Στον ιστορικό Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Πατρών ,το Σάββατο 24.9.2022, ετελέσθη η Θεία Λειτουργία και το ιερό Μνημόσυνο του αοιδίμου και μαρτυρικού, πρώτου Κυβερνήτου της Ελλάδος, Ιωάννου του Καποδιστρίου, ο οποίος έπεσε δυστυχώς από βόλι και χέρι Ελληνικό, στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, μπροστά από τον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Ναυπλίου, όπου πήγαινε για να εκκλησιασθεό. Τοις πάσι τυγχάνει γνωστόν, ότι ο αοίδιμος Ιωάννης Καποδίστριας ήτο ευσεβέστατος.
Πλησίον του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου Πατρών, έχει στηθεί η προτομή του Ιωάννου Καποδίστρια, όπου εν πομπή μετά την Θεία Λειτουργία και το ιερό μνημόσυνο, μετέβησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστομος, οι Ιερείς, οι Άρχοντες και ο Λαός και ετελέσθη επιμνημόσυνη δέηση, κατετέθησαν στέφανοι και εψάλη ο Εθνικός Ύμνος.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του, εντός του Ιερού Ναού αναφέρθηκε στην μεγάλη μορφή του μαρτυρικού, πρώτου Κυβερνήτου της Ελλάδος, Ιωάννου Καποδίστρια και είπε μεταξύ των άλλων:
«…«Πέρασαν 191 χρόνια ἀπό τήν δολοφονία τοῦ πρώτου Κυβερνήτου τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἰωάννου Καποδίστρια, ὁ ὁποῖος ἐκλήθη σέ μιά ἱστορική καμπή τῆς Ἑλλάδος, ἐξαιρετικά δύσκολη, νά ἀναλάβῃ τίς τύχες τῆς, τόσο ταλαιπωρημένης καί καθημαγμένης ἀπό τόν τουρκικό ζυγό, Πατρίδος μας.
Σήμερα στόν ἱστορικό αὐτό Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῶν Πατρῶν, τελέσαμε τήν Θεία Λειτουργία καί προσευχηθήκαμε ἐξαιρέτως, τελέσαντες τό ἱερό μνημόσυνο τοῦ Κυβερνήτου, ἀφοῦ κατά τό μήνα Σεπτέμβριο τοῦ 1831, ἒπεσε ἀπό δόλια σφαῖρα καί μαχαίρι φονικό, πού κρατούσαν Ἑλληνικά, δυστυχῶς, χέρια.
Ἀπό αὐτό τόν Ναό θεώμεθα τήν πόλη τῶν Πατρῶν, πού φέρει τήν σφραγίδα τῆς ἀγάπης καί τῆς σκέψεως καί φροντίδος τοῦ μεγάλου καί μαρτυρικοῦ Κυβερνήτου τῆς Ἑλλάδος. Ἒτσι ἢθελε ὁ Θεός καί ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας, νά συνδέσῃ τό ὂνομά του ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας μέ τήν μεγαλώνυμο καί Ἀποστολική πόλη τῶν Πατρῶν. Ὁραματίστηκε καί ἐργάστηκε γιά μιά Πάτρα, μέ θαλάσσιο μέτωπο, ὀργανωμένες δομές, οἰκονομική, κοινωνική, πολιστική καί πολεοδομική αὐτάρκεια…
…Ὃταν ἒφθασε ὁ Καποδίστριας στό Ναύπλιο, ἒπρεπε νά ἀρχίσῃ ἀπό τό μηδέν ἢ καλύτερο κάτω τοῦ μηδενός. Καί ὃμως, ὁ ζῆλος του γιά τήν Ἑλλάδα κατέτρωγε τά σωθικά του, ἳνα χρησιμοποιήσωμεν εἰς παράφρασιν τά γραφικά λόγια καί διά τοῦτο ἐπτερώθη ὁ ἐσωτερικός του κόσμος καί μέ νεανικό καί ἱερό σφρῖγος καί μέγαν ἐνθουσιασμό, ὃμοιον μέ ἐκεῖνον τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, ἂρχισε τήν ἀνοικοδόμηση τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος.
