Κατήχηση για τα παιδιά και για τους μεγάλους δημοσιεύει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Ιερεμίας υπό το θέμα: “ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ (Γεν. 18,1-15)”.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
Ἀγαπητά μας παιδιά καί ἀδελφοί μου χριστιανοί,
1. Στό προηγούμενο μάθημά μας εἴπαμε γιά τόν Ἀβραάμ ὅτι, ἐπειδή εἶχε τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ἀπέκτησε μεγάλη δύναμη καί κατατρόπωσε τέσσερις ἰσχυρούς βασιλεῖς, πού εἶχαν ὑποδουλώσει τήν Παλαιστίνη. Αὐτό ὅμως πού πρέπει νά μᾶς κάνει μεγάλη ἐντύπωση εἶναι ὅτι ἀπό τά λάφυρα τοῦ μεγάλου βασιλέως, τοῦ Χολοδογομόρ, καί τῶν τριῶν συμμάχων του, ὁ Ἀβραάμ δέν δέχθηκε τίποτε, «οὔτε κλωστή, οὔτε λουρί ὑποδήματος» (14,23), γιατί ἤθελε ὅ,τι ἔχει νά εἶναι δωρήματα Θεοῦ καί ὄχι τῶν ἀνθρώπων. Τώρα ὁ Ἀβραάμ, ἀγαπητοί μου, συνδέεται περισσότερο μέ τόν Θεό μέ διαθήκη μαζί του. Εἶναι ἡ τρίτη διαθήκη τοῦ Θεοῦ μέ τόν ἄνθρωπο.
Ἡ πρώτη διαθήκη εἶναι μέ τούς πρωτοπλάστους, νά μήν φάγουν ἀπό τό ἀπαγορευμένο δένδρο καί ὁ Θεός θά τούς εἶχε γιά πάντα στόν παράδεισο. Ἡ δεύτερη διαθήκη εἶναι μέ τόν Νῶε νά μή φονεύουν ἀνθρώπους καί νά μήν τρώγουν αἷμα ζώων καί ὁ Θεός δέν θά τούς καταστρέψει πάλι μέ κατακλυσμό. Τώρα, ὕστερα ἀπό χρόνια, ὁ Θεός ἐμφανίστηκε πάλι στόν Ἀβραάμ καί τοῦ ξαναθύμισε τίς ὑποσχέσεις πού τοῦ εἶχε δώσει καί ἔκανε μαζί του τήν τρίτη διαθήκη, τήν διαθήκη τῆς περιτομῆς. Αὐτό, ἀγαπητά παιδιά, σημαίνει οἱ ἱερεῖς νά ἀποκόπτουν ἀπό τό ἰδιαίτερο σωματάκι τοῦ ἀγοριοῦ τήν ὄγδοη ἡμέρα πού γεννιέται, ἕνα μικρό-μικρό κομματάκι, καί αὐτό ἦταν σημεῖο ὅτι ὁ περιτμημένος αὐτός ἄνθρωπος καταγράφεται στόν λαό τοῦ Θεοῦ (17,1-27). Ἔχει μεγάλο καί βαθύ νόημα, παιδιά, ἡ περιτομή, πού θά τό ἐννοήσουμε καλά ὅταν θά σπουδάσουμε τήν περιτομή τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία ἀναφέρεται στήν Καινή Διαθήκη (Λουκ. 2,21). Ἐμεῖς θά ἑρμηνεύουμε τήν «περιτομή» πνευματικά, νά ἀποκόπτουμε δηλαδή ἀπό τήν ψυχή μας τά ἁμαρτωλά πάθη.
2. Ἡ μεγαλύτερη ὅμως εὐλογία τοῦ Ἀβραάμ εἶναι τό ὅτι «εἶδε» καί συνομίλησε μέ τόν Θεό! Ἀκοῦστε: Ὁ Ἀβραάμ, ἐκτός ἀπό τίς ἄλλες του ἀρετές, καί ἰδιαίτερα τήν μεγάλη του πίστη, εἶχε σέ μεγάλο βαθμό καί τήν ἀρετή τῆς φιλοξενίας (Ἑβρ. 13,1-2). Μέρα μεσημέρι εἶδε τρεῖς ἄνδρες νά ἔρχονται πρός αὐτόν καί τούς παρεκάλεσε νά δεχθοῦν τήν φιλοξενία του (Γεν. 18,3-5). Ποιοί εἶναι οἱ τρεῖς αὐτοί ξένοι; Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας μέ τήν δήλωση ὅτι «ἐμφανίστηκε σ᾽ αὐτόν (τόν Ἀβραάμ) ὁ Θεός στήν δρῦ τοῦ Μαβρῆ» (στίχ. 1) καί ἀπό τό ὅτι τά τρία πρόσωπα (φωτιζόμενος ἀπό τόν Θεό) τά ὀνομάζει μαζί «Κύριε», εἶδε τά θεῖα ὁμοούσια τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος.
Γι᾽ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία μας εἶδε ἐδῶ ἀποκάλυψη τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καί ἡ ἑρμηνεία αὐτή ὑπάρχει στούς ὕμνους καί τίς ἱερές εἰκόνες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλά ὑπάρχει καί ἡ ἄλλη ἑρμηνεία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας καί αὐτή, ὅτι ἀπό τά θεῖα πρόσωπα τό ἕνα μόνο εἶναι ὁ Γιαχβέ (ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ) καί τά ἄλλα δύο θεῖα πρόσωπα εἶναι οἱ συνοδοί του Ἄγγελοι. Ἡ ἑρμηνεία αὐτή, λέγουμε πάλι, εἶναι πατερική (ἤδη ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ἰουστίνου) καί μᾶς ἀρέσει περισσότερο, γιατί ἔτσι, ὡς «Ἄγγελος», ἐμφανίζεται συνήθως στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. Βιαζόμενος, τρόπον τινά, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ πότε νά σαρκωθεῖ καί νά γίνει Ἐμμανουήλ, ἐμφανίζεται ἤδη ἀπό τώρα ὡς ἄγγελος. Ἀλλά καί ἀλλοῦ, θά δοῦμε παρακάτω, νά ὀνομάζεται ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ στόν Ἀβραάμ «Ἄγγελος Κυρίου» (βλ. 22,11 ἑξ.)
Μέ πολλές εὐχές,
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας