«Με τη βοήθεια του Θεού και όλων των Ελλήνων
να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και να βγούμε νικητές»
Πανηγυρικά και μεγαλόπρεπα, συνάμα όμως λιτά κι απέριττα, χωρίς δυστυχώς τον παλμό της συμμετοχής του Αιγιώτικου λαού στον πάνδημο εορτασμό της ιστορικής τοπικής εορτής, γιόρτασε η πόλη του Αιγίου την επέτειο για τη Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας την Τρίτη 26 Ιανουαρίου, με την τιμητική παρουσία του υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Νικολάου Παναγιωτόπουλου να επενδύει το ιστορικό γεγονός με την λαμπρότητα και το κύρος του αξιώματός του.
Στο ίδιο λιτό αλλά εθνικά υπερήφανο πνεύμα της εκδήλωσης κινήθηκαν και οι δηλώσεις του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερωνύμου, ο οποίος διανύοντας το δεύτερο πλέον έτος της Ποιμαντορίας του, με καμάρι για τη γενέθλια πόλη του, το Αίγιο, παρά τις αντίξοες περιστάσεις, συνέβαλε με πατριωτική φλόγα, στο βαθμό που του αναλογούσε, στη διοργάνωση των εκδηλώσεων, σε αγαστή συνεργασία της Ιεράς Μητροπόλεως με την Περιφέρεια, τον Δήμο και την τοπική ΕΛ.ΑΣ., επιμένοντας χαρακτηριστικά στη σχολιαστική τήρηση όλων των μέτρων ασφαλείας για τη μη διάδοση του κορωνοϊού.
Ας σημειωθεί ότι την παραμονή της επετείου, Δευτέρα 25η Ιανουαρίου στις 11π.μ., πραγματοποιήθηκε τιμητική εκδήλωση στο προαύλιο του Δημοτικού, Ιστορικού, Λαογραφικού Μουσείου Αιγίου, όπου ο Σεβασμιώτατος τέλεσε Επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη του Ανδρέα Λόντου, δηλώνοντας πως ευχή και προσευχή του είναι του χρόνου να τιμηθεί η σημαντική αυτή εορτή, όπως της αξίζει, με την παρουσία όλων των Αιγιωτών.
Οι δηλώσεις του Ποιμενάρχη, ανήμερα της επετείου και μετά το τέλος της Δοξολογίας, στην οποία ο ίδιος προέστη, πλαισιωμένος από κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Φανερωμένης Αιγίου, ήταν απλές, σύντομες, ευγενικές, μετρημένες αλλά και βαθυστόχαστες και μετέδωσαν μηνύματα ενότητας, ομοψυχίας και προσφοράς στην πατρίδα με πλοηγό το θαύμα της Επανάστασης του 1821.
Ο κ. Ιερώνυμος απηύθυνε αρχικά θερμό καλωσόρισμα στον κ. Νικόλαο Παναγιωτόπουλο, υπουργό Εθνικής Άμυνας και εγκάρδιες ευχαριστίες για την τιμή και την απόφαση του ερχομού του στο Αίγιο και τη συμμετοχή του στη χαρά των Αιγιωτών, παρά τον φόρτο των αυξημένων του υποχρεώσεων και ευθυνών για τον χειρισμό κρίσιμων εθνικών θεμάτων.
Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε τον Περιφερειάρχη Ν. Φαρμάκη και τον Δήμαρχο Δ. Καλογερόπουλο, για την άψογη διοργάνωση της σεμνής τελετής της Δοξολογίας.