Παρά τίς ποικίλες καί μεγάλες δυσκολίες, ξεπέρασε κάθε προσδοκία καί διεύψευσε ὃλους ὃσοι ἀπό ἐμπάθεια ἢθελαν τήν πορεία του ἀβεβαία καί ἀτυχῆ. Πολλά δέ ἐποίησαν κυρίως οἱ ξένες δυνάμεις, ἀλλά καί ἡμέτεροι γιά νά δυσχεράνουν τό μέγα ἒργο τῆς ἀνορθώσεως τῆς Πατρίδος ἐκ τοῦ πτώματός της. Δέν θά ἦτο ὑπερβολή, ἐάν ἐλέγαμε ὃτι ἡ ἒλευση τοῦ Καποδίστρια στήν Ἑλλάδα, ἦτο τοῦ Θεοῦ πρόνοια…
…Ὁ μέγας αὐτός Ἓλλην ἒθεσε τά θεμέλια τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ συστήματος, ἐφρόντισε γιά τήν σύνταξη βιβλίων, ἐδημιούργησε τό ἀλληλοδιδακτικό Σχολεῖο, ἳδρυσε τό πρῶτο Ἑλληνικό Γυμνάσιο, ἒκαμε στήν Αἲγινα τό κεντρικό Σχολεῖο, ἐφρόντισε γιά τήν ἀνόρθωση τῆς οἰκονομίας τῆς χώρας. Γιά τόν σκοπό αὐτό ἳδρυσε τό ἐθνικό νομισματοκοπεῖο, καθιέρωσε τόν «φοίνικα» ὡς ἐθνικό νόσμιμα, ἳδρυσε τήν ἐθνική Χρηματιστηριακή τράπεζα. Ἐνδιεφέρθη γιά τήν Ἐκκλησιαστική ἐκπαίδευση καί γι’ αὐτό ἳδρυσε τήν Ἐκκλησιαστική Σχολή στόν Πόρο. Ἳδρυσε ὀρφανοτροφεῖο, ἀρχαιολογικό Μουσεῖο στήν Αἲγινα καί Γεωργική Σχολή. Ἳδρυσε τό πρῶτο φαρμακεῖο. Ἐθέσπισε τό νομικό πλαίσιο τῆς Πολιτείας. Ἒδωσε δάνεια στούς Νησιῶτες γιά τήν ἀγορά πλοίων καί κατασκευή ναυπηγείων στόν Πόρο καί στό Ναύπλιο. Ἳδρυσε τήν Σχολή Εὐελπίδων.
Σέ συνεργασία μέ τόν Ανδρέα Μιαούλη, ἀγωνίστηκε γιά νά καταστείλει τήν πειρατεία. Συνέχισε τόν πόλεμο μέ τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία, φοβούμενος ὃτι οἱ Ἃγγλοι ἢθελαν τόν περιορισμό τῶν συνόρων τῆς Ἑλλάδος. Ἦτο τόσο ὀξυδεκρής, πού ἀσφάλισε πολλά κτήρια ἀπό πυρκαϊά σέ οἶκο τῆς Τεργέστης.
…27 Σεπτεμβρίου 1831. Ξυπνάει ὁ Κυβερνήτης ἒνδακρυς. Δέν θέλει νά χάσει δεύτερη Κυριακή τήν Θεία Λειτουργία. Τήν προηγούμενη Κυριακή ὁ ἀδελφός του Αὐγουστῖνος, τόν ἐμπόδισε μετά πολλῆς πιέσεως νά ἐκκλησιασθῇ φοβούμενος, ὂχι ἀδίκως, ὃτι κινδύνευε ἡ ζωή τοῦ Κυβερνήτου.
