Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεος, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2024, χοροστάτησε στην ακολουθία του Εσπερινού επί τη ιερά μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Ιωάννου αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου στον Ιερό Ναό Αγίων Σοφίας, Ιωάννου Χρυσοστόμου και Σπυρίδωνος Καρδίτσης.
Στο κήρυγμά του, ο Σεβασμιώτατος ενέφερε:
“«Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Έτσι έλεγε ο ιερός Χρυσόστομος, τον οποίον η Εκκλησία μας απόψε και αύριο αδελφοί μου, αλλά και σε κάθε Θεία Λειτουργία της, ενθυμείται και μνημονεύει. «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Εκεί στην πόλη που τον έστειλαν στον ναό του Αγίου Βασιλίσκου, όπου εστάλη με συνοδεία στρατιωτών, απομακρυσμένος από την Αρχιεπισκοπή της Κωνσταντινουπόλεως, προσπαθώντας να τον φονεύσουν, προσπαθώντας να του δημιουργήσουν προβλήματα και στην ζωή του αλλά και στην συνείδησή του, με όλους αυτούς τους διωγμούς και τις δύσκολες καταστάσεις που του δημιουργούσαν.
Εκείνος όμως αυτόν τον λόγον είχε εις τα χείλη του. «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Και βέβαια ο ιερός αυτός ανήρ, μεγάλος Πατήρ και διδάσκαλος της Εκκλησίας μας, ο χαλκέντερος πράγματι συγγραφεύς και ερμηνευτής των Γραφών και πολυγραφότατος, ο ιερός Χρυσόστομος Ιωάννης ο χρυσός ημών και Θεοφύλακτος, δεν μπορούσε να πει κάτι άλλο εκτός από αυτό, διότι όλη του η ζωή ήταν συνυφασμένη και ταυτισμένη με τον Κύριό μας, τον Ιησού Χριστό.
Ένας άνθρωπος πολύ ευαίσθητος, ένας άνθρωπος ο οποίος έβλεπε στα μάτια τους άλλους ανθρώπους με συμπάθεια, με ευγένεια, με σεβασμό, αλλά και όπου χρειαζόταν, με πόνο και θλίψη ψυχής, όταν έπασχε ο αδελφός. Αλλά και με πολύ δυναμικό σθένος όταν έπρεπε να ελέγξει τον ασεβή παρανομούντων, ξεκινώντας από την αυτοκράτειρα Ευδοξία, αλλά και οποιονδήποτε ο οποίος παρεκτρέπεται ο εις την ζωήν του και δεν ακολουθούσε την διδασκαλία της Εκκλησίας και του Ιησού Χριστού.
Γι’ αυτό και πέθανε στην εξορία, γι’ αυτό και ταλαιπωρήθηκε. Επτά περίπου χρόνια έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αρχιεπίσκοπός της και τα τρία τα πέρασε στην εξορία διωκόμενος και θλίβομαι. Αλλά όλα αυτά συνθέτουν και άλλα πολλά. Την προσωπικότητα του Ιερού Πατρός, που είναι πάρα πολλά αυτά τα οποία θα πρέπει να πούμε και να καταλάβουμε λίγο τη ζωή του και το πώς εκείνος ανδρώθηκε μέσα στην Εκκλησία. Πώς η μητέρα του, η χήρα Ανθούσα, τον ανέθρεψε και δημιούργησε τις προϋποθέσεις να δώσει στην Εκκλησία αυτόν τον λαμπρό αστέρα, πατέρα και διδάσκαλό της.
Είναι πάρα πολλά αυτά που θα πρέπει να πούμε για τον Ιερό Χρυσόστομο. Σε τρία σημεία. Το πρώτο που θα πρέπει να πούμε είναι ότι ήταν Πατήρ και διδάσκαλος της Εκκλησίας. Συνέγραψε τόσες επιστολές, ομίλησε, ομιλούσε δύο φορές την ημέρα στην Εκκλησία και κήρυττε διδάσκοντας στο λαό. Συνέγραψε δογματικά και ηθικά κείμενα. Αλλά η μεγαλυτέρα του προσφορά είναι όπου ερμήνευσε όλα τα βιβλία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Δεν υπάρχει κείμενο.
