ὁποῖος ὑποστήριξε ὅτι ἡ ἀνοικοδόµηση τοῦ καθολικοῦ τῆς παλαιᾶς µονῆς ἀποκλείεται νά εἶναι σύγχρονο τοῦ ἀρχικοῦ ἱδρύµατος τοῦ 10ου αἰῶνος.7 Τόν χῶρο πού βρισκόταν τό παλιό µοναστήρι ὁ λαός ἔµαθε νά τόν ἀποκαλεῖ «κρυφό σχολειό»8 καί εἶναι χτισµένος σέ ὅλο τό µῆκος µιᾶς φυσικῆς κοιλότητας-σπηλιᾶς 128 µέτρων στήν ρίζα ἑνός πανύψηλου βουνοῦ.9
Νά ἐπαναλάβουµε ὅτι ἡ µονή ἱδρύθηκε ἀνάµεσα στά ἔτη 963-967 µ.Χ. ὅταν αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου ἦταν ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς πού ὀνοµαζόταν καί «φιλόσοφος» λόγῳ τῆς ἀνωτάτης παιδείας πού κατεῖχε.10 Ὁ ἴδιος λέγεται ὅτι µόνασε στή Μονή, ἀφοῦ παραιτήθηκε ἀπό τό ἀξίωµά του.11 Αὐτή ἡ ὑπόθεση θεωρεῖται ὡς πιό βάσιµη καί γιά τήν µετέπειτα ὀνοµασία τῆς µονῆς.12 Γιά τήν παλαιά µονή Φιλοσόφου θά ἀναφέρουµε συνοπτικά µόνο µερικά ἱστορικά καί ἄλλα στοιχεῖα. Θέλοντας νά περιγράψουµε τή Μονή θά λέγαµε ὅτι ἐξωτερικά καί σχεδόν σέ ὅλη τήν κοιλότητα τοῦ βράχου, ἡ µονή ἦταν περιτειχισµένη µέ ὑψηλό τεῖχος πάνω στό ὁποῖο ὑπῆρχε παρατηρητήριο καί πολεµίστρες γιά τήν φύλαξη καί ἀσφάλεια ἀπό διαφόρους ἐπιδροµεῖς.
Μέσα καί γύρω ἀπό τό τεῖχος αὐτό ξεκινοῦσαν τά κτιριακά συγκροτήµατα τοῦ µοναστηριοῦ δηλαδή τό καθολικό, τά κελλιά καί οἱ βοηθητικοί χῶροι πού ἀνάγονται στά βυζαντινά χρόνια καί ὑφίστανται σήµερα ὡς ἐρείπια.13 Ὅσον ἀναφορά στά χαρακτηριστικά τοῦ καθολικοῦ θά λέγαµε ὅτι εἶναι ἕνα κοµψοτέχνηµα, ἕνα µνηµεῖο τῆς Βυζαντινῆς µεγαλοπρέπειας.14 Ἀνήκει στόν τετράστηλο τύπο ἐγγεγραµµένου σταυροῦ καί περιλαµβάνει ὀκταγωνικό τροῦλο, ἐνῶ οἱ ἁγιογραφίες ἔχουν καταστραφεῖ ἐκτός ἀπό ἕνα µικρό τµῆµα πού διατηρεῖται καί µᾶς µαρτυρᾶ τό χάρισµα τοῦ ἀριστοτέχνη ἁγιογράφου.15
Σηµαντικά στοιχεῖα περί τοῦ θέµατος µᾶς καταγράφει µέ σαφήνεια ὁ µακαριστός ἱστορικός Τάσος Γριτσόπουλος, ὁ ὁποῖος εἶχε ἀσχοληθεῖ ἐπισταµένως µέ τήν ἱερά αὐτή Μονή στά περισπούδαστα ἔργα του: α) «Μονή Φιλοσόφου» πού συνέγραψε στήν Ἀθήνα τό 1960 καί β) «Πωλητήρια καί ἄλλα ἔγγραφα τῆς παρά τήν Δηµητσάναν Μονῆς τοῦ Φιλοσόφου (1626-1787 µ.Χ.) τοῦ ἔτους 1950». Στά ἔργα αὐτά ὁ ἐνδιαφερόµενος µπορεῖ νά βρεῖ περισσότερα στοιχεῖα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
ΦΩΤΟ / ΠΗΓΗ: arcadiaportal.com
H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ORTHODOXIANEWSAGENCY.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.
Ακολούθησε το ORTHODOXIANEWSAGENCY.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις.
