Σε κλίμα πανηγυρικό και εόρτιο η Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως υποδέχτηκε σήμερα Δευτέρα 31 Ιουλίου 2023 αντίγραφο του Τιμίου Σταυρού του Μεγάλου Κωνσταντίνου που φυλάσσεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.
Αποστολή Αλεξανδρούπολη: Ραφαήλ Γεωργιάδης
Το ιερό κειμήλιο εκόμισε ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Γέροντας Εφραίμ και υποδέχτηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος.
Τελέστηκε σύντομος Πανηγυρικός Εσπερινός, στο τέλος του οποίου κλήρος και λαός ψάλλοντας το “Σώσον Κύριε τον όσον σου” και ” Τον Σταυρόν σου προσκυνούμε “, ξεκίνησαν την Ιερά πομπή σε όλη τη πόλη παρουσία των αρχόντων, των εκπροσώπων του στρατού, και πλήθους κόσμου.
H άφιξη του ιερού κειμηλίου από το Άγιον Όρος γίνεται στο πλαίσιο του εορτασμού Ιωβηλαίου των 100 χρόνων από την ίδρυσή της και παράλληλα, αναβίωσε η παλαιά βυζαντινή εορτή της Προόδου του Τιμίου Σταυρού: Ο Τίμιος Σταυρός λιτανεύτηκε στους δρόμους της πόλης από ενορία σε ενορία μέχρι τα μεσάνυχτα.
Η Ιερά πομπή κατέληξε στον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου μετά από τρεις ώρες περίπου, όπου και τελέστηκε ιερά αγρυπνία από τον Γέροντα Εφραίμ στην οποία συμμετείχαν οι πιστοί οι οποίοι με υπομονή και ακλόνητη πίστη συμμετέχουν στους εορτασμούς της Προόδου του Τιμίου Σταυρού.
Η βυζαντινή παράδοση
Η Εκκλησία την 1η Αυγούστου εισέρχεται στην περίοδο της Νηστείας του Δεκαπενταυγούστου. Την ίδια δε ημέρα εορτάζει την Πρόοδο του Τιμίου Σταυρού δηλαδή την έξοδο του Τιμίου Σταυρού από το παλάτι στη Πόλη και τη λιτάνευσή του στις συνοικίες της Κωνσταντινουπόλεως προς ευλογία των πιστών.
Στην Κωνσταντινούπολη, μετά την προσκύνηση του Τιμίου Ξύλου, γινόταν η λεγόμενη Πρόοδος, δηλαδή η περιφορά Του μέσα στην πόλη. Ο Σωφρόνιος Ευστρατιάδης στο Αγιολόγιο του αναφέρει τα έξης: «Κατά την ημέραν ταύτην εξήγετο εκ του σκευοφυλακίου της μεγάλης εκκλησίας ο Τίμιος Σταυρός, περιήγετο ανά την πόλιν και εξετίθετο εις διαφόρους ναούς προς προσκύνησιν και αγιασμόν των πιστών και πάλιν απετίθετο εις το σκευοφυλάκιον».
Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος στο έργο «Έκθεσις Βασιλείου τάξεως» περιγράφει τον τρόπο που γινόταν, τόσο η προσκύνηση, όσο και η περιφορά. Το Τίμιο Ξύλο, λοιπόν, προσφερόταν για προσκύνηση από τους πιστούς από τις 23 Ιουλίου και για επτά ημέρες. Στη συνέχεια, για δύο εβδομάδες γινόταν η Πρόοδος του Τιμίου Ξύλου προς αγιασμό, η οποία κάλυπτε όλη σχεδόν την Πόλη και τα περίχωρά της. Στις 14 Αυγούστου περιέφερναν το Τίμιο Ξύλο στα ανάκτορα και το εναπόθεταν στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, που βρισκόταν εντός του παλατιού.
Η εορτή της Προόδου του Τιμίου Σταυρού καθιερώθηκε να τελείται στις εκκλησίες, λόγω της σωτηρίας των Βυζαντινών από την επιδρομή των Σαρακηνών, με τη δύναμη του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, επί αυτοκρατορίας του Μανουήλ Κομνηνού.
