Βρισκόμαστε στις 2 Οκτωβρίου 1823: ο Ομέρ Βρυώνης και ο Μουσταής πολιορκούν το Αιτωλικό ήδη από τις 20 Σεπτεμβρίου. Μια πολιορκία που συνολικά διήρκεσε 70 ημέρες.
Δύο στρατεύματα, του Μουσταή Πασά της Σκόδρας (περιοχή της βορειοδυτικής Αλβανίας) με 13.000 Τουρκαλβανούς και του γνωστού Ομέρ Βρυώνη, συναντήθηκαν στο Βραχώρι (το σημερινό Αγρίνιο) και στρατοπέδευσαν απέναντι από το νησάκι του Αιτωλικού στην τοποθεσία Παλιοσάλτσενα (ίσως δυτικά του νησιού).
Αυτή η παράξενη επιλογή των δύο πασάδων έγινε αφενός επειδή ο Μουσταής ήθελε να μάχεται κάθε περιοχή των Ελλήνων αγωνιστών, αφετέρου διότι πίστευαν ότι το Αιτωλικό θα έπεφτε πιο εύκολα από το Μεσολόγγι, που είχε εφοδιαστεί και εξοπλιστεί επαρκώς, ενώ στην ουσία διέθετε πάνω από 4.000 υπερασπιστές.
Στο Αιτωλικό, ωστόσο, που είχε 2.000 κατοίκους, υπήρχε μια φρουρά από 500 Σουλιώτες με αρχηγό τον Κίτσο Κώστα.
Στις 5 Οκτωβρίου άρχισε συνεχής κανονιοβολισμός του νησιού από τους Τούρκους. Για να βοηθήσει τους πολιορκημένους η φρουρά του Μεσολογγίου έστειλε μέσω της λιμνοθάλασσας έξι κανόνια μαζί με τον σπουδαγμένο στην Ευρώπη, ειδικευόμενο στα κανόνια, μηχανικό Μιχαήλ Κοκκίνη.
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, οι πολιορκημένοι στο Αιτωλικό είχαν πολλές απώλειες. Η έλλειψη γλυκού νερού, για πολλές ημέρες, επιβάρυνε κατά πολύ την κατάσταση σε σημείο να χαρακτηρίζεται ως μάστιγα.
Ανήμερα των Ταξιαρχών, 8 Νοεμβρίου, ο ιερέας του νησιού συγκέντρωσε τους Αιτωλικιώτες στην εκκλησία των Ταξιαρχών, για να προσευχηθούν, καθώς οι ελπίδες τους είχαν τελειώσει. Την ώρα εκείνη, μια οβίδα διαπέρασε τη στέγη της εκκλησίας και τρύπησε το έδαφος χωρίς να εκραγεί. Αντίθετα, η μπάλα κανονιού που έπεσε έκανε να αναβλύσει καθαρό, πόσιμο νερό, ικανό να τροφοδοτήσει τους κατοίκους και τους μαχητές. Η παράδοση αναφέρεται σε θαύμα/θεόσταλτο μήνυμα που τους οδήγησε να συνεχίσουν να αμύνονται με μεγαλύτερο πείσμα. Έτσι, το γεγονός του θαύματος συνετέλεσε στην νικηφόρα έκβαση της πολιορκίας του Αιτωλικού.
Πηγή: Όμιλος Διαφύλαξης & Αναβίωσης της Ιστορίας του Αιτωλικού ”Οι Ταξιάρχες”