Αντιπαραβάλλοντας κατόπιν τη σκλαβιά του κατακτητή με τη «σκλαβιά» της πανδημίας, κάλεσε όλους σε κοινό προβληματισμό και δράση τονίζοντας: «Να ευχηθούμε σε όλους σας, μέσα από αυτή την πανδημία που ζούμε και κατακλύζει όλον τον κόσμο, ο καθένας να σκεφτεί τι μπορεί να προσφέρει ατομικά, έτσι ώστε να μπορούν να σωθούν οι ψυχές μας. Αυτό έπραξαν και οι ήρωες της Επανάστασης, αλλά και όλοι εκείνοι που έδωσαν την ίδια τη ζωή τους, για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Εκείνοι που κάθισαν και σκέφτηκαν κι έστρωσαν σχέδια για το πώς θα ελευθερώσουν την Ελλάδα, για να έχουμε σήμερα μια ελεύθερη χώρα. Ίσως να νιώθουμε για λίγο… “σκλαβωμένοι” λόγω της πανδημίας, όμως με τη βοήθεια και την ενότητα, που δίδει ο ίδιος ο Θεός, θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια. Και θα βγούμε νικητές».
Το μήνυμά του έκλεισε με μια αναλαμπή αισιοδοξίας, που η τοπική μας επέτειος εκπέμπει. Το ελπιδοφόρο μήνυμα ότι, όπως τότε ο Θεός ευλόγησε τον Αγώνα, που πρωτοξεκίνησε από τη Συνέλευση της Βοστίτσας και δεν εγκατέλειψε την πατρίδα μας μέσα στη σκληρή δοκιμασία της σκλαβιάς 400 χρόνων, έτσι και σήμερα δεν θα την αφήσει αβοήθητη στις φουρτούνες, που αντιμετωπίζει το κλυδωνιζόμενο σκάφος της Ελλάδας μας.
Ο πανηγυρικός της ημέρας κατά τον εορτασμό της επετείου της Μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας (26 Ιανουαρίου 1821)
Η Εθνική ιστορία κάθε λαού στοιχειοθετείται πάνω στα πραγματικά γεγονότα, που μετουσιώνονται και διαμορφώνουν την Εθνική Συνείδηση, η οποία στηρίζεται και στους θρύλους και στους συμβολισμούς των γεγονότων. Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας, την οποία σήμερα γιορτάζουμε, εντάσσεται μέσα στα πραγματικά, μα και στα θρυλούμενα γεγονότα, που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Αλλά είναι και ένα γεγονός, που εκπέμπει σημαντικούς για την ιστορία μας συμβολισμούς…
Η συγκεκριμένη Συνέλευση συνήλθε στα πλαίσια της δράσης της Φιλικής Εταιρείας που είχε συσταθεί για ένα και μόνο σκοπό: Την Ελευθέρωση του Γένους μέσα σε κλίμα άκρως επαναστατικό, που χαρακτήριζε όλο τον κόσμο αυτή την περίοδο. Και είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας σοβαρής, επίσημης και καλά οργανωμένης Σύσκεψης. Είχε συγκεκριμένη θεματική: Την οργάνωση του επερχόμενου Εθνικού ξεσηκωμού, είχε συγκεκριμένο, αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα συζητήσεων και συγκεκριμένους προσκεκλημένους συνέδρους, που εκπροσωπούσαν όλες τις τότε κοινωνικές τάξεις (κληρικοί, πρόκριτοι, έμποροι, πλούσιοι γαιοκτήμονες, σταφιδέμποροι). Και βέβαια κατέληξε σε συγκεκριμένες αποφάσεις. Δεν ήταν λοιπόν μια απλή «σύναξη», ήταν μια καλά οργανωμένη Πολιτική πράξη, μια πράξη υψίστης πολιτικής σημασίας, όπως πολλοί ιστορικοί τη χαρακτηρίζουν. Ήταν «Εθνοσυνέλευση», όπως πολύ εύστοχα τη χαρακτήρισε ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς, σε επετειακό άρθρο του, στην εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ» της ελληνικής ομογένειας της Νέας Υόρκης, τον Μάρτιο του 1920, και αναφέρει: «Η Συνέλευση στη Βοστίτσα δεν ήταν μόνο κληρικών και προκρίτων, ήταν και εμπόρων, ήταν όλων των Ελλήνων, η πρώτη Εθνοσυνέλευση, η χ α ρ α υ γ ή της Ε λ λ η ν ι κ ή ς Π ο λ ι τ ε ί α ς»!
