Πανηγυρικός εσπερινός τελέστηκε χθες το απόγευμα στην Ιερά Μονή Αγίου Αποστόλου Σίλα έξω από την Καβάλα, ενώ σήμερα στη Μονή έγινε, βεβαίως, και η πανηγυρική Θεία Λειτουργία επί τη εορτή του Αγίου.
Για την Μονή και την ιστορία της γράφει η ιστοσελίδα της Μητρόπολης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου:
«Τρία μόλις χιλιόμετρα έξω από την Καβάλα, ακολουθώντας κανείς την εθνική οδό Καβάλας-Θεσσαλονίκης, εκεί ακριβώς που αυτή ενώνεται με τα σωζόμενα τμήματα της παλαιάς περίφημης Εγνατίας οδού βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίου Αποστόλου Σίλα.
Ο γραφικότατος αυτός χώρος που περιβάλλεται από το θαυμάσιο περιαστικό δάσος των κωνοφόρων δέντρων, δεν επιλέχθηκε τυχαία για την ανέγερση της μονής. Κατά την παράδοση και σύμφωνα με το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, στο σημείο αυτό κάθισαν να ξεκουραστούν ο Απόστολος Παύλος και οι συνεργάτες του Σίλας, Τιμόθεος και Λουκάς, στην πορεία τους από το λιμάνι της Νεαπόλεως στην πόλη των Φιλίππων όπου και ιδρύουν την πρώτη Εκκλησία στην Ευρώπη.
Στο γεγονός αυτό αναφέρεται και η μαρμάρινη στήλη που βρίσκεται σήμερα μπροστά από το Καθολικό της Μονής : «ΚΑΤ’ ΑΡΧΑΙΑΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΝ ΕΝΤΑΥΘΑ ΑΝΕΠΑΥΘΗΣΑΝ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΣΙΛΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ ΠΡΩΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΤΩΝ».
Οι πρώτες προσπάθειες για την ανέγερση ενός Ναού που να θυμίζει το γεγονός αυτό και να είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Σίλα ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του αειμνήστου μητροπολίτου Φιλίππων Χρυσοστόμου Χατζησταύρου. Σύσσωμη η πόλη συστρατεύεται στην κοινή προσπάθεια. Πρωτοπόροι, όπως πάντα, οι εργαζόμενοι της Καβάλας.
Μικρές είναι οι οικονομικές δυνατότητές τους, ύστερα μάλιστα από τη μεγάλη οικονομική κρίση του 1933, όμως μεγάλος παραμένει ο σεβασμός και η ευσέβειά τους για την Εκκλησία και τους Αγίους της. Ο μικρός Ναός θεμελιώθηκε στις 12 Ιουνίου 1937.
Στα δίσεκτα χρόνια της γερμανοβουλγαρικής κατοχής ο ναός και τα προσκτίσματά του λεηλατήθηκαν. Ό,τι πολύτιμο υπήρχε αφαιρέθηκε και πολλά άλλα καταστράφηκαν. Το γεγονός αυτό οδήγησε τον μητροπολίτη Χρυσόστομο να μετατρέψει το εξοχικό παρεκκλήσιο του Αγίου Σίλα σε Ιερά Μονή. Με ενέργειές του εκδόθηκε το σχετικό βασιλικό διάταγμα (26/1946, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 275/9-9-46), με το οποίο ιδρύονταν ανδρώα Μονή στο όνομα του Αγίου Σίλα.
Παράλληλα ξεκίνησαν και οι προσπάθειες ανεγέρσεως νέου Ναού και βοηθητικών κτισμάτων. Ο Ναός, το αρχονταρίκι με τη μεγάλη αίθουσα δεξιώσεων, το ηγουμενείο, τα κελιών των μοναχών, ήταν τα πρώτα κτίσματα που ξεκίνησαν. Ο καινούριος μεγαλόπρεπος Ναός, σε ρυθμό βυζαντινό, σταυροειδής με τρούλλο εγκαινιάσθηκε στις 20 Μαΐου 1956.
Στο διάβα του χρόνου κτίσθηκε ο νάρθηκας στο Καθολικό της Μονής. Ανακαινίστηκαν τα κελιά, η αίθουσα δεξιώσεων (αρχονταρίκι) και το Ηγουμενείο της Μονής. Πλακοστρώθηκαν οι αυλές και ο δρόμος που οδηγεί από την κεντρική είσοδο μέχρι το Ναό. Σκεπάστηκαν επίσης με σχιστόλιθους από το γειτονικό Παγγαίο, όλες οι επιφάνειες του κτιρίου που έχουν πρόσοψη προς το εσωτερικό της μονής. Διαμορφώθηκαν νέοι βοηθητικοί χώροι. Κατασκευάσθηκε σιδηρόφρακτη περίφραξη όλου του περιβόλου της μονής, εξωραΐστηκε όλος ο χώρος με τη φύτευση δενδρυλλίων και λουλουδιών, λύθηκε το πρόβλημα της υδρεύσεως της Μονής, και την άνοιξη του 1988 μπήκε ο θεμέλιος λίθος της βορεινής πτέρυγας όπου θα στεγάζονται τα νέα κελιά και τα εργαστήρια της Μονής.
Με δαπάνες του μακαριστού αρχιμανδρίτη Ανθίμου Αραμπατζόγλου, στην παλαιά είσοδο της Μονής, χτίσθηκε το παρεκκλήσιο του Αγίου Ανθίμου.
Στην Ιερά Μονή φυλάσσονται λείψανα των αγίων πέντε μαρτύρων, του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, των Αγίων Αναργύρων κ.α. Επίσης στο αρχονταρίκι της Μονής δεσπόζει η εντυπωσιακή παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας, έργο του Χρήστου Βαϊνά από την Δράμα, ζωγραφισμένο με το στόμα.
Στον αύλειο χώρο της Μονής μεταφέρθηκε πρόσφατα και μια ταφιακή μαρμάρινη πλάκα, η οποία βρέθηκε πλάι σ’ένα πηγάδι στο γειτονικό χωριό Δάτο και επάνω σ’ αυτήν μεταξύ δύο σταυρών αναγράφεται η ιστορική ενθύμηση : “Παρά το φρέαρ τούτο απηγχονίσθη υπό των επιδραμόντων Βουλγάρων, από καταπεσούσης νυν λεύκης, ο Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως Γερμανός Σακελαρίδης. Αρχάς Ιουλίου 1917.”
Ηγούμενος της Ιεράς Μονής σήμερα είναι ο Αρχιμανδρίτης Παύλος Κίτσος, ενώ στην Μονή είναι εγγεγραμμένοι εννέα μοναχοί».