Αὐτή τήν Κυριακή, πρέπει νά βιώσει τήν Ἀνάσταση. Ὁ Μέτερνιχ τόν ὀνόμαζε περιπαιχτικά, «ὁ Ἃγιος Ἰωάννης τῆς Ἀποκαλύψεως». Ὁ Καποδίστριας ἦτο ὂντως μιά ἀποκάλυψη. Τήν Κυριακή ἐκείνη μετέστη πρός τά ἂφθαρτα καί αἰώνια, ἒνθα ἦχος καθαρός ἑορταζόντων καί βοώντων ἀπαύστως τό, «Κύριε δόξα σοι».
Ὁ ἲδιος εἶχεν εἲπει: « Δέν φοβοῦμαι τόν θάνατο. Ὁ θάνατός μου μᾶλλον εἶναι ἀπαραίτητος γιά τήν Ἑλλάδα καί ὑπέρ τῆς Ἑλλάδος».
Πόσο τόν ἀγάπησε ὁ Λαός, ἐφάνη ἀπό τό ὃτι πέταξαν νεκρό τόν ἒνα ἐκ τῶν φονέων του στή θάλασσα, τόν Κωνσταντῖνο Μαυρομιχάλη. Ὁ ἃλλος ὁ Γεωργάκης Μαυρομιχάλης, δικάστηκε καί κατεδικάσθη εἰς θάνατον.
Ὁ Εἰσαγγελέας στή δίκη πού ἒγινε στό Ναύπλιο στό στρατοδικεῖο εἶπε χαρακτηριστικά γιά τόν Καποδίστρια. «Εἷς ἀνήρ πίπτει καί ὃλη ἡ Ἑλλάς κλονεῖται».
Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, πληροφορήθηκε γιά τήν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια εὑρισκόμενος στήν Τριπολιτσά καί μᾶς πληροφορεῖ. «Τήν αὐγή ὃπου τό μάθαν οἱ πολίτες τῆς Τριπολιτσᾶς, γιά τήν δολοφονία τοῦ Κυβερνήτου ἒμειναν σάν νεκροί».
Τόσο ἀγάπησαν τόν Καποδίστρια πού μετά τήν δολοφονία του ἒτρεχαν οἱ Ἀναπλιῶτες καί μετά μαντήλια τους μάζευαν τό αἷμα του.
Πάνω στά χέρια τοῦ κεκοιμημένου μεγάλου καί πρώτου καί ἀριθμητικά, ἀλλά καί χωρίς ὃμοιό του Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδος, τοποθετήθηκε τό ἱερό τῆς Παναγίας τῆς Γλυκοφιλούσης εἰκόνισμα, δῶρο σ’ αὐτόν τῆς Μαρίας Θεοδώρεβνας, ἀπό τή Ρωσία. Ἀπό τήν ἰδιόχειρη σημείωση τοῦ Κυβερνήτου πίσω ἀπό αὐτό τό σεβάσμιο εἰκόνισμα φαίνεται πῶς ὁ Κυβερνήτης σέ ὧρες δύσκολες προσηύχετο γιά τήν Πατρίδα. Γράφει λοιπόν:
«Γλυκοφιλοῦσα Μαριάμ, τόν Υἱόν σου αἲτησαι ὑπέρ ἐμοῦ τοῦ δούλου σου Ἰωάννου, βραβεῦσαι μετά σοφίας κυβερνᾶν τόν εὐσεβῆ λαόν σου καί βασιλείας με Αὐτοῦ τυχεῖν δι’ ἒλεος Του». 1829…)
Μνημονεύομε σήμερον τοῦ Κυβερνήτου, ὁ ὁποῖος ὁμολογοῦσε εὐκαίρως ἀκαίρως ὃτι, «ἡ χριστιανική πίστη ἐσυντήρησε καί τούς Ἓλληνες καί τή γλῶσσα καί τήν πατρίδα καί τάς ἀρχαίας ἐνδόξους ἀναμνήσεις καί ἐξαναχάρισεν εἰς αὐτούς τήν πολιτικήν ὓπαρξιν τῆς ὁποίας εἶναι στῦλος καί ἐδραίωμα». Συνδύαζε δηλαδή, ὁ ἀοίδιμος Κυβερνήτης τήν ἀνάσταση καί ἀνεξαρτησία τοῦ Ἒθνους, μέ τήν παράδοση τοῦ Γένους καί τά πνευματικά του ἀποθέματα.