Η Συνέλευση λοιπόν έχει ειδικό ιστορικό βάρος, γιατί –πράγματι- ήταν η Πρώτη Πολιτική Πράξη της Νεότερης Ελλάδας, όπως πολύ σωστά τη χαρακτηρίζουν οι σύγχρονοι ιστορικοί. Αλλά και η Πρώτη Βουλή των Ελλήνων, καθώς μέσα από πέντε ολονύκτιες, μαραθώνιες συνεδριάσεις –που είχαν όλα τα χαρακτηριστικά μιας συνεδρίασης της σημερινής Βουλής- μέσα από έντονες αντιπαραθέσεις και εντάσεις, αντεγκλήσεις, διαπληκτισμούς, κατέληξαν σε κοινές αποφάσεις.
Ήταν μια «επιβεβαίωση» της αρχαίας «ελληνικής διαλεκτικής», καθώς υπήρξε μεν «σύγκρουση απόψεων», αλλά όχι «ρήξη». Και πράγματι, αναμετρήθηκαν εκεί η διστακτικότητα, καθώς ήταν πολύ επικίνδυνο για το Γένος ένα τέτοιο εγχείρημα, αν δεν ήταν καλά οργανωμένο, και η σύνεση, που εκπροσωπούσε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, με την ορμή και το θάρρος, που εκπροσωπούσε ο «μπουρλοτιέρης των ψυχών» Παπαφλέσσας. Και τέλος οι αποφάσεις: Η διακριτική και κρυφή στρατολόγηση, η οργάνωση στρατοπέδων, η εξεύρεση χρημάτων, όπλων, τροφίμων κ.λπ. Και με πιθανές ημερομηνίες έναρξης του Αγώνα η 25 Μαρτίου ή η 23η Απριλίου ή η 21 Μαΐου. Ιδιαίτερη όμως βαρύτητα είχε η απόφαση να μη υπακούσουν στη πρόσκληση του τούρκου πασά της Τρίπολης, εάν κληθούν εκεί, παρά «να το βαρέσουν στο λεβέντικο», να αρχίσουν δηλ. την Επανάσταση! Αυτή η απόφαση αφορούσε στο περίφημο άρθρο 11 της Συνέλευσης –και τις επιπτώσεις του γι αυτούς που το παράκουσαν και πήγαν στην Τρίπολη- το οποίο αποτέλεσε και το θέμα στην τριλογία του Καραγάτση «Αίμα χαμένο και κερδισμένο». Αυτή όμως η απόφαση συνιστούσε ταυτόχρονα και «στάση» εναντίον του τούρκικου καθεστώτος, αλλά δίνει στη Σύσκεψη και ένα επί πλέον χαρακτηρισμό: αυτόν της Πρώτης επαναστατικής Πράξης, του πρώτου επαναστατικού γεγονότος της Επανάστασης!
Πράγματι, πολλοί είναι οι χαρακτηρισμοί που αποδίδουν οι ιστορικοί στο γεγονός της Μυστικής Συνέλευσης στη Βοστίτσα, ενώ η γνωστή τοιχογραφία στη Βουλή των Ελλήνων (στην αίθουσα των Τροπαίων), τοποθετεί τη Συνέλευση στην πρώτη θέση των σπουδαίων γεγονότων της Επανάστασης, τοποθετώντας το Πρώτο στην εξιστόρησή τους! Και είμαστε τυχεροί και ευγνώμονες που γιορτάζουμε εμείς εδώ σήμερα το Πρώτο γεγονός του Αγώνα!
