Λόγος Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου για την Άγια και Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Εὑρισκόμεθα στήν ἔναρξη τῆς πλέον κατανυκτικῆς περιόδου τῆς Ἐκκλησίας μας πού ὀνομάζεται Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Πρόκειται γιά τήν περίοδο πού ἀρχίζει τήν Καθαρή Δευτέρα καί περατοῦται τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου.
Εἶναι μία περίοδος κατ’ ἐξοχήν πνευματική πού μᾶς προετοιμάζει γιά τό Ἃγιο Πάσχα. Κατά τήν Μεγ. Τεσσαρακοστή τά πάντα ὑπενθυμίζουν τό ὑπέρλαμπρο θαῦμα τῆς δημιουργίας, τό φοβερό δρᾶμα τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί τήν θριαμβευτική λύση τοῦ δράματος ὑπό τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Μέ ἁδρές καί ἑντόνως παραστατικές γραμμές ἀφήνουν οἱ θεοφόροι ἃγιοι Πατέρες καί οἱ ἱεροί ὑμνογράφοι νά διέλθουν πρό τῶν ὁφθαλμῶν μας ἐκτάκτου σπουδαιότητας ἱστορικά γεγονότα δεκάδων αἰώνων. Διά μέσον αὐτῶν, ἀφ’ ἑνός μέν, φαίνεται ἡ εξαθλίωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν αἰχμαλωσία στήν ἀμαρτία, ἀφ’ ἑτέρου δέ, διαλάμπει ἡ πάνσοφη πρόνοια τοῦ Θεοῦ, στήν ὁποία προπαρεσκεύαζε τό ἕργον τῆς σωτηρίας μας.
Ἒτσι τήν περίοδο αὐτή, ἀκοῦμε στούς ναούς μας, τούς πλέον διδακτικούς καί ὡραίους ὓμνους, οἱ ὁποῖοι δονοῦν τίς ψυχές μας καί μᾶς ἀναβιβάζουν ὑψηλά. Εἰλικρινά, κατανύσσεται ἡ καρδιά μας καί χαλυβδώνεται ἡ ἀπόφασή μας νά ζήσουμε ζωή ἀληθοῦς μετάνοιας καί πραγματικῆς χριστιανικῆς βιοτῆς.
Ἡ Ἐκκλησία, λοιπόν, μᾶς παροτρύνει: ‘’τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται˙ οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε’’. Εἶναι μία πνευματική πρόσκληση, τώρα στήν ἀρχή τῆς Μεγ. Τεσσαρακοστῆς, γιά ἐντονότερο πνευματικό ἀγῶνα. Καί ὁ ἀγῶνας αὐτός διεξάγεται μέ τήν μετάνοια, τήν νηστεία, τήν προσευχή.
Ἀνέφερα τά τρία αὐτά ἀγωνίσματα. Ἂς τά προσέξουμε:
Α) Μετάνοια, σημαίνει ἀλλάζω νοοτροπία. Ἀπό τήν κατάσταση τῆς ἀμαρτωλότητας, ἀγωνίζομαι νά συμφιλιωθῶ μέ τό Θεό, νά σταματήσω νά βαζίζω τόν δρόμο τῆς ἀσωτίας καί τοῦ κακοῦ καί μέ αὐτοέλεγχο καί ἐπίγνωση βαδίζω στό δρόμο τοῦ Θεοῦ καί μόνον. Ἐξομολογοῦμαι, μετανοῶ καί ζητῶ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Πολυεύσπλαγχνος καί Φιλάνθρωπος Θεός βλέπει τήν μετάνοια μας, μᾶς συγχωρεῖ καί μᾶς χαρίζει πλούσια τήν Χάριν Του.
Β) Νηστεία, σημαίνει ἀποφυγή ὡρισμένων τροφῶν πού ὁρίζει ἡ Ἐκκλησία ἀλλά καί ἀπομάκρυνση ἀπό τήν ἁμαρτία καί καταπολέμηση τῶν παθῶν μας. Ἡ Μεγ. Τεσσαρακοστή δέν εἶναι μόνο μία περίοδος αὐστηρᾶς, πράγματι, νηστείας ἀπό φαγητά ἀλλά μία περίοδος ἂσκησης για τήν ἀπόκτηση ἀρετῶν. Εἶναι μία περίοδος γιά τήν καταπολέμηση τῶν πειρασμῶν πού μᾶς φέρνει ὁ διάβολος καί εἶναι συγχρόνως ἕνας καλός ἀγῶνας γιά σύνδεση μέ τόν Χριστό. Ἂς ἀγαπήσουμε, λοιπόν, τή νηστεία καί θά συγκεντρώσουμε πολύ πλοῦτο θείας ἀρετῆς.
Γ) Προσευχή, εἶναι ὁ διάλογος μέ τό Θεό. Εἶναι ἡ συνομιλία μας, ἡ εὐχαριστία καί ἡ ἱκεσία μας πρός τόν Δημιουργόν μας. Ὑπάρχει τί θαυμασιότερο ἀπό τό νά ἀξιώνεται ὁ χοϊκός ἂνθρωπος νά ἀνοίγει τήν ψυχή του καί νά δοξολογεῖ καί νά ἱκετεύει τόν Κύριον τῶν ὃλων! Πρό πάντων, ἡ Μεγ. Τεσσαρακοστή, προσφέρεται ὡς καί ἐξοχήν περίοδος προσευχῆς. Μέ ὃλες τίς Ἱερές Ἀκολουθίες τούς Κατανυκτικούς Ἑσπερινούς, τά Ἀπόδειπνα, τούς Χαιρετισμούς, τόν Μέγα Κανόνα, τίς Προηγιασμένες Θεῖες Λειτουργίες. Μεγάλη βοήθεια μᾶς παρέχει ἡ Ἐκκλησία γιά περισσότερη προσευχή, περισσότερη ἐνατένιση καί ὃραση καί πρόγευση τῆς δόξας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Πιό συγκεκριμένα τώρα τήν περίοδο αὐτή ἀξίζει νά λέμε τήν ὡραία καί τόσο πνευματική μικρή μέν, μεγάλη δέ, σέ οὐσιαστικό περιεχόμενο προσευχή.
Εἶναι ἡ προσευχή: «Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, καί ἀργολογίας μή μοι δῷς.
Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονής καί ἀγάπης χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ. Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα, καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητός εἶ εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν».
Ἡ Ἐκκλησία, λοιπόν, μᾶς καλεῖ νά εἰσέλθουμε μέ ἐνθουσιασμό, καί ἁποφασιστικότητα στό στίβο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων. Ὃταν ἀγωνιστοῦμε, τότε μέ ‘’καθαρά’’ τή στολή τῆς ψυχῆς θά πανηγυρίσουμε καί θα ἑορτάσουμε καί τήν ἒνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, τοῦ Νικητοῦ τοῦ θανάτου καί Ἀρχηγοῦ τῆς ζωῆς.