Στη πανηγυρίζουσα Ιερά Μονή Παναγίας Καλαμούς θα χοροστατήσει σήμερα το απόγευμα ο Σεβ. Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων. Ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός θα ξεκινήσει στις 7 το απόγευμα.
Αύριο, Κυριακή 23 Αυγούστου, ο Σεβ. Μητροπολίτης θα τελέσει τη Θεία Λειτουργία.
Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα του Σεβασμιωτάτου:
Tο μοναστήρι της Παναγίας της Καλαμούς
Το μοναστήρι αυτό βρίσκεται βόρεια της Ξάνθης επάνω σε ένα βράχο που δεσπόζει στην χαράδρα του Κοσσύνθου και σ’ όλη την περιοχή.
Από εκεί μπορεί ο προσκυνητής να θαυμάσει όλη την ορεινή περιοχή της Ροδόπης, μέχρι τα σύνορα προς την Βουλγαρία και να αφήσει να πλανηθεί το βλέμμα του μέχρι το βάθος του ορίζοντα στην πεδιάδα της Ξάνθης.
Το μοναστήρι, όπως είναι σήμερα, είναι κτίσμα μόλις των αρχών του 20ου αιώνα, ο δε ναός του, ως οικοδόμημα είναι εντελώς σύγχρονος αφού ανηγέρθηκε μόλις το 1965, στη θέση του παλαιού που ήταν πολύ πρόχειρα κατασκευασμένος. Το ίδιο σύγχρονα είναι και τα κελιά των καλογραιών που βρίσκονται στη δυτική πλευρά του μοναστηριού.
Δυστυχώς πέρα απο μερικές φορητές εικόνες, ιδιαίτερα μάλιστα της Θεoτόκου τίποτε δεν μαρτυρεί για το παρελθόν του μοναστηριού αυτού.
Παράδοση όμως υπάρχει, που διασώζεται μέχρι σήμερα, στο λαό, σύμφωνα με την οποία το μοναστήρι αυτό κτίσθηκε κατά τους χρόνους της εικονομαχίας (726 – 843), απο εικονόφιλους μοναχούς, οι οποίοι ξεφεύγοντας τον φανατισμό των εικονοκλαστών έφυγαν απο την Κωνσταντινούπολη και ήλθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ. Όσον αφορά δε στην ονομασία του μοναστηριού “Καλαμού ή Καλαμιώτισσα” αυτή προέρχεται απο το ότι η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε μέσα σε κάτι καλαμιές.
Αλλά και εάν δεν διασώθηκαν αποδείξεις και πληροφορίες για την υπερχιλιόχρονη πορεία του μοναστηριού αυτού, υπάρχουν μερικές ενθυμήσεις και αφιερώσεις σε παλαιά εκκλησιαστικά βιβλία που μας επιτρέπουν να μαθαίνουμε για την κατά διάφορες χρονικές στιγμές ύπαρξη του μοναστηριού.
Απο αυτές λοιπόν τις ενθυμίσεις θα προσπαθήσουμε να ιχνηλατήσουμε την ζωή του μοναστηριού και την προσφορά του.
Η πιο παλιά λοιπόν ενθύμηση προέρχεται απο το 1612 και περιέχεται σε ένα κώδικα όπου ανάμεσα στα άλλα γράφεται : “Το παρόν βιβλίον υπάρχει της σεβασμίας Μονής της Κυρίας ημών Θεοτόκου της επ ονόματι τιμωμένης εν τω της Καλαμμούς όρει ιδρυμένης”.
Έτσι μαρτυρείται η ύπαρξη του μοναστηριού απο τις αρχές του 17ου αιώνα. Αλλά για να υπάρχει τότε, σε εποχή δηλ. που όλη η περιοχή στέναζε κάτω απο την πιο στυγνή τυραννία των Τούρκων, είναι ευνόητο ότι υπήρχε απο πολύ ενωρίτερα, γιατί οι Τούρκοι δεν άφηναν τότε όχι μόνο μοναστήρια και εκκλησίες να μη κτίζονται αλλά δεν επέτρεπαν ούτε καρφί να βάζουν οι χριστιανοί στις εκκλησιές τους ή να κάνουν αλλαγές στα κεραμίδια της.