Ένας ακόμα χαρακτηρισμός που οφείλουμε να αποδώσουμε στη Συνέλευση είναι αυτός του Διπλωματικού γεγονότος, καθώς συμμετείχαν σ΄ αυτήν και διπλωμάτες της εποχής, όπως ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος, ο Γραμματέας του Ρωσικού Προξενείου Πάτρας, στον οποίο ανέθεσαν να μεταφέρει τα πρακτικά της Συνέλευσης στον Ι. Καποδίστρια και στον Αλ. Υψηλάντη. Αλλά συμμετείχαν και Ανώτεροι κληρικοί, άλλου αυτοπροσώπως και άλλοι δι’ αντιπροσώπων, καθώς είχαν προσκληθεί. Κληρικοί, που «όργωναν» κυριολεκτικά την Ευρώπη, από την Κωνσταντινούπολη, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, μέχρι την Οδησσό και την Πετρούπολη, ως συνδετικοί κρίκοι της Φιλικής Εταιρείας με τον ελλαδικό χώρο, βρίσκοντας στο τέλος, αρκετοί απ’ αυτούς οικτρό θάνατο. Και αναφέρουμε τον Ιγνάτιο Πρεβέζης, τον Ιωσήφ Ανδρούσης, τον Ηλία Σαλώνων, τον Χρύσανθο Μονεμβασίας, τον Προκόπιο Κερνίτσης, τον Γερμανό Χριστιανουπόλεως, τον Π. Π. Γερμανό, τον μεγάλο διπλωμάτη Γρηγόριο Δικαίο – Παπαφλέσσα.
Και επειδή συμμετείχαν στη Σύσκεψη τόσοι πολλοί κληρικοί –και οι ηγούμενοι των μοναστηριών μας και ο Παπαλέξης Οικονόμος, και ο μοναχός Θεόφιλος, ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ο Ιερόθεος Μεγαλοσπηλαιώτης και άλλοι, θέλοντας να τιμήσουμε και αυτούς -πραγματικά και συμβολικά- στηριζόμενοι στην παράδοση και στην ιστορία, καθώς ο μέγιστος των ιστορικών μας Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος αναφέρει πως η Συνέλευση συνήλθε στη Μονή του Αγίου Γεωργίου παρά το Αίγιο, ταυτοποιώντας τη συγκεκριμένη πληροφορία με το εμβληματικό μονίδριο του Αγίου Γεωργίου Τεμένης, γιορτάζουμε και εκεί.
Κύριε υπουργέ, η παρουσία σας εδώ σήμερα μας συγκινεί βαθιά, αλλά δίνει και στη γιορτή μας ιδιαίτερη επισημότητα και ιδιαίτερο βάρος στη σημειολογία του γεγονότος της Μυστικής Συνέλευσης. Και θα ήθελα να αναφέρω επί πλέον κάποιους χαρακτηρισμούς που της αποδίδονται, τοποθετώντας την στα διπλωματικά γεγονότα. Πρόκειται για το εκδοτικό έργο του Γενικού Επιτελείου Στρατού, το 1980, με τίτλο «ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ», όπου, μεταξύ άλλων, σημειώνονται τα εξής: «Η εν λόγω Σύσκεψις απετέλεσε σημαντική καμπή για την όλη υπόθεση της Επαναστάσεως. Οι μετασχόντες της Συσκέψεως απέκτησαν –ίσως για πρώτη φορά –πλήρη συνείδηση της τεράστιας προσπάθειας, εις την οποίαν επρόκειτο να αποδυθούν».
Τελικά η Μυστική Συνέλευση επέδρασε βαθιά στην προετοιμασία του Αγώνα, γιατί δέχτηκαν όλοι, ότι η επανάσταση ήταν α ν α π ό φ ε υ κ τ η «καθώς η σπίθα της Ελευθερίας είχε ήδη ανάψει στις ψυχές όλων», όπως πολύ σοφά σημειώνει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος…
Ζήτω οι Ένοπλες Δυνάμεις μας
Ζήτω η Ελλάδα μας
Ζήτω το Υπερήφανο και Γενναίο Έθνος μας
Βάνα Μπεντεβή
Ιστορικός – Πρόεδρος ΙΛΕΑ