Ιερό της Αποκαλύψεως του Θεού και προφητικό της Παλαιάς Διαθήκης. Αλλά και στην Καινή Διαθήκη και από τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, που ο ιερός Ιωάννης ο Χρυσόστομος να μην το ερμήνευσε, να μην μας το έδωσε με την βεβαιότητα της ορθής διδασκαλίας και ερμηνείας και αναλύσεως μέσα στην ζωή της Εκκλησίας που να μην μας το έδωσε και να το έχουμε ως πολύτιμο θησαυρό και παρακαταθήκη για να το μελετούμε και να και να κατανοούμε την από κεκαλυμμένη διδασκαλία του Ιησού Χριστού που εμπεριέχεται μέσα στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη.
Προτύπωση της Καινής Διαθήκης έγραφε η Παλαιά Διαθήκη πραγμάτωσης της Παλαιάς Διαθήκης, η Καινή Διαθήκη, που εκεί ολοκληρώνεται ολόκληρη η Θεία οικονομία. Και βέβαια η τέταρτη, η Τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος, κατέγραψε και ανακήρυξε τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ως Οικουμενικό διδάσκαλο και φωστήρα της Εκκλησίας.
Όλα αυτά τα ιερά κείμενα και η διδασκαλία την οποίαν συνέγραψε, παραμένουν Ακέραια μέσα στην Εκκλησία και μεταδίδονται. Γιατί ευτυχώς όλα τα χειρόγραφά του, ακριβώς μετά 20 χρόνια από τον μαρτυρικό του θάνατο το 407 μετά Χριστόν, όλα τα χειρόγραφά του διεσώθησαν και αντίγραφα μπήκαν και μας δόθηκαν ακέραια, χωρίς παραφθορές και προβλήματα. Και τα έχουμε όλα πλέον μέσα στα βιβλία που εξέδωσε.
Εξεδόθησαν από την Βιβλιοθήκη, για την Βιβλιοθήκη των Ελλήνων Πατέρων και την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, όλα τα κείμενα του Ιερού Πατρός για να τα προσεγγίσουμε και βάσει αυτών να μελετούμε όλη την διδασκαλία της Εκκλησίας μας των Πατέρων προ του Ιερού Χρυσοστόμου, αλλά και να γίνεται χρήσιμη η μελέτη αυτή ενός ανθρώπου, ο οποίος ήταν πολύ καταρτισμένος.
Γεννήθηκε στην Μεγάλη Αντιόχεια της Συρίας, η οποία ήταν ελληνιστική πόλις. Μιλούσαν ελληνικά, γι’ αυτό και συνέγραψε ελληνικά ο ιερός πατήρ. Στην ελληνιστική Αντιόχεια της Μικράς Ασίας και όλα τα κείμενά του είναι στην ελληνική γλώσσα. Πρέπει να μην το λησμονούμε αυτό και γι’ αυτό και με άνεση εκινείτο στους χώρους της εποχής εκείνης. Γι’ αυτό και με άνεση μπόρεσε να πάει, αφού χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος και εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως στην ελληνομάθεια και Ελληνοκρατούσα Κωνσταντινούπολη, για να επιβάλει τον λαό του Θεού.
Πατήρ και διδάσκαλος της Εκκλησίας που δεν υπάρχει, αδελφοί μου, κάτι που να το βάλει ο νους του ανθρώπου, με το οποίο ο ιερός Χρυσόστομος να μην έχει απασχοληθεί, να μην έχει ασχοληθεί, να μην έχει συγγράψει, να μην το έχει ακουμπήσει. Ένα μοναδικό φαινόμενο ενός χαλκέντερος πράγματι συγγραφέως, μελετητή, στοχαστή. Ρήτορας, δεινός ρήτορας. Στα δικαστήρια της Αντιόχειας ένας άνθρωπος πολύ εμπνευσμένος, πολύ οξύνους και χαριτωμένος εις την ζωή του και για την ζωή της Εκκλησίας που μας δόθηκε.
Παράλληλα αναδείχθηκε και μεγάλος ποιμένας της Εκκλησίας, όταν εξελέγη κυρίως Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. 3.000 άνθρωποι έτρωγαν κάθε ημέρα στα συσσίτια της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως την εποχή εκείνη. Αλλά και στη διακονία του και όταν ήταν πρεσβύτερος, κυρίως όμως στην αρχιεπισκοπική του διακονία, ήταν το πρόσωπο το οποίο ο κάθε ενδεείς και αναξιοπαθούντες άνθρωπος τον προσέγγιζε για να τον ντύσει, να τον ταΐσει, να τον ποτίσει, να τον πάει στο γιατρό.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης, όλη του η ζωή ταυτισμένη και συνυφασμένη με την ανάγκη του ανθρώπου, ώστε να τον ενισχύει και να τον ενδυναμώνει.