Ὁ ἲδιος εἶχε δηλώσει: «Πρῶτα εἶμαι Ἓλληνας, γιατί γεννήθηκα σ’ αὐτή τή χώρα. Εἶμαι Ἓλληνας ἀπό πατέρα καί μητέρα. Εἶμαι μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, πού μοῦ ἀνέθεσε τήν Κυβέρνηση αὐτοῦ τοῦ Λαοῦ. Εἶμαι Ἓλληνας, ἐκ γενετῆς, ἀπό καθαρή ἀγάπη, ἀπό αἲσθημα, ἀπό καθῆκον καί ἀπό θρησκεία». (Γ. Μεταλληνοῦ, Ἰωάννης Καποδίστριας, ὁ Πολιτικός Μάρτυρας τῆς Ρωμηοσύνης, 1992.)
Μελετώντας κανείς τήν ἱστορία τῆς Πατρίδος μας καί φθάνοντας στόν Ἰωάννη Καποδίστρια εὒλογα διερωτᾶται: «Πῶς θά ἦτο ἡ Πατρίδα μας ἂν δέν ἐδολοφονεῖτο ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας»; καί ἐλεύθερα συλλογᾶται: «Μόνο μέ τέτοιους σάν τόν Καποδίστρια Κυβερνήτες ἡ χώρα μας, θά βρῇ τόν ἱστορικό καί σωτήριο βηματισμό της, τήν θέση της μέσα στό ἱστορικό γίγνεσθαι καί τήν πορεία της στό μέλλον. Μέ τήν διατήρηση τῆς ἰδιοπροσωπίας της, τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς της, τῆς παραδόσεώς της, τῆς γλώσσας της καί ἀπαραχάρακτης ἱστορίας της, τῆς παιδείας πού θά τῆς ταιριάζει καί τῆς ἀγάπης πού τῆς ἀξίζει καί ἡ ὁποία πρέπει νά φτάνει μέχρι θυσίας».
«Αἰωνία σου ἡ μνήμη μεγαλόπνοε ἂρχοντα, δεξιοτέχνη διπλωμάτη καί πολιτικέ, ἀπαράμιλλε διοργανωτή, μεγάλε ὁνειροπόλε, ἀσκητικέ κυβερνήτη, ἒντιμε καί ἀδιάφθορε ἀγωνιστή.
Αἰωνία σου ἡ μνήμη, μεγάλε Ἓλληνα πού μέ κόπους καί μέ ἀπαράμιλλο ἀγῶνα ἐθεμελίωσες τό νέο Ἑλληνικό κράτος καί τοῦ ἒδωσες τήν δύναμη νά ὀρθοποδήσῃ καί νά ἀκολουθήσῃ τόν δρόμο τῶν πεπρωμένων του.
Αἰωνία σου ἡ μνήμη Ἰωάννη Καποδίστρια, πού ἡ θυσία σου ὑπῆρξε θυσία ἣρωος καί ὁ θάνατός σου τραγωδία γιά τήν Ἑλλάδα».(Καποδίστριας, Τετράδια εὐθύνης 5 (1978), σ.18).
Εκ προσώπου της Πολιτείας, παρέστη ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Ανδρέας Κατσανιώτης. Επίσης, παρέστησαν οι Βουλευτές κ. Άγγελος Τσιγκρής και κ. Ιάσωνας Φωτήλας, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Χαράλαμπος Μπονάνος, Εκπρόσωποι της Ελληνικής Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής και άλλων Αρχών και Φορέων.
Τιμητικά συνόδευσε η Μπάντα του Δήμου Πατρέων και οι Σύλλογοι, Φάρος Ποντίων Πατρών και το Άγημα ιστορικής αναβίωσης Πατρών «Παναγιώτης Καρατζάς»