Συνεπώς το μοναστήρι προέρχεται απο την βυζαντινή εποχή. Σε έναν άλλο δε κώδικα που φυλάσσονταν μέχρι το 1913-1919 στο μοναστήρι αυτό υπήρχε επιγραφή που έλεγε ότι προέρχονταν απο το 1354.
Σε άλλο πάλι φύλλο εκκλησιαστικού βιβλίου εκδόσεως Βενετίας 1568 που υπήρχε στο ίδιο μοναστήρι υπάρχουν υπογραφές μοναχών και δοκίμων αυτού ως έξής : “Χριστοφόρου δοκίμου, ιερομονάχου μελετίου, Καλλινίκου μοναχού, ανθίμου, παρθενίου” και άλλες δυσανάγνωστες.
Ακόμα στο μοναστήρι αυτό διασώζονταν μέχρι προ τίνος και φυλάσσεται σήμερα στην ιερά Μητρόπολη Ξάνθης ένα Ευαγγέλιο εκδόσεως Βενετίας 1645 με επένδυση απο ασήμι, στου οποίου την τελευταία σελίδα υπάρχει η εξής ενθύμηση : “Το παρόν θείον και ιερόν Ευαγγέλιον αφιερώθη εις την αγίαν μονήν της υπραγίας μου Θεκου Καλαμιωτίσσης παρά της ημών ταπεινότητας Φιλίππων και Δράμας Γερμανού Ξανθηνού δια μνημόσυνον και ει τις βουληθή αποξενόσαι ούτω να έχη τας αράς των αγίων Πατέρων αχογ (1673)”.
Απο αυτή λοιπόν την ενθύμηση πληροφορούμαστε ότι ο Γερμανός που έγινε μητροπολίτης Φιλίππων και Δράμας (1664-1675;) ήταν Ξανθιώτης και μόνασε και αναδείχθηκε στο μοναστήρι αυτό.
Αλλά δεν ήταν μόνο ο Γερμανός. Απο το ίδιο μοναστήρι ήταν και ο Γεράσιμος που έγινε μητροπολίτης Καστοριάς (1677-1687) . Μάλιστα πιθανώς αυτός ο Γεράσιμος να αναδείχθηκε αργότερα και Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Ανεξάρτητα όμως προς αυτό, ο Γεράσιμος ήταν και σπουδαίος εκκλησιαστικός ρήτορας και εξεφώνησε δύο λόγους στην Κωνσταντινούπολη “ενώπιον Πατριάρχου και συνόδου”.
Οι λόγοι αυτοί του Γερασίμου μαζί με άλλους του ίδιου αρχιερέα φυλάσσονταν μέχρι το 1913 στο μοναστήρι της Καλαμούς οπότε μαζί με άλλους κώδικες του ίδιου μοναστηριού και του παρακειμένου της Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας αρπάχθηκαν απο τους Βουλγάρους και βρίσκονται σήμερα στο “Κεντρικό Εκκλησιαστικό ιστορικό – αρχαιολογικό Μουσείο της Ιεράς Συνόδου της Σόφιας.
Στο ίδιο μοναστήρι ακόμα μόνασε κατά πάσα πιθανότητα και ένας άλλος Ξανθιώτης, ο ιερομόναχος Μεθόδιος, ο οποίος το 1620 έγραψε έναν εξαίρετο κώδικα που περιέχει τις 3 λειτουργίες και φυλάσσεται και αυτός στο μητροπολιτικό μέγαρο της Ξάνθης.
Στο ίδιο πάντα μοναστήρι καθ’ όλους αύτους τους χρόνους υπήρχαν εύσεβείς και ταπεινοί μοναχοί οι οποίοι σαν μόνη τους φιλοδοξία είχαν να προσφέρουν στην Θεοτόκο ή να φροντίσουν για τον “καλλωπισμό” ακόμα και ενός βιβλίου του μοναστηριού.