Τον αρχαιολογικό χώρο στη θέση «Παλαιόκαστρο» Τερπνής Νιγρίτας επισκέφθηκε το πρωί της Τρίτης 3 Οκτωβρίου 2023 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγος, όπου πραγματοποιείται συστηματική αρχαιολογική έρευνα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών υπό την ευθύνη της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών κ. Δημητρίας Μαλαμίδου, σε συνεργασία με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών, υπό την διεύθυνση της κ. Laurianne Martinez-Sève.
Η θέση «Παλαιόκαστρο» ταυτίζεται με μία από τις αρχαίες πόλεις της κάτω κοιλάδας του Στρυμόνα, που είναι γνωστές από τις αρχαίες ιστορικές πηγές, με μακρά διάρκεια ζωής από το τέλος τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ. Η μέχρι τώρα αρχαιολογική έρευνα έχει φέρει στο φως επιγραφή η οποία επιβεβαιώνει ότι στα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά χρόνια ο οικισμός αυτός είχε καθεστώς πόλεως.
Οι ανασκαφές στο λόφο αποκάλυψαν οικοδομικές φάσεις των ελληνιστικών χρόνων, τμήμα της οχύρωσης, ρωμαϊκή βασιλική (δημόσιο κτίριο) η οικοδόμηση της οποίας έγινε με τη συνδρομή της Ιουλίας, από κληροδότημα του συζύγου της Φιλίππου υπό την επιμέλεια του Πόπλιου Αιλίου Κλαρανού Αλεξάνδρου, συγκρότημα θερμών, εργαστηριακό χώρο με πατητήρια για κρασί των ρωμαϊκών χρόνων, δύο σημαντικές χριστιανικές εκκλησίες στον τύπο της πεντάκλιτης και τρίκλιτης βασιλικής, που ήταν σε χρήση μέχρι και τον 6ο μ.Χ. αιώνα, καθώς και άλλα πολύ ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά ευρήματα.
Ο Σεβασμιώτατος περιηγήθηκε στον χώρο των ανασκαφών από την κ. Μαλαμίδου και τον κ. Ευθ. Ρίζο, επιστήμονα αρχαιολόγο, που εξηγούσαν καταλεπτώς τις φάσεις των ανασκαφών, την μεγάλη σπουδαιότητα των ανασκαφικών ευρημάτων, ως και την μεγάλη αξία της ανευρέσεως των δύο χριστιανικών βασιλικών του τέλους του 5ου μ.Χ. και των αρχών του 6ου μ.Χ. αιώνος, που καταδεικνύουν την πρώιμη παρουσία χριστιανικών κοινοτήτων και μάλιστα ακμαζουσών στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που πιστοποιείται από το μέγεθος των δύο χριστιανικών βασιλικών και το κάλλος τους.
Ο Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης μαζί με τον κ. Αθαν. Μασλαρινό, Δήμαρχο Βισαλτίας, αφού ευχαρίστησαν θερμώς την κ. Μαλαμίδου και τους συνεργάτες της για την τόσο διαφωτιστική ξενάγηση, εξέφρασαν την μεγάλη τους ικανοποίηση και χαρά για την πρόοδο των εργασιών, που ασφαλώς θα φέρουν στο φως σημαντικότατα ευρήματα από την κλασσική αρχαιότητα, την ελληνιστική, ρωμαϊκή και την πρωτοχριστιανική εποχή.