Και βέβαια δεν μένει μόνον εκεί. Ποιμαντική του διακονία η διακονία, την οποία ανέπτυξε με τους ιερείς, τους Επισκόπους για την δυνατότητα της προσεγγίσεως των ιερών κειμένων από τον λαό, με την διδασκαλία και το κήρυγμα και την συγγραφή, αλλά και με την δημιουργία κυρίως ήθους, ήθους χριστιανού ανθρώπου, που τόσο πολύ έχουμε ανάγκη εμείς, όλοι οι άνθρωποι και τότε και σήμερα διαχρονικά.
Γιατί το ήθος, όπως ξέρετε όλοι σας, πρέπει να αγωνιζόμαστε για να το αποκτήσουμε και να το συντηρούμε δυνατό και καθάριο. Εις τη ζωή μας ένας ευπρεπής άνθρωπος, ο οποίος έδωσε ολόκληρη τη ζωή στην Εκκλησία, γι’ αυτό και εξορίστηκε, γι’ αυτό και πέθανε στην εξορία. Για να μείνει αγέρωχη και αταλάντευτη και ακατάληπτη και αδιάσειστη η διδασκαλία της Εκκλησίας και το ήθος της Εκκλησίας μέσα στη ζωή των ανθρώπων.
Και ένα πολύ άλλο τρίτο, πολύ ζωντανό στοιχείο, το οποίο μας έδωσε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι ότι ήταν λειτουργός. Την ιεροσύνη του την λειτούργησε. Μας συνέγραψε την Θεία Λειτουργία και πολλές άλλες ευχές, τις οποίες χρησιμοποιούμε από τότε μέχρι σήμερα στη ζωή της Εκκλησίας. Τελούμε τη Θεία Λειτουργία αυτήν που υπό το όνομά Του είναι γραμμένη από τον ίδιον και Εκείνος μας τα σημειώνει στους ουρανούς με την τέλεση της Θείας Λειτουργίας του και μας κατεβάζει τον Θεό εις την γη.
Δηλαδή δημιούργησε τις προϋποθέσεις ώστε η Εκκλησία να είναι προσευχόμενη και να λατρεύει τον ζώντα και αληθινό Θεό. Αυτά λοιπόν όλα και πάρα πολλά άλλα συνθέτουν την μεγάλη προσωπικότητα του ιερού ανδρός, όπου τότε η Εκκλησία τον είχε ανάγκη. Γι’ αυτό και αναδείχθηκε με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γράφουν οι ερμηνευτές των κειμένων του ότι ο Παύλος, ο Απόστολος Παύλος, ήταν το αυτί αλλά και η γλώσσα του Ιησού Χριστού μέσα στην Εκκλησία.
Ο ιερός Χρυσόστομος ήταν το αυτί και η γλώσσα του Αποστόλου Παύλου μέσα στην Εκκλησία, εξαιτίας του ότι τον ερμήνευσε σε τέτοιο βάθος και σε τέτοιο πλάτος, ώστε να κατανοούμε και εμείς σήμερα όλα τα κείμενα των αποστολικών περικοπών, των αποστολικών επιστολών του Αποστόλου Παύλου και να γίνονται ακατάληπτα από αυτόν τον μεγάλο ερμηνευτή και διδάσκαλο της Εκκλησίας μας.
Να μην κουράσω περισσότερο κανέναν σας. Τι να πρωτοπούμε για τον ιερό αυτό Πατέρα και Διδάσκαλο της Εκκλησίας; Είναι ένα φωτεινό παράδειγμα για όλους μας και μια πρόκληση πρώτα για εμάς τους κληρικούς, με την ευπρέπεια, με το ήθος του, με την ζωή του, με την μελέτη του την απαράμιλλη, με την συγγραφή του και την προσφορά του στην Εκκλησία. Πρόκληση για όλους εμάς, αλλά και μια πρόσκληση για όλους, κληρικούς και λαϊκούς. Εις την αγιότητα, εις την κατά Χριστόν ζωή, εις την ευπρεπή ζωή, στην δημιουργία ήθους και περιεχομένου, το οποίον εύχομαι και προσεύχομαι όλοι μας να το αποκτήσουμε εις την ζωή μας, αγωνιζόμενοι πνευματικά“.
