Επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπάυσεως των ψυχών των πεσόντων στη μάχη του Κίζδερβεντ, στις 14 Σεπτεμβρίου 1920 τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων την Κυριακή, 25 Σεπτεμβρίου 2022. Ο Σεβασμιώτατος ιερούργησε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Καλλιθέας, ενώ τον πανηγυρικόν της ημέρας εκφώνησε η κα Σοφία Κυμπαρίδου. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο του χωρίου.
Η μάχη του Κίζδερβεντ
Για την ιστορία της μάχης στοιχεία δημοσιεύσε ο Εκπολιτιστικός & Μορφωτικός Σύλλογος Μικρασιατών-Κιζδερβενιωτών:
14 Σεπτεμβρίου 1920 … το πρωί, η «μοίρα» θέλησε να παίξει ένα πολύ σκληρό παιχνίδι στους κατοίκους του Κίζδερβεντ. Στο Κίζδερβεντ κωμόπολη της Μ. Ασίας που ανήκει στην Νικομήδεια και βρίσκεται κοντά στην Νίκαια της Βιθυνίας έμελλε να παιχθεί ένα ακόμη δράμα στην ιστορία του ελληνικού έθνους σε βάρος αυτήν την φορά των κατοίκων του χωριού, οι οποίοι ύστερα από 350 και πλέον χρόνια στον τόπο αυτό θα αναγκασθούν να τον εγκαταλείψουν όχι για να γλιτώσουνε την ζωή τους, αλλά για να γλιτώσουνε τα παιδιά τους, την θρησκεία τους, τον Πολιτισμό τους.
Το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου 1920 και ενώ χτυπά η καμπάνα της εκκλησίας καλώντας τους πιστούς για εκκλησιασμό, οι Τσέτες περικυκλώνουν το χωριό. Στην μάχη αυτή παίρνουν μέρος περίπου 2.000 Τσέτες που βάλλουν συνεχώς κατά του χωριού από όλες τις μεριές. Το τέλος της ημέρας βρίσκει νικητές τους αμυνόμενους Κιζδερβενιώτες με ολίγους σχετικά νεκρούς και πολλούς τραυματίες, ενώ από πλευράς των εχθρών ήτανε δεκαπλάσιοι οι νεκροί και οι τραυματίες.
Με την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού (1922) έφυγαν από την πατρώα γη και οι κάτοικοι του ηρωικού Κίζδερβεντ. Εγκαταστάθηκαν στον ελλαδικό χώρο (κυρίως της Β. Ελλάδος) και τους νομούς Ροδόπης, Ξάνθης, Δράμας, Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Πέλλας, το μεγαλύτερο δε μέρος των προσφύγων από το Κίζδερβεντ εγκαταστάθηκε στον νομό Κιλκίς στα χωριά του σημερινού Δήμου Παιονίας. Μερικές επίσης οικογένειες εγκαταστάθηκαν και στην Αθήνα.
